ΑΡΘΡΟ- ΦΩΤΙΑ: Η επένδυση αιολικών πάρκων - "μαμούθ" της εταιρείας Ρόκα στο Β.Αιγαίο

Των Βασίλη Τεντόμα και Αλέκου Γαϊτάνου*

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των νησιών του Βορείου Αιγαίου είναι το ενεργειακό, με οξύτερη ίσως την περίπτωση της Λέσβου, λόγω του απαρχαιωμένου εργοστασίου και της άμεσης επαφής του με την πόλη της Μυτιλήνης.

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, στο πλαίσιο της πολιτικής της για «πράσινη» ανάπτυξη, αποφάσισε να δρομολογήσει μέσω της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) την ανάθεση στην εταιρεία του κ. Ρόκα μιας γιγαντιαίας για την κλίμακα των νησιών μας επένδυσης, για εγκατάσταση ανεμογεννητριών συνολικής ισχύος 706 ΜW.

Η συγκεκριμένη επιχείρηση, που πλέον έχει εξαγοραστεί από ισπανικά κεφάλαια και που, στο πλαίσιο του μοιράσματος της ενεργειακής «πίτας» με τις άλλες δύο ομοειδείς εταιρείες (Κοπελούζου και Μυτιληναίου), έχει πάρει το μερίδιο του Βορείου Αιγαίου, γνωρίζοντας τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών από άλλες περιοχές, είχε επισκεφθεί προ τριετίας περίπου και τη Μυτιλήνη και στη συζήτηση που έγινε στην αίθουσα του Εμπορικού Επιμελητηρίου θέλησε να προλάβει τις όποιες επιφυλάξεις των τοπικών αρχών, πετώντας το «λουκούμι» των ανταποδοτικών οφελών που θα είχε ο κάθε (τότε) καποδιστριακός δήμος αν δεχόταν στην περιοχή τους τη λειτουργία ανεμογεννητριών.

Η υποδοχή τότε της πρότασης του κ. Ρόκα, δυστυχώς, όχι μόνο δεν ήταν επιφυλακτική από τους «ταγούς» της τοπικής μας αυτοδιοίκησης, αλλά αντίθετα κυριάρχησε ένα κλίμα του τύπου «δώσε και μένα μπάρμπα».

Τώρα, λίγο προ των αυδιοικητικών εκλογών, «ξαναζεσταίνεται» το φαγητό που λέγεται αντιμετώπιση του ενεργειακού προβλήματος των νησιών και δίνεται η εντύπωση ότι με την εγκατάσταση αυτών των ανεμογεννητριών και τη διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα -με ιδιωτικά κεφάλαια- λύνεται το πρόβλημα οριστικά και τελεσίδικα και μάλιστα με «πράσινο» τρόπο.

Εμείς από την πλευρά μας αισθανόμαστε την ανάγκη να διαλύσουμε αυτή την ειδυλλιακή εικόνα που πάει να σχηματιστεί, επισημαίνοντας ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν είναι σώνει και καλά ήπιες και «πράσινες» και καταλήγουν να είναι το ακριβώς αντίθετο όταν δεν υπάρχει πρόνοια ώστε όλοι οι σχεδιασμοί και οι δραστηριότητές μας να εκπορεύονται και να υπόκεινται στην αρχή της λεγόμενης "φέρουσας ικανότητας", πόσο περισσότερο στα νησιά που έχουν συγκεκριμένα όρια και απαραβίαστη φέρουσα ικανότητα και η οποία πρέπει να προσδιορίζεται αντικειμενικά με βασικά κριτήρια την αντοχή των οικοσυστημάτων τους.

Η συγκεκριμένη επένδυση δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη την παραπάνω παράμετρο, δεν έρχεται να ικανοποιήσει τις τοπικές ανάγκες σε ενέργεια, αλλά στο όνομα του «κρίσιμου μεγέθους βιωσιμότητας» της επένδυσης (δηλαδή, με άλλα λόγια, για να υπάρχουν αθέμιτα επιχειρηματικά κέρδη) έχει στους σχεδιασμούς της την παραγωγή υπερδιπλάσιας ενέργειας από αυτήν των τοπικών αναγκών σε προοπτική 20ετίας, γεμίζοντας τα νησιά μας με υπερμεγέθεις ανεμογεννήτριες και με τις όποιες συντρέχουσες επεμβάσεις (έργα οδοποιίας, χιλιάδες κυβικά μπετόν κ.λπ.) σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές.

Πέρα από τις παραπάνω επιπτώσεις των αιολικών πάρκων-μαμούθ, αυτό που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε στο άμεσο μέλλον θα είναι και η κατάφωρη καταπάτηση οποιασδήποτε δασικής, περιβαλλοντικής, αρχαιολογικής κλπ νομοθεσίας, μιας και αυτή η επένδυση θα γίνει με την λογική του fast track που πρόσφατα παρουσίασε η κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη.

Με άλλα λόγια ο επενδυτής θα μπορεί να επιλέγει το μέρος που θα στήσει το κάθε αιολικό πάρκο και θα παίρνει την άδειά του με γρήγορες διαδικασίες, παρακάμπτοντας ουσιαστικά οποιαδήποτε νομοθεσία υπάρχει. Διαγράφεται δηλαδή μεγάλος κίνδυνος, μια σειρά από σημαντικούς πόρους που σήμερα διαθέτουν τα νησιά μας και που θα μπορούσαν να αποτελέσουν βάση για μια αειφορική ολοκληρωμένη ανάπτυξη που θα είναι προς όφελος των κατοίκων των νησιών να θυσιαστούν στο όνομα της "πράσινης ανάπτυξης" που θα είναι προς όφελος του Ρόκα.Ας σκεφτούμε μόνο στην περίπτωση της Λέσβου, τι μπορεί να σημαίνει η εγκατάσταση (κυρίως στο δυτικό νησί) μιας βαριάς βιομηχανίας, γιατί το αιολικό πάρκο είναι πλέον βαριά βιομηχανία, δίπλα στην Ερεσό, ή στο απολιθωμένο δάσος και σε περιοχές Νatura κ.λπ.

Με την έννοια αυτή είμαστε αντίθετοι σε μία επένδυση που έχει μόνο στόχο το επιχειρηματικό κέρδος, που παραγνωρίζει την οικολογική ισορροπία και που γίνεται χωρίς να έχει προηγηθεί η σύνταξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου που θα περιέχει οικονομοτεχνική ανάλυση των χαρακτηριστικών του τόπου ως προς την ενεργειακή παράμετρο, σε συνδυασμό πάντοτε με την εφαρμογή ενός λελογισμένου χωροταξικού πλαισίου.

Επισημαίνουμε ακόμη ότι ο παραγκωνισμός και το ξεπούλημα της ΔΕΗ και η ανάμειξη ιδιωτών στην παραγωγή ενός στρατηγικής σημασίας προϊόντος, όπως είναι αυτό της ενέργειας, δεν έρχεται να ικανοποιήσει τις λαϊκές ανάγκες, αλλά αντίθετα θα συνδυαστεί με κατακόρυφη άνοδο της τιμής της κιλοβατώρας και σε καθολική εξάρτηση των τοπικών οικονομιών από τις ορέξεις και τα γούστα του κάθε κ. Ρόκα.

Το ενεργειακό των νησιών αντιμετωπίζεται μόνο με τη λειτουργία σύγχρονων θερμοηλεκτρικών εργοστασίων και συμπληρωματικά με την ανάπτυξη πραγματικά ήπιων μορφών ενέργειας, όπως είναι τα φωτοβολταϊκά, οι ανεμογεννήτριες και τα υβριδικά συστήματα, σε μεγέθη που ανταποκρίνονται στη κλίμακα κάθε νησιού.