«Από πού είσαι;», ρωτάει ο αξιωματικός της Frontex μία νεαρή γυναίκα στο Κέντρο Καταγραφής και Πιστοποίησης στη Μόρια της Λέσβου.
«Από τη Συρία», του απαντάει η γυναίκα. «Σε παρακαλώ υπόδειξέ μου στις παρακάτω φωτογραφίες την πινακίδα κυκλοφορίας αυτοκινήτου της Συρίας», της απαντά ο αξιωματικός. Οταν η νεαρή κοπέλα δείχνει λάθος φωτογραφία, τότε ο τόνος της φωνής του αξιωματικού γίνεται αυστηρός και τη ρωτά ξανά από πού είναι.
Η δουλειά του αξιωματικού της Frontex είναι profile screener, καλείται δηλαδή να εξακριβώσει μέσω ειδικών συνεντεύξεων την υπηκοότητα των ατόμων που ισχυρίζονται ότι είναι πρόσφυγες, αλλά δεν έχουν διαβατήρια ή κατέχουν πλαστά έγγραφα.
Η ταυτοποίηση υπηκοότητας είναι για τις Αρχές ίσως η πιο σημαντική διαδικασία. «Πολλοί Σύροι δεν είχαν προλάβει να βγάλουν διαβατήριο ή το έχασαν κατά το ταξίδι. Αντιστοίχως, πολλοί μετανάστες επικαλούνται ότι είναι πρόσφυγες από τη Συρία.
Αν λες ότι είσαι από τη Συρία, αλλά δεν αναγνωρίζεις ένα μνημείο, το διαβατήριο ή πινακίδες κυκλοφορίας, τότε μάλλον δεν είσαι από τη Συρία», εξηγεί στο «Εθνος» η Εύα Μονκιούρ, εκπρόσωπος Τύπου της Frontex.
Πάνω από 810.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν καταφθάσει στην Ελλάδα από το 2015 μέχρι σήμερα, με το νησί της Λέσβου να έχει δεχθεί περισσότερους από 500.000.
Το Κέντρο στη Μόρια δέχθηκε σκληρή κριτική κυρίως τους πρώτους μήνες του 2015, καθώς καταγράφηκαν αδυναμίες.
Ελλείψεις
Υπήρχαν αρκετές ελλείψεις σε προσωπικό, ενώ εθελοντικές οργανώσεις και ΜΚΟ βοήθησαν να καλυφθούν τα όποια κενά σε ρουχισμό και σίτιση. Η δράση των ΜΚΟ εξακολουθεί να είναι απαραίτητη και επιθυμητή από τους επικεφαλής του Κέντρου, μολονότι επιχειρείται πλέον να μπουν κανόνες στη δράση τους, για την αποφυγή αρρυθμιών και εικόνες χάους.
Το «Εθνος» βρέθηκε στη Μόρια και κατέγραψε τις ριζικές αλλαγές που έχουν γίνει, καθώς το Κέντρο άλλαξε πρόσωπο και προετοιμάζεται πυρετωδώς για τον ερχομό της άνοιξης, όταν οι ροές θα αυξηθούν δραματικά.
Στο Κέντρο πραγματοποιούνται εργασίες ώστε να μεγαλώσουν οι εγκαταστάσεις για να στεγαστούν περισσότερες υπηρεσίες και προσωπικό, ενώ δίνεται μάχη με τον χρόνο ώστε να μπορεί να λειτουργεί ως ένα πλήρες «Hot Spot», σύμφωνα και με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Μάλιστα, την περασμένη Δευτέρα, σύμβουλος του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ πραγματοποίησε άτυπη επίσκεψη στη Μόρια και συναντήθηκε με τους ιθύνοντες.
Υπεύθυνη λειτουργίας του Κέντρου είναι η Ανθή Καραγγελή, κοινωνιολόγος, νηπιαγωγός και «ψυχή» της Μόριας. Ο αστυνόμος Β' Αμούτζιας είναι υπεύθυνος για τις διαδικασίες ταυτοποίησης και καταγραφής, αλλά και τήρησης της τάξης. Αν και προέρχονται από διαφορετικό μετερίζι, η συνεργασία τους είναι αρμονική και απαραίτητη.
«Τρέχουν» τις εργασίες για την κατασκευή των νέων χώρων, που γίνονται στο πίσω μέρος του Κέντρου, όπου θα εγκατασταθούν μεταξύ άλλων και 10 νέες γραμμές μηχανημάτων Eurodac.
«Εχουμε ήδη 18 γραμμές λήψης αποτυπωμάτων και με την εγκατάσταση των νέων Eurodac θα μπορούμε να αντεπεξέλθουμε σε όλες τις συνθήκες. Τώρα που οι ροές είναι μειωμένες, το προσωπικό επαρκεί, αλλά όταν θα αυξηθούν θα χρειαστούμε επιπλέον άτομα», λέει ο αστυνόμος Αμούτζιας.
Είναι προφανές ότι οι επικεφαλής της Μόριας επιχειρούν να ανασυνταχθεί το Κέντρο, αλλά και να θεσπιστούν κανόνες, ώστε να «συναντήσει» τις προδιαγραφές που θέτουν οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες.
Ηδη από την περασμένη εβδομάδα όλες οι οργανώσεις, οι εθελοντές και όσοι επιχειρούν να εισέλθουν στο Κέντρο χρειάζονται άδεια. Υπάρχει πλέον κλειστή μπάρα στην είσοδο και αστυνομικοί ελέγχουν τους εισερχόμενους στο Κέντρο.
ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
Τα τρία στάδια καταγραφής και πιστοποίησης
Στη Μόρια υπηρετούν περίπου 220 αστυνομικοί και 120 αξιωματικοί της Frontex, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί τον Φεβρουάριο καθώς θα ενισχυθούν οι δυνάμεις της ευρωπαϊκής υπηρεσίας φύλαξης των συνόρων.
Από την περασμένη εβδομάδα έχει εγκατασταθεί αξιωματικός της Europol, ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τη διασταύρωση των αποτυπωμάτων που λαμβάνονται στο Κέντρο Καταγραφής και Πιστοποίησης με τις βάσεις δεδομένων των ευρωπαϊκών μυστικών υπηρεσιών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται το ενδεχόμενο να εγκατασταθεί και κλιμάκιο της Interpol στη Μόρια. Οι λόγοι παρουσίας εκπροσώπων των διωκτικών Αρχών εντοπίζονται στην πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση των τζιχαντιστών στο Παρίσι και την αποκάλυψη ότι τα διαβατήρια που έφεραν δύο από τους δράστες είχαν καταγραφεί στη Λέρο. «Πρώτο μέλημα στο Κέντρο της Μόριας είναι η σωστή και ολοκληρωμένη ταυτοποίηση και καταγραφή των προσφύγων και μεταναστών», σχολίασε στο «Εθνος» πηγή που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία της.
Το «Εθνος» παρακολούθησε βήμα βήμα και τις διαδικασίες καταγραφής και ταυτοποίησης των προσφύγων. Το πρώτο στάδιο είναι η λήψη φωτογραφίας και η έκδοση υπηρεσιακού σημειωμάτος, που γίνεται εξ ολοκλήρου από άνδρες της ΕΛ.ΑΣ. Δεύτερο στάδιο είναι ο έλεγχος γνησιότητας των διαβατηρίων και το screening, οι συνεντεύξεις δηλαδή όσων δεν έχουν χαρτιά ή είναι πλαστά. Τρίτο και τελευταίο στάδιο είναι η λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων με τα μηχανήματα Eurodac, διαδικασία που διαρκεί περίπου 5 λεπτά.
Λευτέρης Μπιντέλας/ εφημερίδα ΕΘΝΟΣ
