Editorial - Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2014

Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2014
Η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Δεκεμβρίου, σε ανάμνηση της υπογραφής της Παγκόσμιας Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από τη γενική συνέλευση του ΟΗΕ στις 10 Δεκεμβρίου 1948. Όραμα των εμπνευστών της, ένας κόσμος με δικαιώματα και ελευθερίες χωρίς διακρίσεις.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εστιάζουμε στο κεφάλαιο της ντροπής.
Ισχύει και εδώ ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Στα χρόνια του μνημονίου, η ανάγκη για φτηνή και αδήλωτη εργασία εκτόξευσε στα ύψη τον αριθμό των παιδιών-σκλάβων στη χώρα μας ενώ την ίδια στιγμή, η έλλειψη ρευστού έχει μειώσει δραματικά το εμπόριο λευκής σαρκός.
Τα παιδιά-θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης στην Ελλάδα σχεδόν εξαπλασιάστηκαν.
Mειώθηκε, όμως, ο αριθμός των γυναικών που πέφτουν θύματα trafficking.
Το παραπάνω συμπέρασμα, προκύπτει από τα στοιχεία που μας παραχώρησαν η ΜΚΟ «Άρσις», ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και η ΜΚΟ «Α21», με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Την εξαετία 2003-2009 εντοπίσαμε 450 παιδιά στον δρόμο. Το 2013, εντοπίσαμε 427. Και φέτος, δυστυχώς ο αριθμός θα είναι περίπου ο ίδιος» λέει η Βαλμπόνα Χυστούνα, υπεύθυνη για τα θέματα εμπορίας ανηλίκων του Κέντρου Υποστήριξης Νέων της «Άρσις». Εδώ και έντεκα χρόνια, η ίδια και η ομάδα της δουλεύει καθημερινά στο δρόμο, διάφορες ώρες της ημέρας και προσεγγίζει παιδιά-θύματα. Ενδεικτικά, έπειτα από 15ήμερη εντατική έρευνα στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη, εντόπισαν 76 παιδιά μόνο στις γειτονιές του κέντρου της Αθήνας και 61 στη Θεσσαλονίκη.
Σχεδόν καθημερινά περίπου 100 παιδιά βρίσκονται σταθερά στους δρόμους των δύο μεγάλων πόλεων, Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Από τον Γενάρη μέχρι τον Σεπτέμβριο, εντοπίστηκαν στην Θεσσαλονίκη, 96 παιδιά αλβανικής καταγωγής, 81 παιδιά από τη Βουλγαρία, 51 από την Ελλάδα και 6 από τη Ρουμανία.
Κατά μέσο όρο τα παιδιά εργάζονται συνεχώς από 6 έως και 12 ώρες την ημέρα. Σύμφωνα με την κ. Χυστούνα, παλιότερα η πλειοψηφία των παιδιών, ήταν αλβανικής καταγωγής ενώ σήμερα, είναι Ρομά. Στην Θεσσαλονίκη τα περισσότερα παιδιά των δρόμων είναι ρομά από τη Βουλγαρία και την Αλβανία, ενώ στην Αθήνα, ρομά από τη Ρουμανία και την Αλβανία. «Εδώ και δύο χρόνια συναντάμε και Ελληνάκια στους δρόμους» τονίζει η ίδια.
Στο παρελθόν το φαινόμενο είχε επεκταθεί παντού. Πλέον, τα παιδιά έχουν συγκεντρωθεί στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη.
«Μετακινούνται από την Ελλάδα προς την Βουλγαρία» όπως λέει η ερευνήτρια της «Άρσις», «αλλά και από Βουλγαρία σε άλλες χώρες. Τα Ελληνάκια, μετακινούνται εσωτερικά: από την Ξάνθη στην Θεσσαλονίκη και από την Θεσσαλονίκη στην Αθήνα. Και το καλοκαίρι στα νησιά».
Παιδιά σκλάβοι, ηλικίας ημερών μέχρι 18 ετών. Έχουν «ζήτηση» οι κερδοφόρες ηλικίες. Αυτές θεωρούνται ότι είναι από 5 έως 12 ετών. Μέσα στην κρίση, αυξήθηκαν τα παιδιά-σιδεράδες. Αυτά που βουτάνε μέσα στους κάδους και βγάζουν έξω σίδερα και ανακυκλώσιμα, για να τα δώσουν στους μεγαλύτερους.
«Έχουν φύγει από τα φανάρια. Το ίδιο ζήσαμε το 2007-2010, όταν σε κάθε φανάρι της χώρας υπήρχαν παιδιά. Τώρα μεταφέρονται στις πλατείες, στις καφετέριες, στις ταβέρνες, εκεί όπου ο άλλος θα δώσει πιο εύκολα. Ζητιανεύουν σε μεγάλους δρόμους ή σε εμπορικά κέντρα, πουλάνε λουλούδια, αναπτήρες, μπρελόκ, καθαρίζουν σε κάποια σημεία τζάμια» αναφέρει η κ. Χυστούνα. Η ομάδα της αποτελείται από δύο άτομα, τα οποία μιλάνε τη γλώσσα των παιδιών. Χαρτογραφούν το φαινόμενο- τα σημεία όπου κακοποιούνται τα παιδιά και στη συνέχεια παρατηρούν υπό ποιες συνθήκες βρίσκεται το παιδί σ' αυτό το σημείο, παρατηρούν αν και ποιοι του δίνουν εντολές και πώς του συμπεριφέρονται» συμπληρώνει.
Σύμφωνα με την ερευνήτρια της «Άρσις», «παλιότερα, οι διακινητές, έπαιρναν τα παιδιά από βαλκανικές χώρες με την έγκριση των γονιών τους και με την υπόσχεση ότι θα κερδίσουν πολλά χρήματα, τα έφερναν στην Ελλάδα και τα έβγαζαν στο δρόμο. Τώρα είναι οι οικογένειες που τα βγάζουν στο δρόμο. Πλέον τα παιδιά πιστεύουν σ' αυτό που κάνουν. Θεωρούν ότι είναι οι σωτήρες των οικογενειών τους που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Πολλά κακοποιούνται και σωματικά».
Σε περιπτώσεις που η ομάδα της «Άρσις» θεωρήσει ότι το παιδί κινδυνεύει απευθύνεται στον Εισαγγελέα ανηλίκων. Μόλις πάρει την απόφαση ο Εισαγγελέας, το παιδί φιλοξενείται στον ξενώνα της οργάνωσης, μέχρι να πάει σε ένα ίδρυμα μόνιμης διαμονής- αν υπάρχουν θέσεις. Η Ελλάδα είναι ίσως η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν έχει εθνικό σχέδιο δράσης για την προστασία ανηλίκων.
«Έχω ζήσει πολλές στιγμές ματαίωσης και στιγμές επιτυχίας. Ένα παιδί τέλειωσε την Νοσηλευτική, ένα άλλο πήγε σε σχολή μαγειρικής. Υπάρχουν κι άλλα παραδείγματα. Μπορεί να μην είναι τεράστιος αριθμός αλλά είναι στιγμές που λες ότι είσαι αποτελεσματικός».
Επιστρέφουν στη χώρα καταγωγής τους
«Το trafficking ακολουθεί τους όρους της αγοράς. Αυξομειώνεται ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση» τονίζει ο πρόεδρος του ΔΟΜ, Δανιήλ Εσδράς.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο αριθμός των γυναικών που «εργάζονται» διά της βίας ως σκλάβες του σεξ, έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια. «Το φαινόμενο δεν είναι πια σε έξαρση σε αντίθεση με το εργασιακό trafficking» τονίζει ο ίδιος.
«Μέσα στο 2014 το 59% των θυμάτων που ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα της ΜΚΟ «Α21» επέστρεψαν στη χώρα καταγωγής τους ή σε κάποια χώρα, όπου διέμεναν συγγενείς τους» ισχυρίζεται η Χριστίνα Χριστίδου, μέλος της «Α21» που από το Δεκέμβριο του 2008 μέχρι σήμερα έχει βοηθήσει πάνω από 200 θύματα trafficking από 21 εθνικότητες. «Η μικρότερη κοπέλα που έχει φιλοξενηθεί στον ξενώνα μας ήταν 11 χρονών και η μεγαλύτερη 38. Ο μέσος όρος ηλικίας των θυμάτων είναι μεταξύ 18 και 25 ετών» λέει η κ. Χρηστίδου. Τα περισσότερα θύματα στην Ελλάδα, προέρχονται από την Βουλγαρία, την Ρουμανία και την Ρωσία ενώ κάθε χρόνο τα μέλη της οργάνωσης, συναντούν «μία ή δύο καινούριες εθνικότητες».
Η Α21 συνεργάζεται με την Ελληνική Αστυνομία, κρατικούς φορείς και άλλες ΜΚΟ για την αναγνώριση θυμάτων. Με κάποια από τα θύματα έρχονται σε επαφή μέσω της τηλεφωνικής Γραμμής Πληροφόρησης για την Εμπορία Ανθρώπων 1109, η οποία είναι μία πρωτοβουλία της Α21 που δίνει την δυνατότητα για ανώνυμες καταγγελίες σχετικές με περιστατικά εμπορίας ανθρώπων.
«Είναι δύσκολο να απαντήσουμε με σιγουριά στο κατά πόσο τα πρώην θύματα εμπορίας ανθρώπων έχουν επανενταχθεί στην κοινωνία, καθώς είναι μια μακροχρόνια διαδικασία» αναφέρει η υπεύθυνη της οργάνωσης «Α21» η οποία προσφέρει στις κοπέλες (αφού ολοκληρώσουν την τρίμηνη διαμονή τους στον ξενώνα φιλοξενίας στην Ελλάδα) ένα ατομικό πρόγραμμα μετάβασης, το οποίο έχει σαν στόχο να υποστηρίξει την κάθε κοπέλα στα επόμενά της βήματα. «Για παράδειγμα, αν αποφασίσει ότι θέλει να σπουδάσει ή αν χρειάζεται βοήθεια στο να βρει εργασία ή στέγαση, τη στηρίζουμε, είτε αποφασίσει να μείνει στην Ελλάδα, είτε να επιστρέψει στη χώρα της», λέει η κυρία Χριστίδου.
Μέσα στο 2014, το 92% των πρώην θυμάτων που ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα του ξενώνα της Α21 συνέχισαν στο πρόγραμμα μετάβασης και της επιστροφής τους σε μια νέα ζωή!

Της Αλεξάνδρας Τζαβέλλα - Queen.gr