Το «μπαλάκι» μετανάστης από το Αφγανιστάν.
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 21.1.2011, Μ. S. S. κατά Βελγίου και Ελλάδος)
Ο προσφεύγων, προερχόμενος από την Καμπούλ, εισήλθε στην Ευρωπαϊκή Ενωση μέσω Ελλάδας, όπου στις 7.12.2008 ελήφθησαν δακτυλικά του αποτυπώματα στη Μυτιλήνη. Κρατήθηκε για μια εβδομάδα και αφού εκδόθηκε διαταγή απέλασής του αφέθηκε ελεύθερος. Δεν ζήτησε άσυλο στην Ελλάδα.
Στις 10.2.2009, μέσω Γαλλίας, έφθασε στο Βέλγιο χωρίς έγγραφα, όπου και ζήτησε άσυλο. Οι βελγικές αρχές, όταν διαπιστώθηκε ότι ο προσφεύγων εισήλθε στο κοινοτικό έδαφος μέσω Ελλάδας, επικαλέσθηκαν τον Κανονισμό του Δουβλίνου, κατά τον οποίο η αίτηση για παροχή ασύλου έπρεπε να εξετασθεί από τις ελληνικές αρχές. Τελικά αποφασίστηκε η απέλασή του στην Ελλάδα, παρά τις αντιρρήσεις του ότι εκεί δεν θα είχε καμιά τύχη η αίτησή του για παροχή ασύλου, αλλά και ότι οι συνθήκες κράτησής του ήταν απαράδεκτες.
Η Ελλάδα τελικά δέχθηκε τη μεταφορά του από το Βέλγιο και εγγυήθηκε ότι θα εξετάσει αρμοδίως αίτηση ασύλου που αυτός θα υποβάλει όταν έλθει στην Ελλάδα. Ο προσφεύγων αντιτέθηκε στη μεταφορά του στην Ελλάδα και παραπονέθηκε ειδικότερα ότι η απέλασή του από τις βελγικές αρχές παραβίασε τα άρθρα 2 και 3 της ΕΣΔΑ και ότι στην Ελλάδα υποβλήθηκε σε μεταχείριση που απαγορεύεται από το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ.
Στις 15.6.2009 ο προσφεύγων μεταφέρθηκε στην Ελλάδα. Αφού κρατήθηκε για τρεις ημέρες αφέθηκε ελεύθερος και του ανακοινώθηκε από την αστυνομική αρχή ότι πρέπει να γνωστοποιήσει εντός δύο ημερών στη Διεύθυνση Αλλοδαπών τη διεύθυνσή του. Δεν συμμορφώθηκε προς την υποχρέωσή του αυτή και έμεινε σε ένα πάρκο με άλλους Αφγανούς.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με απόφαση προσωρινών μέτρων διέταξε να μην απελαθεί από την Ελλάδα ο προσφεύγων. Την 1.8.2009 ο προσφεύγων συνελήφθη στο αεροδρόμιο από τις ελληνικές αρχές, διότι επιχείρησε να φύγει από τη χώρα με πλαστό βουλγαρικό διαβατήριο. Κρατήθηκε για 7 ημέρες και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης δύο μηνών με αναστολή. Νέα απόπειρα να αναχωρήσει χωρίς έγγραφα από την Ελλάδα, μέσω Πατρών, υπήρξε ανεπιτυχής. Οδηγήθηκε στη Θεσσαλονίκη και από εκεί στα ελληνοτουρκικά σύνορα, όπου δεν έγινε η απέλασή του, λόγω της παρουσίας τουρκικής αστυνομίας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σημειώνει ότι δεν παραβλέπει τις δυσκολίες των κρατών που αποτελούν τα εξωτερικά όρια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εν τούτοις ο απόλυτος χαρακτήρας του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ δεν επιτρέπει την απαλλαγή του κράτους από τις υποχρεώσεις του που απορρέουν από αυτή τη διάταξη. Διαπιστώνει ότι, σύμφωνα με αναφορές από διάφορους διεθνείς οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις, αποτελεί ευρέως διαδεδομένη πρακτική στην Ελλάδα η κράτηση αυτών που ζητούν άσυλο χωρίς να τους πληροφορούν για τον λόγο της κράτησής τους. Επίσης, ελήφθησαν υπόψη οι ισχυρισμοί του προσφεύγοντος περί σκληρότητας και ύβρεων από τους αστυνομικούς, πράγμα που γενικά επιβεβαιώνεται σε πολλές περιπτώσεις από αναφορές κ.λπ. Ετσι, υπό το φως των διαθέσιμων πληροφοριών, επί των συνθηκών κράτησης στο κέντρο πλησίον του αεροδρομίου, το ΕΔΔΑ θεωρεί ότι οι συνθήκες που βίωσε ο προσφεύγων ήταν απαράδεκτες. Θεωρεί το δικαστήριο (ομόφωνα) ότι λαμβανομένης υπ' όψιν της καταχρηστικότητας της συμπεριφοράς, του αισθήματος κατωτερότητας και του συναπτπμένου με αυτά φόβου, καθώς και της έντονης επίπτωσης που αναμφίβολα ασκούν τέτοιες συνθήκες κράτησης στην αξιοπρέπεια του προσώπου, τα προεκτεθέντα αποτελούν εξευτελιστική συμπεριφορά, αντίθετη προς το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ.
Επίσης, το ΕΔΔΑ έκρινε (με μειοψηφία του Ελληνα δικαστή Ροζάκη) ότι οι ελληνικές αρχές είναι υπεύθυνες και για παραβίαση της ίδιας διάταξης του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, διότι αδράνησαν για την κατάσταση στην οποία βρέθηκε ο προσφεύγων για αρκετούς μήνες, ζώντας στους δρόμους χωρίς πόρους και πρόσβαση σε χώρους υγιεινής και χωρίς κανένα μέσο ικανοποίησης των στοιχειωδών του αναγκών. Ακόμη, διαπιστώνει ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ από την ανεπάρκεια των ελληνικών αρχών να εξετάσουν την αίτηση παροχής ασύλου του προσφεύγοντος και τον κίνδυνο της άμεσης ή έμμεσης επιστροφής του στη χώρα προέλευσής του, χωρίς ουσιαστική εξέταση της αίτησής του και χωρίς να του χορηγείται πρόσβαση σε κάποιο αποτελεσματικό ένδικο μέσο.
Ακόμη διαπίστωσε ότι και το Βέλγιο με το να μεταφέρει στην Ελλάδα τον προσφεύγοντα παραβίασε επίσης το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ, με το να αποστείλει στην Ελλάδα τον προσφεύγοντα, διότι έτσι οι βελγικές αρχές τον εξέθεσαν σε κράτηση και συνθήκες ζωής σε χώρα όπου παραβιάζεται το εν λόγω άρθρο.
Με βάση αυτές τις παραδοχές, καταδικάζει ομόφωνα την Ελλάδα να πληρώσει στον προσφεύγοντα ποσό 1.000 ευρώ για χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής του βλάβης και ποσό 4.725 ευρώ για δικαστικά του έξοδα. Επίσης καταδικάζει κατά πλειοψηφία το Βέλγιο να πληρώσει στον προσφεύγοντα ποσό 24.900 ευρώ για χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής του βλάβης και ποσό 7.350 ευρώ για δικαστικά του έξοδα.
Σημ.: Η απόφαση αυτή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταλαμβάνει έκταση 119 σελ. και αναπτύσσει εκτενώς τα ζητήματα της παροχής ασύλου και του τρόπου μεταχείρισης των μεταναστών, από πλευράς ανθρώπινων δικαιωμάτων.
πηγη; ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
