yle="text-align:justify;">Δημήτριος Ι. Χατζηλίας: Το Ελληνικό Σχολείο της Μονής Λειμώνος Λέσβου και η Λειμωνιάτις Επαρχιακή Σχολή (1836-1914), Μυτιλήνη 2012, σελ. 110
Γράφει: Παναγιώτης Σκορδάς
Ο Δημήτριος Χατζηλίας επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος, π. Προϊστάμενος Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με πλούσιο συγγραφικό έργο εκπαιδευτικού και παιδαγωγικού ενδιαφέροντος έχει στρέψει τα τελευταία χρόνια την έρευνά του στην ιστορία του γενέθλιου τόπου και της Λέσβου γενικότερα. Καρπός αυτής της προσπάθειας ένα βιβλίο για το Σκαλοχώρι και η παρούσα μελέτη για το Ελληνικό Σχολείο της Μονής Λειμώνος και την Λειμωνιάτιδα Επαρχιακή Σχολή. Ο συγγραφέας ερεύνησε τη φτωχή σχετικά βιβλιογραφία καθώς και πρωτογενείς πηγές και έφερε στο φως νέα στοιχεία που ξεχωρίζουν αυτά τα δυο σχολεία που γεννήθηκαν σε ανόμοιες ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες. Όπως διαβάζουμε στον πρόλογο:
Το πρώτο, το Ελληνικό Σχολείο, που ήταν συνέχεια των σημαντικών-ιστορικών σχολείων της Μονής, κράτησε και συνέχισε μέχρι το 1875 την παράδοση της ελληνικής παιδείας στη Λέσβο, συντηρώντας την ελληνική γλώσσα και συνείδηση. Παρ’ ότι, όπως θα δούμε, τα τελευταία χρόνια υπολειτουργούσε, δεν έπαψε να έχει την αίγλη ενός τυπικού μοναστηριακού σχολείου.
Το δεύτερο, η Λειμωνιάτις Επαρχιακή Σχολή, ανεγέρθηκε εκτός Μονής την περίοδο 1882-1883, άρχισε να λειτουργεί το 1888, και μετά το 1897 ως τοπικό σχολείο, έκλεισε το 1914 και κατεδαφίστηκε αργότερα. Η έρευνα δεν έχει μέχρι σήμερα αξιολογήσει και εκτιμήσει την προσφορά του σχολείου αυτού. Δεν έχουν, ακόμη, μελετηθεί τα κοινωνικά και εκκλησιαστικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν πριν και μετά την ανέγερσή του στην Επαρχία Μηθύμνης. Οι δημοσιευμένες για το Μοναστηριακό (Λειμωνιακό) Ζήτημα εργασίες, βασισμένες σε περιορισμένο αριθμό σχετικών πηγών, παρουσιάζουν ελλιπή ερευνητική προσέγγιση και καταλήγουν σε μονομερή συμπεράσματα.
Ο συγγραφέας χωρίζει το βιβλίο του σε δύο κεφάλαια: Στο πρώτο εξετάζει το Ελληνικό Σχολείο και στο δεύτερο τη Λειμωνιάτιδα Σχολή. Σε παράρτημα δίνει ένα μέρος του υλικού που μελέτησε: πρακτικά, επιστολές, κώδικες, κατάστιχα, ημερολόγια.
Ενδιαφέρουσα και χρήσιμη μελέτη για ένα σημαντικό κεφάλαιο της εκκλησιαστικής και εκπαιδευτικής μας ιστορίας.
