Ι. Δ. Κοντής, "Λεσβιακό Πολύπτυχο. Από την ιστορία, την τέχνη και τη λογοτεχνία"

Γράφει: Παναγιώτης Σκορδάς

Ι. Δ. Κοντής, «Λεσβιακό Πολύπτυχο. Από την ιστορία, την τέχνη και τη λογοτεχνία», (Πρόλογος: Παναγιώτης Μιχαηλάρης, Βιογραφικά – Εργογραφικά: Κώστας Μίσσιος), εκδόσεις Αιολίδα, Αθήνα 2011, σελ. 274

«Το βιβλίο αυτό, όπως ο τίτλος του δηλώνει και το περιεχόμενό του επιβεβαιώνει, δεν είναι βιβλίο απλώς αρχαιολογικού χαρακτήρα, αλλά μια ουσιαστική αναδρομή στην αρχαία και νεώτερη λεσβιακή ιστορία, την τέχνη, τη λογοτεχνία, γι’ αυτό, εκτός από τον επιστημονικό χαρακτήρα του, αποτελεί και ένα πρώτης τάξεως εργαλείο για όποιον επιζητεί μια ουσιαστική γνωριμία με τη Λέσβο και τον πολιτισμό της, πέρα από τις φανταχτερές τουριστικές εκδόσεις.

Ο συγγραφέας του βιβλίου, ένας αρχαιολόγος “παλαιού” τύπου, με ευρεία μόρφωση και παιδεία, ένας κλασσικός αρχαιολόγος με μεγάλη αγάπη και φροντίδα για τα μνημεία του νέου ελληνισμού, μόνο ένα τέτοιο βιβλίο θα μπορούσε να γράψει για τη Λέσβο. Ένα βιβλίο, δηλαδή, που από τα προϊστορικά χρόνια θα έφθανε, με άνεση και σταθερό βηματισμό, στα κλασσικά, στα ρωμαϊκά και από εκεί στην Τουρκοκρατία, στη “Λεσβιακή Άνοιξη” και στο Θεόφιλο.

Ένα βιβλίο που τεκμηριώνεται με υποσημειώσεις και έχει ως αναπόσπαστο εφόδιο ένα ευρετήριο για τους απαιτητικούς αναγνώστες, και είναι ταυτόχρονα γραμμένο σε μια στρωτή δημοτική γλώσσα, ώστε να διαβάζεται εξίσου άνετα και από τους λιγότερο απαιτητικούς αναγνώστες».

Τα παραπάνω ανήκουν στον ιστορικό Παναγιώτη Μιχαηλάρη και είναι από τον πρόλογο της νέας έκδοσης του «Λεσβιακού Πολύπτυχου» του Γιάννη Κοντή. Το σπουδαίο αυτό βιβλίο πρωτοεκδόθηκε το 1973 από τις εκδόσεις «Έσπερος», εγκωμιάστηκε από τους κριτικούς, αγαπήθηκε από το κοινό και γρήγορα εξαντλήθηκε. «Μιαν έκδοσι αληθινά μνημειώδη, όπου ο εκλεκτός συγγραφέας δείχνει τη βαθειά αγάπη του για τη Λέσβο μας, αλλά και τη βαθύτατη γνώση της ιστορίας της, των μνημείων της, της λαογραφίας και γενικά όλων των θεμάτων που αφορούν τη Λέσβο. Ο Γιάννης Κοντής δεν παρουσιάζει μόνο τα αρχαία μνημεία της Λέσβου, αλλά ξεδιπλώνει όλη την ιστορία του νησιού, από την προϊστορική της εποχή ως την σύγχρονη. Με τη γλαφυρή του πέννα, εκθέτει τα πορίσματα των ανασκαφών που έγιναν ως τώρα. Η εργασία του Γιάννη Κοντή τιμά τον ίδιο και τη Λέσβο μας» έγραψε ο Κλεάνθης Παλαιολόγος όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο.

Πριν λίγες μέρες από τις εκδόσεις «Αιολίδα» επανεκδόθηκε το δυσεύρετο αυτό βιβλίο σ’ έναν ιδιαίτερα καλαίσθητο τόμο που περιλαμβάνει το κείμενο του Κοντή, όπως ακριβώς τυπώθηκε στην πρώτη έκδοση μαζί με μία κατατοπιστική εισαγωγή από τον Παναγιώτη Μιχαηλάρη, ένα εργοβιογραφικό σημείωμα του Κοντή από τον Κώστα Μίσσιο καθώς και τρεις κριτικές του Μίμη Ελευθεριάδη, του Γιώργου Βαλέτα και του Κλεάνθη Παλαιολόγου.

Ο Γιάννης Κοντής γεννήθηκε στις Κυδωνίες (Αϊβαλί) το 1910. Στη Μυτιλήνη, όπου ήρθε μετά την καταστροφή, τελείωσε το γυμνάσιο και αμέσως μετά φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή (Τμήμα Αρχαιολογίας) του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από τον Απρίλιο του 1935 και για ένα χρόνο υπηρέτησε ως έκτακτος αρχαιολόγος στο Μουσείο Μυτιλήνης και στη συνέχεια, έως το τέλος του 1936, στο Υπουργείο Παιδείας, με την πιο πάνω ιδιότητα. Από την επόμενη διορίζεται ως μόνιμος γραμματέας Α΄ τάξεως και αφού πέρασε όλες τις βαθμίδες της υπηρεσίας, προάχθηκε σε Γενικό Έφορο Αρχαιοτήτων την 11^η Δεκεμβρίου 1965. Αποχώρησε τον Απρίλιο του 1971 λόγω συμπληρώσεως 35ετίας. Πέθανε στο Λονδίνο, όπου είχε πάει για εγχείρηση στις 2 Σεπτεμβρίου 1975. Σύζυγός του ήταν η, εκ Μυτιλήνης, Χριστίνα Ακριβού. Ζούσαν μαζί από τον Αύγουστο του 1940. Δεν είχαν παιδιά. Είχε πλούσιο συγγραφικό έργο. Αρκετές μελέτες του κυκλοφόρησαν σε βιβλία και σε ανάτυπα.