ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΣΟΥΡΜΕΛΙΔΗ/ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ
Η συνεκμετάλλευση από Ελλάδα και Τουρκία κοιτασμάτων υδρογονανθράκων του Αιγαίου βρίσκεται στην επικαιρότητα, πρωτίστως επειδή οι δύο χώρες σε επίπεδο διπλωματών και ειδικών συζητούν αυτό το ενδεχόμενο. Την ίδια ώρα, από την πλευρά της Τουρκίας γίνονται προσπάθειες να αποδεχθεί η Ελλάδα τη συνεκμετάλλευση, ενώ και οι σύμμαχοι Αμερικανοί δεν κρύβουν το ενδιαφέρον τους να συμμετάσχουν έχοντας τη μερίδα του λέοντος στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων.
Ομως, ο πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου, από το βήμα της Βουλής, πριν από λίγες μέρες, ζήτησε να μην «τσιμπάμε στην τουρκική προπαγάνδα». Συνεργασία με την Τουρκία για συνεκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου στο Αιγαίο δεν μπορεί να γίνει:
1. Γιατί υπάρχει η απειλή του «casus belli».
2. Γιατί αμφισβητούνται κυριαρχικά μας δικαιώματα με τις συνεχείς παραβάσεις και παραβιάσεις.
3. Γιατί δεν έχει αναγνωρίσει η Τουρκία το οικουμενικό Δίκαιο της Θάλασσας.
4. Γιατί δεν έχει επιλυθεί το ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, με βάση το Διεθνές Δίκαιο και το δικαστήριο της Χάγης.
Οι πρωθυπουργικές δηλώσεις, όμως, δε σταματούν στα παραπάνω. Επιβεβαιώνουν:
1. Οτι «το αρμόδιο υπουργείο εξετάζει το όλο θέμα και θα επικαιροποιήσει τον υπάρχοντα παλαιό νόμο για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στις απαραίτητες ενέργειες για αξιοποίηση αυτών των πόρων».
2. Οτι «θα προχωρήσουμε στις απαραίτητες ενέργειες για αξιοποίηση αυτών των πόρων».
3. Οτι γίνεται προσπάθεια (σ.σ.: οι συζητήσεις με την Τουρκία) να διερευνηθεί η δυνατότητα επίλυσης του ζητήματος της υφαλοκρηπίδα.
4. Οτι η Ελλάδα επιδιώκει να οριοθετήσει στις θαλάσσιες ζώνες την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη με όλες τις γειτονικές χώρες, πρόσθεσε όμως ότι «το Δίκαιο της Θάλασσας εξελίσσεται και ότι η ΑΟΖ δεν αποτελεί το μεγάλο χαρτί που λύνει όλα τα προβλήματα».
Το φιλέτο στο Βόρειο Αιγαίο
Η προσοχή της Τουρκίας είναι στραμμένη στο Βόρειο Αιγαίο, στην περιοχή μεταξύ Θάσου - Σαμοθράκης και Λήμνου - Λέσβου. Μια περιοχή στο βυθό της οποίας βρίσκονται πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου. Τον Ιούλιο του 2010 -λίγες βδομάδες μετά την υπογραφή του μνημονίου- το αμερικανικό Stratfor διαπίστωνε ότι δύσκολα η Ελλάδα μπορεί να κρατήσει μόνη της το Αιγαίο. Λύση θα ήταν η συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και αερίου, η αξία των οποίων -κατά τους Αμερικανούς- ανέρχεται σε 10 τρισεκατομμύρια δολάρια!
Στις αρχές Νοεμβρίου ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μ. Νταβούτογλου, αναφερόμενος στις ελληνοτουρκικές συνομιλίες για το θέμα, δήλωνε: «Η Ελλάδα είναι γείτονάς μας. Θέλουμε να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας. Αλλά στο Αιγαίο η Τουρκία έχει ζωτικά συμφέροντα. Θα συνεχιστούν οι εργασίες για να τεθούν υπό εγγύηση τα εν λόγω συμφέροντα. Οι συνομιλίες είναι μυστικές. Οι δύο πλευρές, τους τελευταίους μήνες, επιδεικνύοντας καλή προσέγγιση, έχουν σημειώσει συγκεκριμένη πρόοδο. Αλλά δεν είναι σωστό να μπούμε σε λεπτομέρειες».
Για το ίδιο θέμα ο Τούρκος υπουργός Επικρατείας, Εγκεμέν Μπαγίς, στη συνέντευξή του στα «Νέα» έλεγε: Αν ο Γ. Παπανδρέου και ο Τ. Ερντογάν δεν καταφέρουν να επιλύσουν τις διαφορές, τότε στις «διαφιλονικούμενες περιοχές» να φτιάξουμε «πλατφόρμες πετρελαίου και αυτές να γίνουν πλατφόρμες επίλυσης των διαφορών».
Οι διαπραγματεύσεις
Οι δηλώσεις σε Ελλάδα και Τουρκία επιβεβαιώνουν ότι η διαπραγμάτευση αφορά το σκληρό πυρήνα των τουρκικών απαιτήσεων, δηλαδή τα χωρικά ύδατα και την υφαλοκρηπίδα, φτάνοντας έως και τη συνεκμετάλλευση. Στο τραπέζι βρίσκονται σχέδια (ή προσχέδια) ενός Κειμένου Αρχών που αφορά όλα τα μεγάλα θέματα.
Η Αγκυρα θα ήθελε η συμφωνία να περιλαμβάνει δέσμευση της Αθήνας ότι η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων θα γίνει κατά περίπτωση. Δε θα πάμε δηλαδή από τα 6 στα 12 ν.μ. σε όλο το Αιγαίο, αλλά «δαντελωτά». Αλλού θα μείνουμε στα 6 και αλλού θα φτάσουμε στα 8 ή τα 10 ν.μ. (αν μας το επιτρέψουν κι αυτό). Ετσι, θα εξαιρεθούν οι ελληνικές περιοχές στις οποίες θα έχει συνεκμετάλλευση η Αγκυρα. Θα πάψουν να είναι ελληνικές.
Οι δηλώσεις του Γ. Παπανδρέου δείχνουν ότι αυτήν την ώρα τα εμπόδια είναι πολλά για να προχωρήσουμε στη συνεκμετάλλευση. Μένει να δούμε τη συνέχεια των σχετικών διαβουλεύσεων, διότι τα χωρικά ύδατα δεν είναι «οικόπεδο». Εδώ και χρόνια ακούμε το επιχείρημα ότι το Αιγαίο δεν μπορεί να είναι μια κλειστή ελληνική «λίμνη», ένα αποκλειστικά ελληνικό οικόπεδο. Εκτός από το γεγονός ότι δεν έχουμε λόγο να μοιράσουμε αυτό που το διεθνές δίκαιο (και όχι το ελληνικό) μας παρέχει, υπάρχει ένα «αγκάθι»: Το δικαίωμα στην άμυνα. Για να μοιραστεί το «οικόπεδο» Αιγαίο, όπως αξιώνουν οι Τούρκοι, πρέπει να κατατεμαχίσουμε το δικαίωμά μας να αυτοπροστατευθούμε, να αμυνθούμε. Τα χωρικά ύδατα (αναγκαίο συστατικό στοιχείο στους υπολογισμούς) καθορίζουν τα αμυντικά μας όρια. Εως εκεί δηλαδή που μπορούμε να έχουμε κανόνια ή ότι άλλο θέλουμε, προκειμένου να διασφαλίσουμε τα νησιά μας.
