Μηχανικοί και επιστήμονες ξεκαθαρίζουν το τοπίο για τις πλημμύρες στην Καλλονή

Γράφουν οι: ΕΛΕΑΝΑ ΚΟΥΤΣΟΒΙΛΗ, ΑΛΙΚΗ ΚΑΛΛΗ και ΡΑΝΙΑ ΤΖΩΡΑΚΗ

Η Διεύθυνση Υδάτων Βορείου Αιγαίου σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου στα πλαίσια υλοποίησης της πράξης ERMIS– F "Διαδικτυακή Υπηρεσία Περιβαλλοντικών Κινδύνων - Πλημμύρες", πραγματοποίησε διαδικτυακό εργαστήριο για τις πλημμύρες στην Καλλονή με τους ελεύθερους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.

Ειδικότερα, στο εργαστήριο έλαβαν μέρος συμμετέχοντες από διάφορες ειδικότητες όπως πολιτικοί μηχανικοί, περιβαλλοντολόγοι, γεωλόγοι και ωκεανογράφοι. Η ομάδα των ενδιαφερόμενων ήταν καταρτισμένη και εξοικειωμένη σε ζητήματα αντιπλημμυρικών μέτρων, ενώ η αλληλεπίδραση επιστημόνων από διαφορετικούς κλάδους ήταν καταλυτική για την εξαγωγή πληροφορίας βασισμένη σε διαφορετικές οπτικές και επιστημονικές προσεγγίσεις.

Στη δράση αυτή οι συμμετέχοντες έλαβαν μέρος σε δραστηριότητες με χρήση διαδραστικών ερευνητικών εργαλείων και συζήτησαν για τις αιτίες και επιπτώσεις των πλημμυρών στην περιοχή, ενώ στη συνέχεια κλήθηκαν να προτείνουν λύσεις για την αντιμετώπισή τους. Στο τέλος του εργαστηρίου παρουσιάστηκαν ως αντιπλημμυρικά μέτρα κάποιες λύσεις βασισμένες στη φύση και έργα ορεινής υδρονομίας για την ευρύτερη λεκάνη της Καλλονής, τις οποίες οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν μέσω της συμπλήρωσης ειδικών ερωτηματολογίων.

Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες η κύρια αιτία εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων στην Καλλονή είναι η μορφολογία και το ανάγλυφο της ευρύτερης περιοχής, που εξαιτίας της σχεδόν επίπεδης κλίσης της παρουσιάζει βραδεία απορροή και απαιτεί μεγάλες διατομές για την παροχέτευση των όμβριων υδάτων. Ωστόσο, οι διατομές του ρέματος που διέρχεται μέσα από τον οικισμό δεν επαρκούν, ειδικά μετά την επικάλυψη του μεγαλύτερου μέρους του στην κεντρική πλατεία. Το πρόβλημα της ανεπάρκειας της κοίτης εντείνεται εξαιτίας της αδυναμίας συντήρησης και καθαρισμού του εγκιβωτισμένου τμήματος, με αποτέλεσμα τα όλο και συχνότερα πλημμυρικά επεισόδια στον οικισμό της Καλλονής.

Οι συνέπειες των πλημμυρών φαίνεται να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την οικονομία της περιοχής, καθώς καταστρέφονται ιδιωτικές και δημόσιες περιουσίες αλλά και περιορίζεται ο προγραμματισμός νέων επιχειρηματικών δράσεων. Επιπρόσθετα, οι πλημμύρες δημιουργούν και πολλά κοινωνικά προβλήματα με σημαντικότερο το αίσθημα φόβου και έλλειψης πολιτικής ασφάλειας και προστασίας.

Η ομάδα ενδιαφέροντος συζήτησε λύσεις που αφορούν κυρίως μικρά έργα στην ορεινή υδρονομία της περιοχής. Συγκεκριμένα, πρότειναν έναν συνδυασμό από ξυλοφράγματα και αναβαθμούς με συρματοκιβώτια (σαρζανέτ) που θα ρυθμίζουν και θα συγκρατούν την πλημμυρική παροχή στην ανάντη ορεινή ζώνη. Επίσης, η βλάστηση παίζει καθοριστικό ρόλο στις πλημμύρες και για το λόγο αυτό πρέπει να αυξηθεί η πυκνότητά της, ως ένα μέτρο φυσικού εμποδισμού και αύξησης της κατείσδυσης. Όσον αφορά τις παρεμβάσεις μέσα στον οικισμό, συζήτησαν τον ανασχεδιασμό του κεντρικού τμήματος του ρέματος που επικαλύφθηκε και επαναχάραξη του αναχώματος για να επανέλθουν οι φυσικές λειτουργίες του. Ωστόσο, όπως είπαν χαρακτηριστικά η συγκεκριμένη λύση φαίνεται μάλλον αδύνατη στην προκειμένη περίπτωση.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην απουσία ολοκληρωμένων μελετών σχεδιασμού και εφαρμογής αντιπλημμυρικών μέτρων, καθώς και την ανάγκη για μελέτη οριοθέτησης και έργων διευθέτησης για την περιοχή της Καλλονής. Στο σημείο αυτό αναφέρθηκαν και στα Διαχειριστικά Σχέδια Κινδύνου Πλημμύρας για την περιοχή, τα οποία όπως υποστήριξαν είναι περισσότερο ενδεικτικά και εμφανίζουν το πρόβλημα, χωρίς όμως να είναι αξιοποιήσιμα σε επίπεδο εφαρμογής σε περιπτώσεις που κάποιος ιδιώτης ή ο Δήμος θέλει να υλοποιήσει κάποιο έργο στην περιοχή.

Τέλος, υποστήριξαν την ανάγκη διοικητικής οριοθέτησης της ορεινής και πεδινής κοίτης, ώστε να ορίζονται ξεκάθαρα οι περιοχές επέμβασης της εκάστοτε αρμόδιας υπηρεσίας. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκαν στις αρμοδιότητες και τις ευθύνες του Δασαρχείου, που σύμφωνα με τους συμμετέχοντες πρέπει να σχεδιάζει και να γνωστοποιεί πλάνα πολιτικής προστασίας και ειδικά όσον αφορά αντιπλημμυρικά μέτρα ορεινής υδρονομίας.

Σύμφωνα λοιπόν με τους ελεύθερους επαγγελματίες μηχανικούς και ερευνητές, η λύση του προβλήματος των πλημμυρών στην Καλλονή δεν είναι οι έντονες παρεμβάσεις με μεγάλα τεχνικά έργα. Αντίθετα, υποστηρίζουν τις προτάσεις των μέτρων βασισμένων στην φύση της ομάδας του ERMIS-F και όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά τα ποτάμια και τα ρέματα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως φυσικά συστήματα και να εξετάζονται οι παράγοντες που τα απομακρύνουν από το φυσικό τους ξεδίπλωμα.

Οι συμμετοχικές δράσεις διοργανώνονται από την Πράξη "Διαδικτυακή Υπηρεσία Περιβαλλοντικών Κινδύνων - Πλημμύρες" ERMIS-F του Προγράμματος INTERREG V-A 2014- 2020. Το πρόγραμμα υλοποιείται με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Κύπρου, του Πολυτεχνείου της Κρήτης, του Πανεπιστημίου του Αιγαίου, της Διεύθυνσης Υδάτων Βορείου Αιγαίου, του Δήμου Χανίων και του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού – Αμαθούντος.