yle="text-align:justify;">Γράφει: Ευάγγελος Σπ. Παυλής/lesvos-activism.blogspot.gr
«Μπορούν οι τοπικοί άρχοντες και η Ελληνική κυβέρνηση να ρισκάρουν σοβαρά μια μεγάλη μείωση στον οικο-τουρισμό κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής τους κρίσης; Προτίθενται να συνεισφέρουν επιπλέον στο οικονομικό μαρτύριο των πολιτών βαθαίνοντας την επίδραση της οικονομικής κρίσης σε περιοχές όπως η Λέσβος που έχουν μεγαλύτερη ικανότητα να ανταπεξέλθουν στην τρέχουσα κρίση; Να επιφέρουν κλείσιμο ξενοδοχείων και ταβερνών και αυξημένη ανεργία στην οικονομία ενός μικρού νησιού;» (πηγή: http://www.lesvosbirding.com)
Αυτά μας λέει ο Steve Dudley, συγγραφέας του «Οδηγού παρατήρησης πουλιών της Λέσβου» και ιδιοκτήτης του Lesvosbirding.com και (άτυπος). Παράλληλα, ο κ. Dudley, ο οποίος ασκεί μεγάλη επιρροή σε δίκτυα παρατηρητών πουλιών, δηλώνει ότι:
«Οι παρατηρητές πουλιών είναι μια δυναμική ομάδα. Προσφέρουν σημαντικό εισόδημα στην τοπική οικονομία της Λέσβου. Για αρκετά καταφύγια, συγκεκριμένα για το βασικό καταφύγιο της Σκάλας Καλλονής, είναι ένα ζωτικό κομμάτι της τοπικής οικονομίας με ένα κατά μέσο όρο τοπικό όφελος περίπου 1000€ ανά παρατηρητή πουλιών την εβδομάδα. Με περίπου 3.000 παρατηρητές πουλιών που επισκέπτονται το νησί κάθε χρόνο, αυτό γίνεται 3.000.000€ το χρόνο μόνο από τη διεθνή κοινότητα των παρατηρητών πουλιών. Ακόμα περισσότερο κέρδος προστίθεται αν επεκταθούμε σε αυτούς που ενδιαφέρονται για ευρύτερο τουρισμό φύσης (χλωρίδας και πανίδας). Δεν είναι ευκαταφρόνητο το ποσό, ειδικά όταν αυτό είναι τόσο περιορισμένο σε μία ή δυο περιοχές του νησιού. Τα έσοδα ενός χρόνου από τον οικοτουρισμό (όλων των ομάδων) είναι πιθανώς περισσότερα από τα αντισταθμιστικά που προσφέρονται από τον επενδυτή (τα οποία αντιλαμβάνομαι ότι είναι περίπου 3.700.000€).»
Με άλλα λόγια, υποστηρίζεται ότι τα αντισταθμιστικά που προσφέρονται από την εταιρεία ΡΟΚΑΣ είναι λιγότερα από τα έσοδα του οικοτουρισμού (παρατήρηση πουλιών, τουρισμός φύσης), ο οποίος φαίνεται ότι θα πληγεί άμεσα από την επένδυση. Επίσης, απ’ ότι φαίνεται τα έσοδα του οικοτουρισμού πηγαίνουνάμεσα στον πολίτη, ενώ μεγάλο μέρος των αντισταθμιστικών της εταιρείας ΡΟΚΑΣ θα αποδίδεται μέσω του Δήμου και του Κράτους (Πράσινου Ταμείου), δηλαδή θα πηγαίνει έμμεσα στον πολίτη. Να σημειωθεί ότι ο κ. Dudley στους υπολογισμούς του δεν λαμβάνει υπόψη παράγοντες, όπως η φυσική διακύμανση της έντασης του ανέμου, οι διακυμάνσεις της μηχανολογικής κατάστασης, η φυσική φθορά, τα ατυχήματα, οι βλάβες, οι διακοπές στην παροχή ενέργειας, κ.α., καθώς οι Α/Γ δεν είναι δυνατόν να δουλεύουν πάντα σε πλήρη απόδοση, γεγονός που θα σημάνει μείωση των αντισταθμιστικών οφελών.
Πράγματι, οι παρατηρητές πουλιών είναι ένα πολύ δυναμικό δίκτυο επισκεπτών. Ενδεικτικά, αξίζει να σημειωθεί ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων παρατηρητών πουλιών αρνείται να επισκεφτεί το νησί της Μάλτας λόγω του κυνηγιού των άγριων πουλιών, για το οποίο η ΕΕ και η κυβέρνηση της Μάλτας δεν λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα.
Αν, λοιπόν, στα παραπάνω υπολογιστεί μια ενδεχόμενη αρνητική επίδραση της επένδυσης σε άλλες ειδικές μορφές τουρισμού, όπως ο αγροτουρισμός, γεωτουρισμός, περιπατητικός τουρισμός, εκπαιδευτικός τουρισμός, κλπ, τότε το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο. Γενικότερα, ο τουρισμός οφελεί περισσότερους οικονομικούς κλάδους, απ' οτι η αιολική βιομηχανία και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό. Όλα τα παραπάνω πρέπει να διερευνηθούν…
Ο αναπτυξιακός προσανατολισμός του νησιού προς τις ειδικές/ εναλλακτικές μορφές τουρισμού οικοδομείται εδώ και αρκετά χρόνια σε διάφορα επίπεδα --και πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα στο πλαίσιο του σχεδιασμού-- δεν αφήνει περιθώρια για τέτοιου είδους και μεγέθους παρεμβάσεις στον πολιτισμικό και φυσικό του κεφάλαιο/ πόρο. Στο πλαίσιο μιας καλύτερης εφαρμογής ενόςστρατηγικού μοντέλου ανάπτυξης του τόπου, απαιτείται πρώτα απ' όλα απ' όλους τους θεσμικούς και μη θεσμικούς φορείς να συμφωνήσουν ως προς αυτό (αυτό είναι κάτι σημαντικό, καθώς οι τοπικές κοινωνίες ρωτάνε συνεχώς "ποιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσουν για να επιβιώσουν"). Είναι έτοιμοι να το κάνουν; Στη συνέχεια, απαιτείται μεθοδική εργασία των φορέων και συνεργασία με άλλους επιστημονικούς φορείς, οργάνωση και συντονισμό ποικίλων δράσεων και εκπαίδευση του κοινού προς αυτή την κατεύθυνση (αντιλήψεις, νοοτροπίες, συμπεριφορές). Ένα τέτοιο μοντέλο ανάπτυξης θα μπορούσε να δεχτεί μικρές μονάδες αιολικής ενέργειας στην κλίμακα του περιβάλλοντος χώρου, που θα χωροθετούνται ορθά και θα ενσωματώνονται αρμονικά στο τοπίο, σεβόμενες πλήρως τους φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους των νησιών. Σε ένα τέτοιο μοντέλο ανάπτυξης θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν συνδυαστικά για την παραγωγή ενέργειας η γεωθερμία, η ηλιακή ενέργεια, η υδροηλεκτρική και η βιομάζα.
Όπως αναφέρεται στην επιστημονική έκθεση "Μεγάλα αιολικά πάρα... στα μικρά νησιά του Βορείου Αιγαίου": «Η κοινωνικοοικονομική διάσταση του τοπίου αφορά τις ανθρωπογενείς διαδικασίες παραγωγής, αναπαραγωγής και κατανάλωσης του τοπίου και τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των ανθρώπων, κατά τη διάρκεια αυτών των διεργασιών. Με την καινούργια αυτή επένδυση, το ομογενοποιημένο βιομηχανικό τοπίο των αναρίθμητων ανεμογεννητριών θα παράγεται και θα καταναλώνεται ως προϊόν και υπηρεσία της αιολικής βιομηχανίας, ενώ η βιομηχανική διάσταση του τοπίου θα υπερισχύει των άλλων του διαστάσεων. Άρα, με τη συνολική αυτή επένδυση, η εν λόγω βιομηχανία θα παρεμβαίνει και θα διαχειρίζεται σημαντικό μέρος του νησιωτικού μας τοπίου, βάσει της προσφοράς και της ζήτησης ενέργειας, προσαρμόζοντας τη νησιωτική πραγματικότητα σε μια καπιταλιστική αναγκαιότητα, με στόχο την επαύξηση του οικονομικού κέρδους της εταιρείας−συχνά, μη λαμβάνοντας υπόψη τον παράγοντα άνθρωπο και την πολυδιάστατη σχέση και αλληλεπίδρασή του με τον περιβάλλοντά του χώρο. Μεταξύ άλλων, θα υποβιβαστεί και η τοπική τωρινή και μελλοντική τουριστική βιομηχανία, η οποία, με τη βοήθεια μύθων, εικόνων, συμβόλων, ιστοριών, ιδεολογιών, κλπ, κατασκευάζει ή/ και διαχειρίζεται τοπία. Συχνά, τα τοπία αυτά ούτε τα έχει σχεδιάσει, ούτε μπορεί εύκολα να τα διαχειριστεί, οπότε και τείνει να επιλέγει άλλα τοπία περισσότερο προσφιλή σε αυτήν. Η χωρική εξάπλωση της επένδυσης, συνεπώς, μαρτυρά και το μέγεθος της επίδρασης της αιολικής βιομηχανίας στην κοινωνικοοικονομική διάσταση του τοπίου.»
Τέλος, ας κλείσουμε πάλι με λόγια του Steve Dudley: «Εάν η προτεινόμενη επένδυση αιολικών πάρκων προχωρήσει τότε η ζημιά που αυτό αναπόφευκτα θα κάνει στο φυσικό τοπίο της Λέσβου, στην πανίδα και χλωρίδα και στην τοπική οικονομία θα είναι μη αναστρέψιμη.»
