18 Οκτωβρίου 1981 - Σαν σήμερα πριν 30 χρόνια....
Τριάντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα πό την ιστορική (πρώτη) νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εθνικές εκλογές. Τότε, στις 18 Οκτωβρίου 1981, έκλεισε ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ελληνική πολιτική ιστορία και ταυτόχρονα άνοιξε ένα νέο. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έκλεισε τα τραύματα του Εμφυλίου, άνοιξε τους διεθνείς ορίζοντες της χώρας και πραγματοποίησε αρκετά από εκείνα που είχε υποσχεθεί προεκλογικά αναφερόμενος στη «μεγάλη αλλαγή».Τρεις δεκαετίες μετά το ιστορικό «στις 18 σοσιαλισμός», η σημερινή κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με επικεφαλής τον υιό του ιδρυτή του, διαφεντεύει μια Ελλάδα πληγωμένη, στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, μια Ελλάδα που «έχει χάσει μέρος της εθνικής της κυριαρχίας». Και το μείζον ερώτημα είναι: Πόσο άλλαξε τελικά η χώρα σε αυτά τα 30 χρόνια; Και ποια μπορείνα είναι η αποτίμηση της προσφοράς του ΠαΣΟΚ στην «Ελλάδα της ΟΝΕ» αλλά και στην «Ελλάδα του μνημονίου»
Το ΠΑΣΟΚ ερχόταν στην εξουσία στις 18 Οκτωβρίου 1981 και φώναζε ότι η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες…
Η διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη και τα συνθήματα της ανεξαρτησίας…
Σήμερα το ΠΑΣΟΚ κατηγορείται ότι ξεπούλησε την Ελλάδα στην τρόικα, την ΕΕ και το ΔΝΤ, ουσιαστικά παραχώρησε την εθνική ανεξαρτησία και την πολιτική αυτονομία της χώρας. Πριν 30 χρόνια όμως τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Σαν αύριο ερχόταν στην κυβέρνηση το κίνημα που είχε ιδρύσει 7 χρόνια νωρίτερα ο Ανδρέας Παπανδρέου. Το ΠΑΣΟΚ κέρδιζε τη ΝΔ του Γεωργίου Ράλλη, με βασικό σύνθημα «Αλλαγή εδώ και τώρα» και «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες»! Συνθήματα που μοιάζουν σήμερα τόσο μακρινά
Oπως πάντα, η Ιστορία παίζει τα δικά της παιχνίδια. Στις 18 Οκτωβρίου του 1981, το ΠΑΣΟΚ κλήθηκε να διερευνήσει και να πειραματιστεί με τις δυναμικές και τα όρια της εξουσίας και της έννοιας "κατεστημένη" πολιτική πραγματικότητα.
Απότομη προσγείωσηΣτο μεταξύ, η προσδεδεμένη στο ευρωπαϊκό άρμα Ελλάδα αξιοποίησε πλήθος κοινοτικών πόρων για να αποκτήσει τα μεγάλα έργα υποδομής που, μεταξύ άλλων, αναβάθμισαν την καθημερινότητά της. Κι όμως... Εδώ και δύο χρόνια, την παρατεταμένη "ευφορία" της δεκαετίας του '90 ήρθε να διακόψει η σκληρή πραγματικότητα των... Greek Statistics.
Η χώρα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα ή, για να το θέσουμε κομψότερα, μπροστά στις σημαντικότερες προκλήσεις από την εποχή της αποκατάστασης της δημοκρατίας. Πιθανόν μάλιστα να είναι αυτή η κατάλληλη συνθήκη για το περίφημο "κλείσιμο" του κύκλου της μεταπολίτευσης. Χωρίς καμία αμφιβολία, ο γιος του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και σημερινός πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, μαζί με την κυβέρνησή του, χειρίζεται τη μεγαλύτερη κρίση της σύγχρονης Ιστορίας μας.
Σε κάθε περίπτωση, η επέτειος των ημερών δίνει αφορμή για συνειρμούς και συγκρίσεις. "Στις 18 Σοσιαλισμός", έλεγε το προεκλογικό σύνθημα των αρχών της δεκαετίας του '80. Μέχρι τότε, τη μεταπολεμική, ψυχροπολεμική παντοκρατορία της συντηρητικής παράταξης, είχε αμφισβητήσει πρόσκαιρα η "Eνωση Κέντρου". Η συζήτηση για το τι ακριβώς σημαίνει σήμερα "σοσιαλισμός" ή "αριστερόστροφες πολιτικές" θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα στους αναπόφευκτους επαναπροσδιορισμούς.
Προς το παρόν, ο "κυρίαρχος λαός" έχει επιστρέψει στα βάσανα. Οι αντοχές του μειώνονται, οι αυξανόμενες δυσκολίες τον γονατίζουν. Oπως είναι απολύτως αναμενόμενο, πολλά πράγματα άλλαξαν στην πορεία των τριών τελευταίων δεκαετιών. Οι σημερινές, ιδιάζουσες συνθήκες επιβάλλουν και αυτές τις δικές τους αλλαγές. Ετσι κι αλλιώς, το αίτημα για διαρκή "αλλαγή" θα έπρεπε να βρίσκεται εξ ορισμού σε κάθε ατζέντα που σέβεται τον εαυτό της.
τότεΟι κασέτες του Χάρρυ Κλυνν και το άστρο της Μαρίας Αλιφέρη
Πρώτος υπουργός Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ ήταν ο Μανώλης Δρεττάκης. Σε μια τυπική κίνηση ανύπαρκτης, για τα δεδομένα της εποχής, αβροφροσύνης, οι νεοδημοκράτες προκάτοχοί του δεν μπήκαν στον κόπο να τον ενημερώσουν. Στις αρχές της δεκαετίας του '80, οι κασέτες του εθνικού διασκεδαστή Χάρρυ Κλυνν έπαιζαν τον ρόλο ενός ιδιότυπου, εγχώριου you tube. Χάρη στην οξύνοια και το ανεξάντλητα διεισδυτικό χιούμορ του, σχεδόν όλοι ταυτίζονταν με το περιεχόμενό τους.
Στο ποδόσφαιρο, ο πρόεδρος του Παναθηναϊκού Γιώργος Βαρδινογιάννης έχτιζε Κυριακή προς Κυριακή τον μύθο του "καπετάνιου" που κυριάρχησε στα γήπεδα για 21 χρόνια. Στο λαϊκό τραγούδι, τα νυχτερινά κέντρα του 1981 γέμιζε ο "άρχοντας της πίστας" Τόλης Βοσκόπουλος με τη μεγάλη επιτυχία "Καρδιά μου μόνη".
Τηλεοπτικό αστέρι της εποχής ήταν η Μαρία Αλιφέρη. "Υπάρχει μια συνταγή και, με βάση αυτή, οποιαδήποτε κοπέλα που έχει ορισμένα προσόντα μπορεί να γίνει σταρ", δήλωνε σ' ένα από τα πρώτα φύλλα του νέου "Εθνους" κορυφαίος παραγωγός της εποχής.
ΤώραΤα "εξηντάρια" του Λαζόπουλου και ο νέος ρόλος της Μενεγάκη
Στην ηλεκτρική καρέκλα του υπουργού Οικονομικών κάθεται σήμερα ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Το εύρος των παραμέτρων που χαρακτηρίζουν την τωρινή δημοσιονομική κρίση, αποτελεί διαρκή σπαζοκεφαλιά για τεχνοκράτες, νομπελίστες και επαγγελματίες πολιτικούς.
Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα, την εύθυμη πλευρά των γεγονότων αναδεικνύει με σταθερότητα ο Λάκης Λαζόπουλος με το "Αλ Τσαντίρι", που συνεχίζει να σπάει τα κοντέρ της τηλεθέασης και να κοντράρει στα ίσια την Εθνική Ελλάδας.
Η ομάδα του Φερνάντο Σάντος, που έκλεισε εισιτήρια για το EURO του 2012, μοιάζει με όαση στο ταλαιπωρημένο ελληνικό ποδόσφαιρο, το ίδιο και ο Ολυμπιακός, η μόνη ομάδα που δεν αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό το μέλλον της χάρη στην ευρωστία και την ισχυρή προσωπικότητα του Βαγγέλη Μαρινάκη. Στο "γήπεδο" του μοντέρνου λαϊκού τραγουδιού κυριαρχεί η φιγούρα του Αντώνη Ρέμου, που γοητεύει τις γυναικείες καρδιές με την τελευταία του επιτυχία "Είναι στιγμές".
Εν τω μεταξύ, οι... στιγμές στην ελληνική τηλεόραση χαρακτηρίζονται από τις περικοπές και την προσπάθεια των καναλιών να εκπέμψουν φτηνότερα. Στο πλαίσιο αυτό, η άλλοτε "βασίλισσα της πρωινής ζώνης", Ελένη Μενεγάκη, μετακόμισε στο μεσημεριανό καλούμενη να αποδείξει ότι ο τίτλος της δεν (μπορεί να) αμφισβητείται...
Η κουλτούραΑλλαγή... σκηνικού
Στις αρχές της δεκαετίας του '80, οι θεατρόφιλοι περίμεναν με αγωνία τη νέα παράσταση του Θεάτρου Τέχνης, με την υπογραφή του μεγάλου Κάρολου Κουν. Τότε τα θέατρα ήταν λίγα και το ρεπερτόριο περιορισμένο. Σήμερα, η θεατρική άνθηση των προηγούμενων χρόνων βρίσκεται σε ύφεση, οι σκηνές μειώνονται, όμως το κοινό συνεχίζει να έχει επιλογές - ανάμεσά τους και εναλλακτικές σκηνές για λίγους.
Μουσικά δρώμεναΤο 1981 το θρυλικό "Κύτταρο" είχε ήδη πάρει φόρα από τα 70s και μυούσε το ψαγμένο κοινό στους ήχους του πανκ-ροκ. Σήμερα, οι επίγονοι των θαμώνων του έχουν μεταναστεύσει στο Γκάζι. Εν τω μεταξύ, στα πιο... εκλεπτυσμένα ακούσματα κυριαρχεί ο δημιουργικός ανταγωνισμός του Μεγάρου Μουσικής με τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, δύο χώροι φημισμένοι σε όλη την Ευρώπη που κρατούν την Αθήνα στον διεθνή πολιτιστικό χάρτη ακόμα και σε καιρό κρίσης.
Αυτά, βεβαίως, για όσους δεν στήνονται με τις ώρες μπροστά στην τηλεόραση, συνήθεια με αυξητικές τάσεις λόγω της οικονομικής δυσπραγίας. Το 1981, την ώρα του μεγάλου σεισμού, οι τηλεοπτικοί δέκτες έπαιζαν το "Φως του Αυγερινού". Στις ημέρες μας, μετά τα 3,5 εκατ. τηλεθεατών που κατέγραψε "Το Νησί", βρισκόμαστε στο κατώφλι της "φτωχότερης" σεζόν για την TV.
Η τηλεοπτική ένδεια ίσως οδηγήσει ακόμα περισσότερους στην αγκαλιά του Facebook, που συνδυάζει την επικοινωνία με τη διασκέδαση και ήδη μετρά 1,5 εκατ. Ελληνες πιστούς. Ποιος να φανταζόταν το 1981, την εποχή που περίμενες στην ουρά για να στείλεις τηλεγράφημα, ότι στο μέλλον η επικοινωνία ακόμα και με τον... πρωθυπουργό θα απείχε ένα κλικ.
Σταθερές αξίες
Βρέθηκε στη δημόσια τηλεόραση το 1981. Τρεις δεκαετίες αργότερα παρουσιάζει το κεντρικό δελτίο.
- Αννα Βίσση
- Απ. Κακλαμάνης
- Ελλη Στάη
Το lifestyleΑπό το αριστοκρατικό Κολωνάκι στην "πιάτσα" του Νέου Ψυχικού
ΗΒΗ, πίνεις χυμό, μας προέτρεπε ένα από τα πιο επιτυχημένα διαφημιστικά μηνύματα του 1981. Εκτοτε, οι τεχνικές και τα μέσα της επικοινωνίας εξελίχθηκαν. Σήμερα, πολλοί κοπιάρουν τις ατάκες του "κύριου σακβουαγιάζ" της Cosmote, τα ελληνοποιημένα γαλλικά του οποίου χτύπησαν διάνα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 80, τα κλαμπ που προτιμούσαν οι εξοδούχοι ήταν οι "Εννέα Μούσες" στον Αστέρα της Βουλιαγμένης και το "9+9" στο Στάδιο.
Στον απόηχο ταινιών όπως ο "Πυρετός του Σαββατόβραδου" και το "Grease", εξέφραζαν τη στιλιστική μετεξέλιξη της ντίσκο. Σήμερα, η επιτομή του κλάμπινγκ, είναι το "Villa Mercedes".
Η διασκέδασηΟσο για τη "Μέκκα" της διασκέδασης, το σημείο που χτυπά η καρδιά της αχανούς πόλης και ορίζονται οι τάσεις κάθε εποχής, προ 30 ετών έδρευε στο αριστοκρατικό Κολωνάκι. Σήμερα, η διασκέδαση έχει την ταμπέλα "all day" και η σικ "πιάτσα" της βρίσκεται στο Νέο Ψυχικό.
Τόσο εκεί όσο και στα αμέτρητα στέκια μιας χώρας που εκπαιδεύτηκε να διασκεδάζει 24 ώρες το 24ωρο, οι θαμώνες αφιερώνουν αρκετό χρόνο για να απολαύσουν έναν καφέ. Ο παλιός, καλός "φραπές" στο κολονάτο ποτήρι με το μεταλλικό στέλεχος έγινε κάτι ανάμεσα σε συλλογική, εθνική και "πανανθρώπινη" αξία. Στα ένδοξα βήματα της καφεΐνης, βαδίζει σήμερα η νέα πατέντα του ξενόφερτου διαδόχου του, καπουτσίνο φρέντο. Οι καιροί βλέπετε άλλαξαν και μαζί τους παρέσυραν πατροπαράδοτες συνήθειες, όπως αυτή της εστίασης. "Κουτούκι" ή "παραδοσιακή", η ταβέρνα παραμένει το βασικό λήμμα του γαστρονομικού μας λεξικού. Στη μοντέρνα εκδοχή της "νεοταβέρνας" άλλαξε μόνο το περιτύλιγμα, η συσκευασία (διακόσμηση κλπ). Το πατροπαράδοτο ελληνικό μενού παραμένει αμετάβλητο. Στην πορεία των τριών τελευταίων δεκαετιών, ο ουρανίσκος μας έγινε ιδιαίτερα περιπετειώδης.
Δοκιμάσαμε σχεδόν κάθε δυνατή εθνική κουζίνα, περνώντας παράλληλα μια παρατεταμένη φάση... σούσι. Το σουβλάκι υποχρεώθηκε σε σχετική, τακτική υποχώρηση για να ανακάμψει εκ νέου στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων, συνεπικουρούμενο από την πρόσφατη κρίση. Σε κάθε περίπτωση, το εθνικό μας σνακ συνεχίζει να υπερβαίνει τα ταξικά αλλά και τα πάσης φύσεως σύνορα.
Οι προορισμοίΟσο για τις ταξιδιωτικές προτιμήσεις μας -τα... ιερά "μπάνια του λαού"- η Ρόδος και η Κέρκυρα που στα 80s μάζευαν σαν μαγνήτες τους αδειούχους, έχουν επιστρέψει δριμύτερες, ωστόσο με περισσότερο "πολυεθνικό" κοινό.
Τα δε χρόνια που μεσολάβησαν, η μανία του Ελληνα για "ψαγμένες" διακοπές μετέτρεψε τελικά το εναλλακτικό σε... mainstream. Νησιά όπως η Φολέγανδρος, η Αστυπάλαια και τα Κουφονήσια μπήκαν δυναμικά στον χάρτη των περιζήτητων προορισμών, δίχως ωστόσο να εξαιρεθούν από το νέο αξίωμα που ισχύει από το περασμένο καλοκαίρι και σύμφωνα με το οποίο οι διακοπές είναι άπιαστο όνειρο για τους περισσότερους.
ΚΩΣΤΑΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ
και για επίλογο η αφίσα από τη σημερινή εκδήλωση που οργάνωσαν πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ
