«Φοβάμαι ότι η κατάσταση όπως εξελίσσεται δεν πάει καλά»
«Η εισβολή στη Συρία εγκυμονεί κίνδυνο», δήλωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, μιλώντας νωρίτερα σήμερα στην κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής.
«Φοβάμαι ότι η κατάσταση όπως εξελίσσεται δεν πάει καλά. Μόνο στήριγμα της Ελλάδας είναι η ΕΕ», υπογράμμισε ο Ευρωπαίος Επίτροπος. «Η πίεση που ασκείται στους πληθυσμούς στα σύνορα Τουρκίας -Συρίας μπορεί να εξωθήσει πολλές χιλιάδες Σύριους και άλλους να θελήσουν να περάσουν τα σύνορα της Τουρκίας. Τι γίνεται; Στο Ιντλίμπ διαμένουν 3,5 εκατ. άνθρωποι. Οι μισοί να φύγουν προς την Ευρώπη θα ασκούσαν μεγάλη πίεση προς την Τουρκία και πρώτο θύμα θα ήταν η Ελλάδα γιατί τα πρώτα hot spot που έχουν στηθεί μπορούν να αντέξουν μια πίεση αλλά όχι τόσους πληθυσμούς» ανέφερε ο κ. Αβραμόπουλος.
Πρόβλημα πανευρωπαϊκό
«Το ζήτημα είναι πανευρωπαϊκό. Φοβάμαι όπως τόνισα ότι η κατάσταση δεν πάει καλά. Η Ελλάδα δεν έχει άλλο στήριγμα εκτός από την ΕΕ και όποια άλλη πολιτική προταθεί μπορεί να οδηγήσει την Ελλάδα σε περιπέτειες, γιατί και η Ελλάδα δεσμεύεται από τη Σύμβαση της Γενεύης, που λέει ότι όσοι δικαιούνται διεθνούς προστασίας θα πρέπει να την έχουν. Οι άλλοι, όμως, πρέπει να επιστρέφουν και αυτή είναι η εντολή στην ευρωπαϊκή συνοριοακτοφυλακή, που τώρα μπορεί να επιχειρήσει με το σύστημα που διαθέτει ώστε όλοι όσοι δεν δικαιούνται προστασίας να επιστρέφουν», είπε ο Ευρωπαίος επίτροπος και τόνισε: «Αυτό το ερώτημα "ποιος είναι πρόσφυγας, ποιος είναι μετανάστης", αναρωτιέμαι γιατί συνεχίζει να υπάρχει. Εμείς, οι μισοί τουλάχιστον που είμαστε εδώ μέσα, είμαστε απόγονοι προσφύγων. Το ίδιο και η Κεντρική Ευρώπη».
«Η πολιτική της Ευρώπης είναι ξεκάθαρη. Η Ευρώπη δεν είναι δυνατό να γίνει φρούριο. Η λέξη "Ευρώπη φρούριο" χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Χίτλερ. Εκεί θα γυρίσουμε;», διερωτήθη και επισήμανε ότι η Ελλάδα έχει την ευθύνη της διαχείρισης στο κομμάτι της Μεσογείου των κοινών ευρωπαϊκών συνόρων. «Θα μοιραστώ μαζί σας κάτι που παλαιότερα δεν θα έπρεπε να αναφέρω. Δύο φορές ήρθε στο γραφείο μου πρόταση για επαναφορά των συνοριακών ελέγχων με την Ελλάδα. Επειδή δεν προβλέπεται διαδικασία για να φύγει μια χώρα από τη Ζώνη Σέγκεν, τότε, το 2016, κατατέθηκαν προτάσεις αποχώρησης της Κεντρικής Ευρώπης, με το επιχείρημα-πρόσχημα ότι "η Ελλάδα δεν είναι ικανή να διαχειριστεί τα κοινά ευρωπαϊκά σύνορα και τότε δεν έχει θέση στη Ζώνη Σέγκεν".
Περάσαμε δύσκολες στιγμές και πρέπει να πω ότι σε εκείνες τις κρίσιμες φάσεις η συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση ήταν αποδοτική. Καταφέραμε να το αποφύγουμε. Αργότερα, όμως, μονομερώς, κάποιες χώρες, με πρώτη τη Γερμανία, επανέφεραν τους συνοριακούς ελέγχους. Και πάλι έγιναν προσπάθειες και φτάσαμε να σταματήσει αυτό. Το συμπέρασμα είναι πως η Ελλάδα, για να μένει στη Ζώνη Σέγκεν, πρέπει να διαχειρίζεται τα κοινά ευρωπαϊκά σύνορα και γι' αυτό ενισχύθηκε η Ελλάδα με την ενδυνάμωση της παρουσίας τής πάλαι ποτέ FRONTEX, την Ευρωπαϊκή Συνοριακή Ακτοφυλακή και πλέον χιλιάδες στελέχη της FRONTEX αποτελούν Σώμα έτοιμο να ανταποκριθεί στην έκκληση κάθε χώρας που θα βρεθεί σε πίεση στο μέλλον», συμπλήρωσε.
Ο κρατικός μηχανισμός
Ο επίτροπος αναφέρθηκε ειδικότερα και σε όσα έγιναν την προηγούμενη περίοδο.
«Κανονικά σήμερα δεν θα έπρεπε να υπάρχει κανένας στα νησιά. Η δήλωση Ευρώπης-Τουρκίας είναι μια ευρω-τουρκική συνεννόηση και προβλέπει ότι όσοι περνούν στα ελληνικά νησιά θα υποβάλλουν τις αιτήσεις τους, αυτές θα διεκπεραιώνονται με γρήγορο ρυθμό, και όσοι δικαιούνται διεθνούς προστασίας είναι υποχρέωση της Ευρώπης να τους περιθάλψει και να τους δεχθεί και να μπουν στη διαδικασία ακόμη και της μετεγκατάστασης. Οι υπόλοιποι πρέπει να επιστρέφονται στην Τουρκία. Η Τουρκία, από την άλλη πλευρά, απευθύνει μήνυμα κριτικής στην Ελλάδα ότι δεν στέλνει πίσω εκείνους που δεν δικαιούνται να μείνουν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Και ενώ αυτοί που έχουν ήδη επιστραφεί είναι γύρω στους 1.300, θα έπρεπε ήδη αυτήν τη στιγμή να έχουν επιστραφεί 35.000», υπογράμμισε ο κ. Αβραμόπουλος και εξήγησε ότι «αυτό σημαίνει με αριθμούς, ότι στα νησιά δεν θα έπρεπε να υπάρχει κανένας».
Ο Ευρωπαίος επίτροπος υποστήριξε ότι το πρόβλημα οφείλεται στις ανεπάρκειες του κρατικού μηχανισμού. «Θα είμαι ειλικρινής μαζί σας. Το πρόβλημα οφείλεται στις ανεπάρκειες του κρατικού μηχανισμού. Όσο και αν βελτιώθηκαν οι συνθήκες, δεν επιτρέπεται σε άλλες χώρες η διεκπεραίωση να γίνεται μέσα σε 15 ημέρες και εδώ να θέλει έναν χρόνο. Και αυτοί είναι εγκλωβισμένοι και είναι φυσικό να συμπεριφέρονται όπως συμπεριφέρονται, βεβαίως χωρίς να σέβονται τους νόμους αυτής της χώρας», σημείωσε. Όπως πρόσθεσε, υπάρχει και μεγάλη αντίδραση από τις τοπικές κοινωνίες και «πρέπει να δείξουμε κατανόηση, γιατί οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες άνοιξαν τις καρδιές και τις πόρτες τους και οι ίδιες υφίστανται τις επιπτώσεις».
«‘Εχουμε παθογένειες του ελληνικού κράτους. Μας αρέσει δεν μας αρέσει», επέμεινε ο κ. Αβραμόπουλος και αναφέρθηκε και στην κατάσταση των hot spots: «Σε άλλες χώρες στήθηκαν hot spots σε 15 ημέρες. Στην Ελλάδα χρειάστηκε ένας χρόνος. Μόνο η διαχειριστική Αρχή για να διεκπεραιώνονται τα οικονομικά θέματα, παρά την αμέριστη οικονομική βοήθεια από την Ευρώπη, στην Ελλάδα χρειάστηκε έναν χρόνο. Στη Γερμανία 15 ημέρες. Τι είναι οι άλλοι; πιο έξυπνοι; Απλώς έχουμε να κάνουμε με ένα κράτος που πρέπει να βελτιώσει τη λειτουργία του».
«Πολλά γίνανε και πολλά δεν γίνανε», παρατήρησε, τονίζοντας, πάντως, ότι η συνεργασία με την Ελλάδα ήταν πάντα αγαστή και μάλιστα οι δύο προηγούμενοι υπουργοί έκαναν πολύ καλά τη δουλειά τους, όπως την κάνουν τώρα ο κ. Κουμουτσάκος και ο κ. Χρυσοχοϊδης, που δίνουν το μήνυμα ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα υπεύθυνη και σοβαρή, που μπορεί να διαχειριστεί τα κοινά ευρωπαϊκά σύνορα και το κυριότερο να επιδείξει ανθρωπιά.
«Η βοήθεια προς την Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια ήταν αμέριστη, οικονομικά, επιχειρησιακά, πολιτικά. Έχουν δοθεί 2,2 δισ. ευρώ στην Ελλάδα και έχουν δοθεί χρήματα και για ανθρωπιστική βοήθεια. Είναι η πρώτη φορά που διετέθησαν κονδύλια για ανθρωπιστική βοήθεια σε κράτος-μέλος», σημείωσε.
Ειδικά για τους ρυθμούς υλοποίησης της ευρω-τουρκικής δήλωσης, επισήμανε ότι αρχικά, για τρία ολόκληρα χρόνια, απέδιδε και οι δύο ακτοφυλακές συνεννοούνταν. Ξαφνικά τον περασμένο Αύγουστο, οι αριθμοί ανέβηκαν. Η ερμηνεία, είπε, είναι πως «πιέζεται η Ευρώπη να ξεκαθαρίσει και με τη νέα Επιτροπή, τα νέα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, να στηρίζει οικονομικά το πρόγραμμα που έχει υιοθετηθεί για τα 3.500.000 έως 4.000.000 πρόσφυγες στην Τουρκία».
«Αν καταρρεύσει η ευρω-τουρκική δήλωση, τότε τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη», υπογράμμισε ο κ. Αβραμόπουλος, υποστηρίζοντας ότι το μεταναστευτικό δεν πρέπει να γίνει αντικείμενο πιέσεων, εκβιασμών ή διαπραγματεύσεων.
Αλλάζει η νομική βάση χορήγησης ασύλου
«Όλοι παρακολουθούμε με προβληματισμό και αγωνία τις δραματικές εξελίξεις στη Συρία και αν μπορεί να δημιουργήσουν προϋποθέσεις μεταναστευτικού-προσφυγικού κύματος προς την Ελλάδα», ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη, αρμόδιος για τη Μεταναστευτική Πολιτική, Γιώργος Κουμουτσάκος, κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης. Πρόσθεσε, δε, ότι η διεύρυνση και εξάπλωση της σύγκρουσης, ειδικά αν αγγίξει τα βορειοδυτικά σύνορα της Συρίας, θα μπορούσε να προκαλέσει ένα νέο μεγάλο προσφυγικό κύμα προς την Ελλάδα και, σε μία τέτοια περίπτωση, δεν θα ανησυχούμε μόνο για τους αριθμούς αλλά και για το ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι, καθώς στις υπό ανάφλεξη περιοχές συνυπάρχουν αντιστασιακές ομάδες, ορισμένες εκ των οποίων έχουν στις τάξεις τους φανατικούς ισλαμιστές.
«Οι πηγές και οι λόγοι του προσφυγικού-μεταναστευτικού ζητήματος βρίσκονται εκτός Ελλάδος», σημείωσε ο κ. Κουμουτσάκος και περιέγραψε την κατάσταση τους τελευταίους μήνες: «Από τον Αύγουστο υπήρξε πίεση που ανέβαινε κατακόρυφα. Μεταξύ Μαϊου και Οκτωβρίου η αύξηση αγγίζει το 241%». Όπως τόνισε, σε αυτό το διάστημα άλλαξε η πολιτική της Τουρκίας στο πώς αντιμετωπίζει πρόσφυγες και μετανάστες. «Μετά την απώλεια της εκλογής στην Κωνσταντινούπολη, η τουρκική κυβέρνηση συνειδητοποιεί ότι η παρουσία εκεί χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών πρέπει να αντιμετωπιστεί, και έτσι πολλοί οδηγούνται στα δυτικά παράλια», είπε ο αναπληρωτής υπουργός και τόνισε τη νέα ένταση στη Συρία αλλά και τις κυρώσεις που αποφασίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λόγω της παραβατικής συμπεριφοράς της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Για την κατάσταση στην οποία βρισκόταν η Ελλάδα απέναντι σε αυτήν την αύξηση των ροών, τον Ιούλιο, ο κ. Κουμουτσάκος μίλησε για υπερχειλισμένα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης -100% πάνω από το προβλεπόμενο στη Μόρια, 500% επιπλέον στη Σάμο- και για οριακές αντοχές στο σύστημα της ενδοχώρας. Την ίδια στιγμή, οι εκκρεμότητας που παρέλαβε η νέα κυβέρνηση στην εξέταση αιτήσεων ασύλου ήταν 75.000. Επίσης παρέλαβε «σχεδόν μηδενικές επιστροφές προς την Τουρκία», δηλαδή, είχαν γίνει 1.800 επιστροφές σε τρία χρόνια.
Σχετικά με την ευρω-τουρκική δήλωση του Μαρτίου του 2016 και το βαθμό υλοποίησής της, επισήμανε ότι είναι το μόνο εργαλείο που έχει στα χέρια της η Ελλάδα και κάθε μέρος οφείλει να την εφαρμόσει πλήρως. «Η Ελλάδα πρέπει να αυξήσει τις επιστροφές. Γι' αυτό θα αλλάξει η νομική βάση χορήγησης του ασύλου, ώστε πολύ γρηγορότερα πλέον να προχωρά η διαδικασία, θα υπάρξει στιβαρή διαδικασία ώστε το ελληνικό κράτος να ξέρει όσο πιο νωρίς γίνεται ποιοι έχουν δικαίωμα διεθνούς προστασίας και ποιοι είναι εκείνοι που παρανόμως βρίσκονται στη χώρα και πρέπει να επιστραφούν», είπε ο αναπληρωτής υπουργός και προανήγγειλε αυστηροποίηση των κριτηρίων ευαλωτότητας.
Παράλληλα, όμως, υπογράμμισε ότι η Τουρκία θα έπρεπε να εκριζώσει τα κυκλώματα λαθροδιακινητών, να αποτρέψει την ανάδυση νέων μεταναστευτικών οδών, όπως έχει γίνει τον τελευταίο χρόνο μεταξύ Σαμοθράκης και Έβρου.
Εξάλλου, ο κ. Κουμουτσάκος κάλεσε τις πολιτικές και τοπικές ηγεσίες να επιδείξουν υπευθυνότητα και να μην υποδαυλίζουν τις ανησυχίες των τοπικών κοινωνιών. «Με ποια ισχύ και δύναμη θα ζητήσουμε από τον δήμαρχο του Μάνχαϊμ να φιλοξενήσει 300 Σύρους πρόσφυγες, αν, που λέει ο λόγος, ο δήμαρχος της Κρύας Βρύσης δεν δέχεται ούτε έναν;», παρατήρησε ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη.
