Γιατί απείχε η Πρωτοβουλία Ενεργών Πολιτών από την ψηφοφορία για τα φράγμα Τσικνιά

Το πρώτο θέμα του δημοτικού συμβουλίου της 30/10/2017 αφορούσε μια ενημέρωση-παρουσίαση του έργου του Φράγματος Τσικνιά από έμπειρους ιδιώτες μελετητές, παρουσία του γενικού γραμματέα του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Η Πρωτοβουλία Ενεργών Πολιτών αποφάσισε να απέχει από μια τέτοια ψηφοφορία διότι ως Δημοτικό Συμβούλιο:

• Δεν είχαμε αρμοδιότητα να πάρουμε απόφαση για ένα θέμα που είχε ήδη συζητηθεί στο Περιφερειακό Συμβούλιο, το οποίο πριν περίπου ένα χρόνο πήρε ομόφωνη αρνητική απόφαση και έθετε προϋποθέσεις, όπως γνωμοδότηση από Οργανισμό Αντισεισμικής Προστασίας, γνωμοδότηση από το Πανεπιστήμιο (στο οποίο εργάζονται έμπειροι και καταξιωμένοι ερευνητές διεθνούς κύρους και του οποίου ο ρόλος δεν είναι απλά «να μορφώνει φοιτητές» όπως ατυχώς υποστηρίχθηκε από δημοτικούς συμβούλους), κ.α.
• Δεν είχαμε σφαιρική ενημέρωση επί του θέματος (από αρμόδιες υπηρεσίες).
• Δεν αναγράφονταν κάτι τέτοιο στην πρόσκληση του δημοτικού συμβουλίου, ούτε μας δόθηκε σχετική αναλυτική εισήγηση.

Ήταν μια περιττή ψηφοφορία ελλιπούς ενημέρωσης, αμφίβολης νομικής ισχύος και αμφιλεγόμενης σκοπιμότητας, η οποία, δυστυχώς, αφορούσε ένα πολύ σοβαρό θέμα.

Θεωρούμε ότι πρόκειται για ένα έργο πολύ μεγάλης κλίμακας και επέμβασης στο τοπίο της Λέσβου που προϋποθέτει εκτεταμένη χρήση φυσικών, πολιτισμικών και οικονομικών πόρων, το οποίο παράλληλα θα είναι δύσκολα διαχειρίσιμο. Γνωρίζουμε ότι μια κατασπατάληση των πόρων μας σε συνδυασμό με τις δυσκολίες διαχείρισης (αυτό δηλώνει η εμπειρία μέχρι σήμερα) θα έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στο μέλλον. Το γεγονός ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν ενέκριναν την προηγούμενη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου και δεν έχουν εγκρίνει και την υπάρχουσα πρέπει να προβληματίζει και όχι να αποσιωπάται.

Το ζητούμενο στην προκειμένη περίπτωση είναι η διασφάλιση υδροδότησης και άρδευσης του νησιού για τις επόμενες δεκαετίες, όχι η απορρόφηση των 100 εκατομμυρίων ευρώ. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Διαχείρισης Υδατικών Πόρων. Υπάρχει; Αν υπάρχει, τηρείται; Και αν όχι, γιατί; Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει αποκατάσταση δικτύων (αφού το μισό νερό χάνεται μέσω διαρροών), πολιτικές ορθολογικής διαχείρισης νερού, κλπ, το οποίο θα πρέπει να εφαρμοστεί από τους αρμοδίους. Υπάρχουν αναλυτικές οδηγίες της ΕΕ επ’ αυτού και έχουν τεθεί οι βάσεις για μια τέτοια ολοκληρωμένη προσέγγιση, μέσω της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά (2000/60/ΕΚ) και των θυγατρικών Οδηγιών. Επίσης, μια άλλη βασική πτυχή του θέματος είναι αν έχουν εξετασθεί ενδελεχώς(!) άλλοι τρόποι υλοποίησης του έργου … Για παράδειγμα, με κατασκευή μικρότερων φραγμάτων όπου απαιτείται (στη ΜΠΕ αναφέρονται στο κεφάλαιο 5, αλλά θεωρούμε όχι επαρκώς). Το έργο είναι στη φάση μελέτης/διερεύνησης και θα μπορούσε να εξετασθεί πιο σοβαρά αυτό το ενδεχόμενο από ειδικούς και στη συνέχεια να μας παρουσιαστεί ως μία δουλεμένη εναλλακτική πρόταση.

Επίσης, θεωρούμε πρέπον σε τόσο μεγάλα έργα να υπάρχουν διεπιστημονικές προσεγγίσεις, τόσο από φυσικούς όσο και από κοινωνικούς επιστήμονες. Ειδικά για τη Λέσβο, της οποίας το μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης βασίζεται στη συνδυαστική αξιοποίηση φυσικών και πολιτισμικών πόρων (παραγωγή, μεταποίηση, πολιτισμική κληρονομιά, βιοποικιλότητα, ήπιες μορφές τουρισμού, κλπ.) και είναι εύλογο ότι δεν αφορά μόνο μηχανικούς - διαφορετικών ειδικοτήτων, αλλά παρόμοιας λογικής. Για παράδειγμα, όσον αφορά τους φυσικούς επιστήμονες, η επιπλέον συνεισφορά ενός έμπειρου ορνιθολόγου, ενός ειδικευμένου περιβαλλοντολόγου, κ.α., θα ήταν αναμφίβολα σημαντικές, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο οικολογικός πλούτος του νησιού είναι τεράστιος και διεθνώς αναγνωρισμένος. Αυτό θα επηρέαζε τη μελέτη. Επίσης, οι μηχανικοί δεν μπορούν να αποφανθούν για τις κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις μιας τόσο μεγάλης παρέμβασης, ούτε για τις ευρύτερες επιδράσεις στο πολιτισμικό τοπίο, ούτε για τη βιώσιμη ανάπτυξη του τόπου. Απαιτούνται κοινωνικοί επιστήμονες. Οπότε, όλα αυτά θα μπορούσαν να συνυπολογιστούν και να κατευθύνουν τη μελέτη σε άλλα μονοπάτια, ώστε να ανταποκριθεί καλύτερα στα δεδομένα και στην κλίμακα του νησιού. Η κάθε επιστήμη έχει την αξία και το ρόλο της και μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης μελέτης ενός τόσο μεγάλου έργου. Αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να έχουμε ένα ώριμο έργο, αλλά μια μελέτη που ίσως χρήζει επαναπροσέγγισης.

Το δημοτικό συμβούλιο πρέπει να διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον, καθώς και τη βιωσιμότητα και καλύτερη αξιοποίηση των φυσικών, πολιτισμικών και οικονομικών πόρων, των κοινών μας πόρων. Οι καιροί επιβάλλουν τη διαφύλαξη του κύρους και της σοβαρότητας των αποφάσεων των συλλογικών οργάνων και την υιοθέτηση λογικών ορθολογικού και ολοκληρωμένου σχεδιασμού.

Για την Πρωτοβουλία Ενεργών Πολιτών,

Ευάγγελος Σπ. Παυλής