Και την κρίση από την πτώχευση της Thomas Cook θα την υποστούμε ως θεατές;
Η πρώτη αντίδραση αφορούσε τους «εγκλωβισμένους» τουρίστες και το πως θα επιστρέψουν στη χώρα τους χωρίς να υπάρξουν «παρατράγουδα» από την πλευρά ξενοδόχων και πρακτόρων που μετρούσαν ήδη τη σοβαρότητα των πληγών τους. Αποδείχτηκε πιο εύκολο απ’ότι όλοι φανταζόμασταν παρά το γεγονός ότι σε όλο τον κόσμο υπήρχαν χιλιάδες «χρεωκοπημένοι» τουρίστες.
Η δεύτερη αντίδραση αφορά το αύριο των επιχειρήσεων (ξενοδοχείων και πρακτορείων) που δέχτηκαν άμεσο πλήγμα από τα χρέη που αφήνει προς αυτούς η Thomas Cook και δευτερευόντως τις συνεργαζόμενες με αυτές επιχειρήσεις που περίμεναν να πληρωθούν οι πρώτοι. Ο ΣΕΤΕ και άλλες οργανώσεις του τουρισμού ζητούν ως άμεσο μέτρο ανακούφισης των επιχειρήσεων αυτών την ακύρωση των τιμολογίων που έχουν ήδη εκδοθεί δεν θα πληρωθούν τόσο σε ότι αφορά τον ΦΠΑ όσο και το φόρο εισοδήματος. Εντελώς λογικό ως άμεσο μέτρο, αλλά μάλλον δεν θα επαρκέσει και θα χρειαστούν και άλλες ρυθμίσεις προς τις επιχειρήσεις αυτές. Αυτές θα πρέπει να σχεδιαστούν αφού υπάρξει αποτίμηση της πραγματικής πρωτογενούς ζημιάς των επιχειρήσεων, αλλά και των δευτερογενών επιπτώσεων στην αγορά και στην απασχόληση με δεδομένη την σημασία του τουρισμού στην ελληνική οικονομία ειδικά σε ορισμένες περιοχές, κυρίως τις νησιωτικές. Βέβαια οι επιχειρήσεις αυτές ελέγχονται από το γεγονός ότι ενώ υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις για την οικονομική κατάσταση της εταιρείας δεν φρόντισαν τουλάχιστον να ασφαλιστούν έναντι του κινδύνου αυτού.
Η τρίτη αντίδραση αφορά στο τουριστικό αύριο της χώρας και ειδικά των νησιών των οποίων η οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό. Ο μεγάλος κίνδυνος που υπάρχει είναι να υπάρξει «κανιβαλισμός» μεταξύ τουριστικών επιχειρήσεων στη προσπάθεια κάλυψης των κενών που αφήνει η Thomas Cook που θα έχει ως συνέπεια την μείωση των προσφερόμενων τιμών προς τους Tour Operators που μένουν στην αγορά (και ειδικά την TUI θα γίνει πλέον πανίσχυρη). Εξέλιξη που θα πάει τις επιχειρήσεις πολλά χρόνια πίσω αφού δίνοντας χαμηλές τιμές τώρα, αυτό θα τις συνοδεύει για τα επόμενα χρόνια. Και οι συνέπειες θα είναι σημαντικές για το σύνολο της οικονομίας και της κοινωνίας. Η πίεση θα είναι μεγάλη λόγω του μεγέθους της Thomas Cook από όλους τους προορισμούς της Ελλάδας και του εξωτερικού που προσφέρουν το ίδιο προϊόν των 3S (ήλιου-άμμου-θάλασσας) σε πακέτα με χαμηλές τιμές.
Βέβαια το ερώτημα δεν είναι η διάγνωση του προβλήματος - αν και η σωστή διάγνωση δίνει και την μισή λύση – αλλά το τι μπορεί να γίνει, ειδικά σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο πέρα από τις όποιες κινήσεις γίνουν σε επίπεδο χώρας.
Πολλοί ειδικοί στον τουρισμό με την ευκαιρία της κρίσης αυτής επαναλαμβάνουν ότι η εξάρτηση του ελληνικού τουρισμού από τους ΤΟ και στον τουρισμό των 3S είναι ιδιαίτερα υψηλή με ότι αυτό σημαίνει για την βιωσιμότητα των προορισμών. Ταυτόχρονα δεν έχουν αξιοποιηθεί ούτε οι σύγχρονες τάσεις για αλλαγή-εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των νησιών μας (φύση, πολιτισμός, τοπική παραγωγή) και δραστηριότητες που να δημιουργούν εμπειρία, ούτε και τα νέα εργαλεία προώθησης και προβολής με έμφαση στο διαδίκτυο. Αλλά ακόμη και αυτή η τουριστική εικόνα των νησιών που βγαίνει προς τα έξω θυμίζει άλλες δεκαετίες.
Ένα μήνα μετά την ανακοίνωση της πτώχευσης της Thomas Cook δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη οργανωμένη πρωτοβουλία πέρα από διάφορες «φωνές». Η πολιτική αυτή που ασκείται ή που δεν ασκείται από τη Περιφέρεια, τους Δήμους και τους επαγγελματίες του τουρισμού δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ταυτόχρονα η τακτική «ρίχνω το φταίξιμο στους άλλους» ούτε προβλήματα λύνει, ούτε αποτελέσματα φέρνει. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, η Περιφέρεια είναι αυτή που έχει την αρμοδιότητα του τουριστικού σχεδιασμού και της προβολής και οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες της καλώντας όλους να καθίσουν στο τραπέζι. Όμως για να μην είναι χαοτική η συζήτηση πρέπει στο τραπέζι να κατατεθεί πρόταση για επεξεργασία. Πρόταση που να έχει περιγραφή της κατάστασης, όραμα, σχέδιο και συγκεκριμένες κοστολογημένες δράσεις. Προτάσεις που αφού εγκριθούν θα ενσωματωθούν στο Επιχειρησιακό Σχέδιο, στον Προϋπολογισμό και στο Τεχνικό Πρόγραμμα της Περιφέρειας και των Δήμων με τις αντίστοιχες πιστώσεις. Προτάσεις θα πρέπει να υποβληθούν και προς την κυβέρνηση για δράσεις από τη πλευρά του Υπουργείου Τουρισμού και του ΕΟΤ.
Η ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ έχει καταθέσει από τη προεκλογική περίοδο τη πρόταση της για τον τουρισμό που εξειδικεύθηκε στη συνέχεια (www.ioannispilanis.blogspot.gr). Διαπιστώνοντας την έλλειψη εναλλακτικής πρότασης την καταθέτει και πάλι στο τραπέζι και προσκαλεί όλους να το τοποθετηθούν.
Γιάννης Σπιλάνης
ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ
