O Β. Τεντόμας για τις ιχθυοκαλλιέργειες

Από το γραφείο τύπου της περιφερειακής παράταξης

«ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΟΝ ΚΑΙΡΟ»

Με επιστολή της παράταξής μας από 20-5-2011 επισημάναμε στον πρόεδρο του περιφ. συμβουλίου ότι είναι ανάγκη η περιφέρεια Βορ. Αιγαίου να συμμετάσχει στη διαβούλευση για το σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) του ΥΠΕΚΑ στο πλαίσιο του Ν. 2742/99 «Χωροταξικός Σχεδιασμός και Αειφόρος Ανάπτυξη & άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 207/Α/1999), και η οποία –όπως αναφέρεται από το ΥΠΕΚΑ- αφορά «στις κατευθύνσεις, τους κανόνες και τα κριτήρια για τη χωρική οργάνωση και την ανάπτυξη των υδατοκαλλιεργειών προκειμένου να διασφαλιστεί τόσο η ανταγωνιστικότητα του κλάδου όσο και η προστασία του περιβάλλοντος».

Με μεγάλη καθυστέρηση και οπωσδήποτε πολύ μετά το πέρας του επίσημου χρονικού ορίου (26-5-2011) για την υποβολή προτάσεων – τροποποιήσεων από ΟΤΑ, κοινωνικούς – επαγγελματικούς φορείς και μεμονωμένους πολίτες, έγινε τελικά την προηγούμενη Τετάρτη η σχετική συζήτηση στο περιφ. Συμβούλιο.

Με επόμενη επιστολή μας είχαμε ζητήσει– και όπως έγινε- στη συνεδρίαση αυτή συμμετείχαν και ειδικευμένοι επιστήμονες της περιφέρειας για να δώσουν απαντήσεις σε εξειδικευμένα θέματα που αφορούν στις υδατοκαλλιέργειες.

Στη συνεδρίαση του π.σ.,  εκτός από την πολύ σύντομη παρουσίαση του σχεδίου της ΚΥΑ, ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης κ. Μάρκου παρουσίασε αναλυτικά και την άποψη - πρόταση της περιφέρειας που αφορούσε στη χωροθέτηση των υδατοκαλλιεργειών στη περιοχή του Βορ. Αιγαίου. Η πρόταση αυτή, που βασίζεται σε παλαιότερη μελέτη του Παν/μίου Αιγαίου, ήταν αναλυτική και εμπεριστατωμένη, πλην όμως διανεμήθηκε την ώρα της συνεδρίασης, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει αντικειμενικά η δυνατότητα τοποθέτησης των περιφ. συμβούλων με τρόπο τεκμηριωμένο, ιδιαίτερα ως προς τις αλλαγές στη χωροθέτηση μερικών από τις υφιστάμενες υδατοκαλλιέργειες.

Κατά τη γνώμη μας αυτό το κενό θα μπορούσε και θα έπρεπε να καλυφθεί αν είχαν κληθεί οι εκπρόσωποι των ψαράδων (κυρίως από Λέσβο και Χίο) για να εκθέσουν τις απόψεις τους, ώστε να τις λάβουν υπόψη οι περ. σύμβουλοι στη τοποθέτησή τους.

Ο επικεφαλής της παράταξής μας Βασίλης Τεντόμας στη τοποθέτησή του μεταξύ των άλλων τόνισε τα εξής:

«Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι οι ιχθυοκαλλιέργειες είναι ένας κερδοφόρος και  δυναμικός κλάδος με εξαγωγικό προσανατολισμό ιδιαίτερης αναπτυξιακής σημασίας.

Ταυτόχρονα  δεν πρέπει να υποτιμάται η οικολογική σκοπιά που αφορά στις αρνητικές (και επιστημονικά αναμφισβήτητες) συνέπειες αυτών των δραστηριοτήτων  στο περιβάλλον, που οφείλονται στη γενετική ρύπανση από τη συχνή διαφυγή από τις μονάδες ιχθύων, στα εκκρίματα των ιχθύων σε συνδυασμό με τα υπολείμματα των τροφών επί του πυθμένα των κλουβιών και στην ανεξέλεγκτη εισροή βοηθητικών χημικών ουσιών και αντιβιοτικών.

Το συγκεκριμένο χωροταξικό πλαίσιο θα μπορούσε να είναι μια πολύ καλή ευκαιρία, ύστερα από δεκαετίες αυθαίρετης χωροθέτησης των υδατοκαλλιεργειών σε βάρος των τοπικών κοινωνιών και του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Όμως το προτεινόμενο σχέδιο ΚΥΑ ήδη αυτοϋπονομεύεται από το γεγονός ότι έχει συνταχθεί με βάση μελέτη που ανατέθηκε από τον «Σύνδεσμο Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών» (ΣΕΘ), δηλ. ούτε λίγο ούτε πολύ βάλανε τον λύκο να φυλάξει τα πρόβατα.

Έτσι η χωροθέτηση γίνεται ως εργασία–μελέτη γραφείου, και όχι ως αποτελέσματα έρευνας και συμπερασμάτων από το πεδίο και με κύριο στόχο να νομιμοποιήσει την πολυετή αυτή αυθαιρεσία και υφιστάμενες υδατοκαλλιέργειες, μεταξύ των οποίων και κάποιων επώνυμων κυβερνητικών παραγόντων.

Η όλη προσέγγιση σε σχέση με την αλιεία  είναι στην βάση του «πως η αλιεία δεν θα επηρεάσει την ιχθυοκαλλιέργεια». Όμως σε μια χώρα σαν την δική μας, με το μεγάλο μήκος ακτογραμμών, με τους πολλούς κόλπους, με τα σχετικά όχι μεγάλα βάθη, με τον πλούσιο βυθό και με τα πολλά ρεύματα και με την πλούσια βιοποικιλότητά της, αποκτά ιδιαίτερη σημασία η αλιεία ως παραδοσιακός κλάδος του πρωτογενή τομέα για την ανάπτυξη της χώρας και ως εκ τούτου μάλλον αντίστροφο έπρεπε να ήταν το αιτούμενο, δηλ. το . «πως η ιχθυοκαλλιέγεια δεν θα επηρεάσει την  αλιεία».

Επιλέγετε ως μοντέλο χωροθέτησης  αυτό της «συγκέντρωσης- συγκεντροποίησης» των μονάδων και περιορίζονται οι δυνατότητες ανάπτυξης των μικρών –μεμονωμένων και σε διασπορά. Αυτό το μοντέλο, εκτός του ότι διευκολύνει τους μεγάλους επιχειρηματικά παίκτες και ανοίγει τον δρόμο στην εξαφάνιση των μικρών παραγωγών και στην οικονομική συγκέντρωση στα χέρια ολίγων  όλου του κλάδου, εν δυνάμει μπορεί να αποτελέσει μεγαλύτερη πηγή περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, υπονομεύει την ισόρροπη ανάπτυξη επί μέρους περιοχών αφού η παρουσία μεγάλων  πάρκων ιχθυοκαλλιέργειας δημιουργεί μονοσήμαντη εξάρτηση από έναν τομέα της οικονομίας και δημιουργεί ευθέως μεγάλη αντιπαράθεση χρήσεων γης

Επίσης επιτρέπεται, ενώ θα έπρεπε να απαγορευθεί, η εγκατάσταση οποιασδήποτε νέας μονάδας υδατοκαλλιέργειας σε βάθη μέχρι 50 μέτρα ενώ οι υπάρχουσες μονάδες θα πρέπει να μετεγκατασταθούν σε βάθη 50 μέτρων και άνω, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η προστασία της θαλάσσιας βλάστησης, η οποία είναι καίριας σημασίας για την υγιή κατάσταση των θαλασσών και των ιχθυαποθεμάτων.

Ακόμη το χωροταξικό των υδατοκαλιεργειών υπερισχύει του γενικότερου χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, που επιβάλλεται να εναρμονίζονται με την ΚΥΑ. Π.χ. μετά τη χωροθέτηση μιάς υδατοκαλλιέργειας απαγορεύεται τη κολύμβηση στα 500 μ., ενώ  καταργείται το κοινόχρηστο των παραλιών και καθίσταται δυνατή η τροποποίηση (προς το χειρότερο για το περιβάλλον βέβαια) των πολεοδομικών όρων για εξυπηρέτηση των υδατοκαλλιεργειών.

Τέλος θεωρούμε ότι είναι ανάγκη,  η αρμοδιότητα των μισθώσεων για τις ιχθυοκαλλιέργειες, να μείνει στα χέρια της αιρετής περιφέρειας και όχι της αποκεντρωμένης διοίκησης και να αναμορφωθεί ο φορέας διαχείρισης των περιοχών ιχθυοκαλλιέργειας κατά τα πρότυπα των φορέων διαχείρισης των οικοτόπων ιδιαίτερης σημασίας, με συμμετοχή των ΟΤΑ, των συλλογικών κοινωνικών φορέων κάθε περιοχής και των δημόσιων υπηρεσιών. Και οπωσδήποτε να υπάρχει συστηματικός και συχνός έλεγχος τήρησης των περιβαλλοντικών όρων κάθε εγκατάστασης (π.χ. ως προς την επιβαλλόμενη συχνή μετακίνηση των κλωβών για την αποφυγή φαινομένων ευτροφισμού του βυθού κλπ).

Σε σχέση με τις προτάσεις για τις θέσεις των ιχθυοκαλλιεργειών στη περιφέρειά μας, σήμερα έρχονται νέα στοιχεία για τα οποία δεν είμαστε σε θέση να εκφράσουμε γνώμη χωρίς να ακούσουμε τους άμεσα ενδιαφερόμενους κατοίκους και εκπρόσωπους ψαράδων. Π.χ. προτείνεται - νομιμοποιείται η προβληματική, κατά τους κατοίκους του Σκαλοχωρίου, υδατοκαλλιέργεια στη περιοχή «Μπαλούτσος» και γίνεται μετακίνηση της οστρακοκαλλιέργειας εντός του κόλπου Καλλονής, ενώ αυτά δεν αναφέρονται στους πίνακες του σχεδίου ΚΥΑ όπως αναρτήθηκε στο διαδίκτυο.

Μετά από τα παραπάνω και εφόσον τίθεται σε ψηφοφορία «πακέτο» και συνολικά το σχέδιο ΚΥΑ και οι προτάσεις της περιφέρειας, είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε αρνητική ψήφο.».