ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΣΤΟ Ν.ΛΕΣΒΟΥ
Νησιωτικότητα
Η νησιωτικότητα είναι μόνιμο χαρακτηριστικό που επηρεάζει αντικειμενικά την κατάσταση, το επίπεδο ζωής και την αναπτυξιακή προοπτική στα νησιά και για το λόγο αυτό τη Ελληνικό Σύνταγμα αλλά και οι Ευρωπαϊκές συνθήκες επιβάλουν την άσκηση ειδικών πολιτικών για τα νησιά. Αποτελεί διάκριση σε βάρος των νησιών, η προσπάθεια εφαρμογής ίδιων κανόνων και πολιτικών με την ηπειρωτική Ελλάδα χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το μικρός μέγεθος, η περιφερειακότητα και η απομόνωση τους.
Η επίλυση πολλών τοπικών θεμάτων προϋποθέτει συνολική ρύθμιση τους στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής και εθνικής νησιωτικής πολιτικής (πχ. δίκτυα μεταφορών και ενέργειας, σύστημα υγείας και παιδείας, ενίσχυση επιχειρηματικότητας, αγροτική πολιτική και πολιτική ανάπτυξης υπαίθρου, πολιτική αλιείας, ενίσχυση έρευνας και καινοτομίας, περιβαλλοντική πολιτική, κλπ) ενώ παράλληλα η υιοθέτηση ενιαίας και επεξεργασμένης αναπτυξιακής στρατηγικής σε επίπεδο Ελλάδας για τον νησιωτικό χώρο θα διευκόλυνε την αυτοδιοίκηση να ασκήσει τον ρόλο της αποτελεσματικά, τις επιχειρήσεις και τους κατοίκους να κάνουν τις επιλογές τους, επιλογές ζωής.
Μέχρι σήμερα οι καλές προθέσεις που κατά καιρούς έχουν εκφραστεί εδώ και 25 χρόνια τώρα για την αναγκαιότητα νησιωτικής πολιτικής δεν έχουν εξειδικευθεί σε μια ολοκληρωμένη πολιτική με συνέπεια τα νησιά, ιδίως τα πιο απομακρυσμένα, να έχουν αφεθεί στη μοίρα τους. Κάποια αποσπασματικά μέτρα που εφαρμόστηκαν μετά το 1980, όπως ο μειωμένος ΦΠΑ, τα κίνητρα στις επιχειρήσεις, η επιδότηση αεροπορικών και ακτοπλοϊκών δρομολογίων, οι αυξημένες κατά κεφαλή χρηματοδοτήσεις για έργα υποδομής και για τη λειτουργία δημόσιων υπηρεσιών δεν βελτίωσαν ουσιαστικά την ελκυστικότητα των νησιών αφού ήταν αποσπασματικά και σε πολλές περιπτώσεις λειτούργησαν ως κομματικές παρεμβάσεις για εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων και προσωπικών συμφερόντων και όχι για το γενικό συμφέρον. Με την δημοσιονομική κρίση, βλέπουμε την σταδιακή κατάργηση και αυτών των περιορισμένων ρυθμίσεων, αντί την εκπόνηση μιας συνεκτικής νησιωτικής πολιτικής που θα δώσει στα νησιά μια βιώσιμη αναπτυξιακή προοπτική.
Λέσβος και Λήμνος, 3ο και 8ο σε μέγεθος νησί της χώρας αντίστοιχα, έχουν υποφέρει ιδιαίτερα από την έλλειψη σταθερής νησιωτικής πολιτικής, ενώ οι συνεχείς παρεμβάσεις των εκπροσώπων του πελατειακού πολιτικού συστήματος έχουν υποκαταστήσει τον αναπτυξιακό σχεδιασμό (πχ. χωροταξικό σχέδιο) την εύρυθμη λειτουργία θεσμών (πχ. Ενωση Γεωργικών Συνεταιρισμών, Επιμελητήριο) και υπηρεσιών (πχ. Πολεοδομία, Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών, Λιμεναρχείο, Νοσοκομείο), με αποτέλεσμα να αποθαρρύνονται όσοι συνεχίζουν να προσπαθούν για ένα κράτος δικαίου και όσοι θα ήθελαν να εγκατασταθούν και να δραστηριοποιηθούν στα νησιά.
Στη συνέχεια θα αναφερθούμε σε ορισμένα βασικά θέματα που ως ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ θεωρούμε ότι ταλαιπωρούν πολλούς νησιώτες και ιδιαίτερα τους κατοίκους στο Ν.Λέσβου στερώντας τους από μια ποιότητα ζωής που δικαιούνται ως ευρωπαίοι πολίτες και δεν έχουν επιτρέψει την ανάπτυξη ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων που θα δημιουργούσαν θέσεις εργασίας και θα κρατούσαν όποιον θέλει –και ειδικά τους νέους- να ζήσει στον τόπο του.
Ελκυστικότητα και Βιώσιμη Αναπτυξιακή Προοπτική στο Ν.Λέσβου
Η ελκυστικότητα ενός τόπου που είναι προϋπόθεση για την διατήρηση επιχειρήσεων και κατοίκων αλλά και τη προσέλκυση νέων σε ένα τόπο εξαρτάται από:
Α) Τις Υπηρεσίες Δημόσιου Συμφέροντος που παρέχονται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά ώστε να τις υποστηρίξουν στην εγκατάσταση και λειτουργία τους:
- Το σύστημα αδειοδοτήσεων οικοδομών, πρώτης εγκατάστασης ή ανανέωσης άδειας λειτουργίας, λειτουργεί με αδιαφάνεια και υποθάλπει τη διαπλοκή μεταξύ κατοίκων, επιχειρηματιών και υπαλλήλων εξ αιτίας της έλλειψης σαφών πολεοδομικών κανόνων, αλλά και ερμηνείας της νομοθεσίας η οποία συχνά δεν είναι προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιών. Ο ρόλος του Δήμου πρέπει να είναι καθοριστικός στην αδειοδότηση ώστε ο επιχειρηματίας να μην χρειάζεται να μετακινηθεί εκτός νησιού, ενώ ο έλεγχος νομιμότητας της άδειας και της λειτουργίας των επιχειρήσεων πρέπει να γίνεται από διαφορετικό σώμα που να προέρχεται εκτός νησιού με σαφή κριτήρια. Η νομιμότητα στη λειτουργία των επιχειρήσεων είναι αδιαπραγμάτευτη αρχή για τη ΔΗΜΑΡ.
- Οι υπηρεσίες μεταφορών (θαλάσσιες και αεροπορικές) δεν εξυπηρετούν ούτε τους κατοίκους ούτε τις επιχειρήσεις: υψηλά ναύλα, ακατάλληλα δρομολόγια και κυρίως ακατάλληλα πλοία και κακές υπηρεσίες. Ο σχεδιασμός των γραμμών και των δρομολογίων παρά το γεγονός ότι επιδοτούνται έχει γίνει για την εξυπηρέτηση των εταιρειών και όχι των κατοίκων και των επισκεπτών, ενώ και η υπάρχουσα νομοθεσία καταστρατηγείται από τις επιχειρήσεις με τη συγκάλυψη των αρχών που είναι αρμόδιες για τη τήρηση της νομιμότητας και της ασφάλειας των επιβατών όπως είναι εμφανές εδώ και πολλούς μήνες σε Λήμνο και Αη-Στράτη. Αναγκαίος ο επανασχεδιασμός με διαφανή κριτήρια επιβατικής κίνησης και κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων (αεροπορικών και ναυτιλιακών) και ο διαρκής έλεγχος ικανοποίησης των μετακινούμενων. Ο ρόλος των χρηστών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να αναβαθμιστεί.
- Η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίμων πρέπει να εξασφαλίζει τη ίση μεταχείριση των νησιωτών σε ποιότητα (προβλήματα από διακοπές και αυξομειώσεις στη τάση) και τιμές. Η ανάπτυξη βιομηχανικών εγκαταστάσεων ανεμογεννητριών κινδυνεύει εκτός από τη περιβαλλοντική υποβάθμιση να οδηγήσει σε νέα στρέβλωση την ανάπτυξη αφού οι εταιρείες προσπαθούν να θέλξουν τις τοπικές κοινωνίες με «παροχές» και «εισοδήματα» χωρίς κόπο.
- Οι υπηρεσίες υγείας δεν ήταν ποτέ υψηλού επιπέδου γιατί οι πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμια υπηρεσίες υγείας ήταν κατακερματισμένες, υποστελεχωμένες και δεν λειτουργούσαν προς όφελος των χρηστών, δηλαδή κατοίκων και επισκεπτών, με ελάχιστες εξαιρέσεις όσων, με το αίσθημα της ευθύνης του δημόσιου λειτουργού, δούλευαν με αυταπάρνηση. Αποτέλεσμα ήταν η μεγάλη σπατάλη πόρων και παράλληλα η ανασφάλεια εκ μέρους των κατοίκων για τη ζωή τους, ενώ τα φαινόμενα χρηματισμού είναι γνωστά σε όλους. Σήμερα οι υπηρεσίες αυτές κινδυνεύουν να υποβαθμιστούν ακόμη περισσότερο αν στην αναγκαία αναδιάρθρωση που επιχειρείται σε επίπεδο χώρας (πχ. Ενιαίος Φορέας Παροχής Υπηρεσιών Υγείας) δεν ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χώρου. Είναι εντελώς παράλογη ενοποίηση των υπηρεσιών υγείας όπως πχ. του νοσοκομείου Λήμνου με αυτό της Μυτιλήνης ενώ με πελατειακές ρυθμίσεις να παραμένουν αυτόνομα νοσοκομεία στην ηπειρωτική Ελλάδα που απέχουν μια ή δύο ώρες μεταξύ τους.
- Οι υπηρεσίες πρόνοιας ήταν πάντα υποστελεχωμένες και στραμμένες αποκλειστικά στη διοικητική ρύθμιση των υποθέσεων (επιδοματική λογική με αδιαφάνεια) και όχι υπέρ της ουσιαστικής υποστήριξης των συνανθρώπων μας που έχουν πραγματική ανάγκη και έμφαση σε δομές παροχής υπηρεσιών ανακούφισης τους. Εδώ ο ρόλος των δήμων πρέπει να ενισχυθεί ώστε να μετακινηθεί το κέντρο βάρους από τα επιδόματα σε παροχή υπηρεσιών στους πάσχοντες και στα κοινωνικά αποκλεισμένα άτομα. Ταυτόχρονα για όσες περιπτώσεις παραμένει η επιδοματική λογική δεν θα πρέπει να χρειάζεται η μετακίνηση των ατόμων που χρήζουν βοήθειας για έλεγχο εκτός νησιού αλλά το θέμα να αντιμετωπίζεται με την μετακίνηση επιτροπών στη Λήμνο αν κρίνεται απαραίτητο να μην υπάρχουν τοπικές υπηρεσίες. Ταυτόχρονα είναι αναγκαίος ο ουσιαστικός έλεγχος των δικαιούχων ώστε μην ανακαλύπτουμε πάντα με έκπληξη ότι λαμβάνουν επιδόματα άτομα που δεν τα δικαιούνται.
- Οι υπηρεσίες παιδείας, επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να ανασχεδιαστούν ως προς την οργάνωση, το περιεχόμενο και τη στόχευση τους και να αναβαθμιστούν ουσιαστικά ώστε να παρέχουν στους νέους μας κίνητρα να αποκτήσουν στέρεες αλλά και ουσιαστικές γνώσεις και δεξιότητες αλλά και ολόπλευρη παιδεία που είναι αναγκαίες για κάθε σύγχρονο επαγγελματία, αυτοαπασχολούμενο, επιχειρηματία ή επιστήμονα χωρίς περιττά και δυσβάστακτα έξοδα (φροντιστήρια, ιδιαίτερα, μετακινήσεις για εξετάσεις). Η τεχνολογική εκπαίδευση και κατάρτιση πρέπει να πάρει τη θέση της στην σύγχρονη κοινωνία και οικονομία.
- Οι υπηρεσίες σχεδιασμού και κατασκευής υποδομών να γίνουν αποτελεσματικές με κυρίαρχο το ρόλο του Δήμου δεδομένου ότι τα έργα στα νησιά είναι κυρίως μικρής κλίμακας και τοπικού ενδιαφέροντος. Η ύπαρξη πολλών επιπέδων λήψης αποφάσεων και πολλών τεχνικών υπηρεσιών καθυστερούν την υλοποίηση των έργων ενώ δεν διασφαλίζουν ούτε την κάλυψη πραγματικών αναγκών, ούτε την ποιότητα των έργων ούτε το χαμηλό κόστος κατασκευή, ούτε την ορθολογική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού .
- Η ολοκλήρωση της διοικητικής αποκέντρωσης στα νησιά με ενίσχυση του α’βαθμού αυτοδιοίκησης και τη κατάργηση των επικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων και υπηρεσιών μεταξύ Δήμου και Περιφέρειας -που έχει ως συνέπεια την κατασπατάληση πόρων και ανθρώπινου δυναμικού- είναι απαραίτητη.
Β) Από τη δημιουργία οικονομικής ανάπτυξης και θέσεων εργασίας βασισμένων στην ποιότητα, στην αξιοποίηση των τοπικών χαρακτηριστικών και στη γνώση:
- Ο σχεδιασμός συστήματος κινήτρων για την ανάπτυξη ανταγωνιστικών επιχειρήσεων με έμφαση στη ποιότητα προϊόντων και υπηρεσιών με αξιοποίηση τοπικών πόρων, ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και τεχνογνωσίας στον πρωτογενή τομέα, στη μεταποίηση, στον τουρισμό αλλά και σε άλλες σύγχρονες υπηρεσίες πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα χαρακτηριστικά της νησιωτικότητας. Τα λίγα παραδείγματα επιχειρήσεων που έχουν πετύχει να διακριθούν σε πείσμα όλων των αντιξοοτήτων παράγοντας προϊόντα ποιότητας και αποσπώντας βραβεία και κερδίζοντας αγορές (κρασί, τυρί, παξιμάδια κα στη Λήμνο) δεν ανατρέπουν την συνολική εικόνα.
- Οι υπηρεσίες Αγροτικής Ανάπτυξης και η Ενωση Γεωργικών Συνεταιρισμών πρέπει να μετεξελιχθούν από γραφειοκρατικούς και κομματικούς μηχανισμούς (παροχής επιδομάτων και τυπικών ελέγχων) σε ουσιαστικούς μηχανισμούς στήριξης των παραγωγών σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας και μεταφοράς γνώσης για τις σύγχρονες τάσεις παραγωγής (πχ. βιολογικά προϊόντα, εφαρμογή ορθών γεωργικών πρακτικών, προϊόντων ΠΟΠ, ΠΓΕ κλπ) και στην σωστή αξιοποίηση των επιδοτήσεων ώστε να επιτρέψουν στους αγρότες να έχουν ένα ικανοποιητικό εισόδημα από την πώληση των προϊόντων τους και όχι στο πως απλά θα «πάρουν» επιδοτήσεις.
- Η υποστήριξη της επαγγελματικής αλιείας με τις αναγκαίες υποδομές αλλά και τη σωστή διαχείριση του αλιευτικού πλούτου (δημιουργία θαλάσσιων αποθεμάτων, κατάργηση εργαλείων που καταστρέφουν τον θαλάσσιο πλούτο, δίωξη της παράνομης αλιείας)
- Η δημιουργία ευέλικτων δομών υποστήριξης των επιχειρήσεων και της επιχειρηματικότητας, με συνεχή επανεκπαίδευση-κατάρτιση-υποστήριξη εργοδοτών και εργαζομένων και παραγωγή καινοτομιών σε συνεργασία του Επιμελητηρίου και του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αλλά και των επιστημονικών συλλόγων. Ειδικά στη Λήμνο το Τμήμα Διατροφής του Πανεπιστημίου μπορεί να υποστηρίξει όλες τις επιχειρήσεις μεταποίησης προϊόντων του πρωτογενή τομέα ώστε να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα τους μέσα και έξω από τη Λήμνο.
- Η δικτύωση των επιχειρήσεων παροχής τουριστικών υπηρεσιών με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών (εκπαίδευση επιχειρηματιών και εργαζόμενων, χρήση τοπικών προϊόντων, οργάνωση της προβολής κλπ) θα βοηθήσει να ξεπεράσουν τις εγγενείς αδυναμίες τους
- Η αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων της Λήμνου για την ανάπτυξη
νέων τουριστικών προϊόντων σχετικών με τα τοπικά χαρακτηριστικά όπως θαλάσσιος-ναυταθλητικός τουρισμός (με αξιοποίηση των κόλπων του Μούδρου, της Καλλονής και της Γέρας και της γεωγραφικής θέσης των νησιών μεταξύ βόρειου, νότιου, δυτικού και ανατολικού Αιγαίου), περιβαλλοντικός-φυσιολατρικός τουρισμός (αξιοποίηση του Απολιθωμένου Δάσους Σιγρίου, των αλυκών στη Καλλονή, τον Πολυχνίτο και την Α.Λήμνο και των άλλων περιοχών με ιδιαίτερο ενδιαφέρον), αξιοποίηση των ιδιαίτερων στοιχείων πολιτιστικής κληρονομιάς και σύγχρονου πολιτισμού (πχ. Πολιόχνη, Καβίρεια, Κάστρα Μυτιλήνης, μολύβου, Σιγρίου, Μύρινας, τους παραδοσιακούς οικισμούς, το αγροτικό τοπίο και τα κτίσματα του, τα μοναδικά μουσεία Τεριαντ, Θεόφιλου, Ιακωβίδη, Χαλημ Μπέη κλπ) αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και τις σύγχρονες προτιμήσεις (κίνητρα) των τουριστών για ενεργό τουρισμό και πραγματική γνωριμία με τις περιοχές που επισκέπτονται, θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες απασχόλησης.
Γ) Από τη διατήρηση του Περιβάλλοντος και τη βελτίωση της Ποιότητας Ζωής:
- Οι πολεοδομικές παρεμβάσεις με αναπλάσεις των οικισμών με στόχο τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και της φυσιογνωμίας των οικισμών των νησιών, την βελτίωση των κοινόχρηστων χώρων, τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, την δημιουργία θέσεων στάθμευσης ΙΧ αλλά και ΔΧ κλπ θα βελτιώσουν την καθημερινότητα των κατοίκων. Η ανάδειξη των οικισμών που φθίνουν με αξιοποίηση του οικιστικού αποθέματος σε περιοχές αγροτουρισμού και περιβαλλοντικού τουρισμού θα βελτιώσει τις ισορροπίες μεταξύ των πρωτευουσών Μυτιλήνης και Μύρινας και του υπόλοιπου των νησιών.
- Οι παρεμβάσεις σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης ώστε να χρειάζεται λιγότερη ενέργεια για τη καθημερινή τους λειτουργία (και βέβαια μικρότερο κόστος), ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύσει τον μικρής κλίμακας κατασκευαστικό τομέα και θα μειώσει τη περιβαλλοντική επιβάρυνση.
- Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός αποτελεσματικού συστήματος ανακύκλωσης και απόθεσης στερεών αποβλήτων ώστε να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο η καθαριότητα του νησιού και να επιμηκυνθεί ο χρόνος ζωής των νέου Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων.
- Η διατήρηση και ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών πόρων (νερού, εδάφους, θάλασσας) για διασφάλιση της ποιότητας τους και της καταλληλότητας τους για χρήση αλλά και για υψηλότερη ποιότητα ζωής (διατήρηση κλιματικών συνθηκών)
Όλα τα παραπάνω απαιτούν:
- Ένα διαφορετικό θεσμικό πλαίσιο σε όλους τους τομείς, λιτό και διαφανές, ώστε να μην επιτρέπει παρεμβάσεις και πελατειακές ρυθμίσεις από τους πολιτικούς και διαπλοκή και χρηματισμό από επίορκους «δημόσιους λειτουργούς».
- Ένα ειδικό θεσμικό πλαίσιο και ειδικές πολιτικές που να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες της νησιωτικότητας
- Ένα ανθρώπινο δυναμικό εκπαιδευμένο και κυρίως αποφασισμένο να εργαστεί για το δημόσιο συμφέρον, για το εμείς και όχι για το εγώ.
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ δεσμεύεται ότι θα διαθέσει όλες τις δυνάμεις που θα της δώσει ο καθένας από σας με τη ψήφο του για την ανατροπή του νοσηρού κλίματος που δημιούργησαν οι δυνάμεις της διαπλοκής και της χρεοκοπίας ώστε να δώσει ελπίδα και προοπτική στον συνταξιούχο, στο επιχειρηματία, στον εργαζόμενο, στον νέο, στον κάθε κάτοικο της Λέσβου, της Λήμνου, του Αη Στράτη.
ΜΕ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ, ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΖΩΝΤΑΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΡΘΙΑ
