Πρόταση της «Νέας Δυναμικής» για την αντιμετώπιση της Λειψυδρίας στο Βόρειο Αιγαίο μέσω Αρδευτικών Έργων και ΕΣΠΑ

Η Περιφερειακή Παράταξη Βορείου Αιγαίου «Νέα Δυναμική», με επικεφαλής τον κ. Θεόδωρο Βαλσαμίδη, κατέθεσε σήμερα επιστολή προς τον Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου, κ. Κώστα Μουτζούρη, προτείνοντας συγκεκριμένες δράσεις για την αξιοποίηση του Προγράμματος Αρδευτικών Έργων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, καθώς και πόρων του ΕΣΠΑ, με στόχο την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα στα νησιά του Βορείου Αιγαίου.

Χρηματοδότηση Αρδευτικών Έργων: Μια Ευκαιρία για το Βόρειο Αιγαίο

Σύμφωνα με την επιστολή, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων έχει ανακοινώσει πρόγραμμα 600 εκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση αρδευτικών έργων, με την πρόσκληση υποβολής προτάσεων να αναμένεται σύντομα. Η «Νέα Δυναμική» υπογραμμίζει την κρισιμότητα της αξιοποίησης αυτού του προγράμματος για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών σε νερό στα νησιά, που πλήττονται από λειψυδρία, καθώς και για την υποστήριξη της αγροτικής παραγωγής.

Προτεινόμενα Έργα ανά νησί

Η παράταξη προτείνει συγκεκριμένα έργα ανά νησί, τα οποία βασίζονται σε υπάρχουσες μελέτες που χρήζουν επικαιροποίησης, καθώς και σε νέες πρωτοβουλίες:

ΛΗΜΝΟΣ:

• Κατασκευή Φράγματος Κάσπακα στο νησί της Λήμνου. Για το εν λόγω έργο υπάρχει μελέτη του τ. Υπουργείου Γεωργίας, η οποία θα πρέπει να επικαιροποιηθεί.
• Κατασκευή Λιμνοδεξαμενής Ατσικής. Για το εν λόγω έργο υπάρχει μελέτη του τ. Υπουργείου Γεωργίας, η οποία θα πρέπει να επικαιροποιηθεί.
• Κατασκευή Φράγματος στο Μούδρο Λήμνου, χωρητικότητας 180.000 κ.μ. Για το εν λόγω έργο υπάρχει αναγνωριστική μελέτη του τ. Υπουργείου Γεωργίας.
• Κατασκευή Λιμνοδεξαμενής στο Λιβαδοχώρι Λήμνου, χωρητικότητας 390.000 κ.μ. Για το εν λόγω έργο υπάρχει αναγνωριστική μελέτη του τ. Υπουργείου Γεωργίας.
• Κατασκευή Φράγματος στον Κατάλακο Λήμνου, χωρητικότητας 710.000 κ.μ. Για το εν λόγω έργο υπάρχει αναγνωριστική μελέτη του τ. Υπουργείου Γεωργίας.
• Κατασκευή Φράγματος στον Κορνό, χωρητικότητας 150.000 κ.μ. Για το εν λόγω έργο υπάρχει αναγνωριστική μελέτη του τ. Υπουργείου Γεωργίας.

ΛΕΣΒΟΣ:

• Κατασκευή Φράγματος Πολιχνίτου. Η ευρύτερη περιοχή του Πολιχνίτου τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα από την έλλειψη νερού, τόσο για ύδρευση, όσο και για άρδευση. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά, στο πλαίσιο του Γενικού Σχεδίου Ύδρευσης για το νησί της Λέσβου που εκπονήθηκε από το τ. Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. και εγκρίθηκε από το Νομαρχιακό Συμβούλιο Λέσβου τον Απρίλιο 2009, προβλέφθηκε η κατασκευή φράγματος στην περιοχή του Πολιχνίτου χωρητικότητας 1,2 εκ. κ.μ. με προτεινόμενη χωροθέτηση επί του χειμάρρου της Λαγκάδας 2 χιλ. βορειανατολικά της Βρίσας. Αυτό αποτυπώθηκε ξεκάθαρα στην Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αξιολόγηση (ΠΠΕΑ) του έργου «Έργα ύδρευσης Νήσου Λέσβου» η οποία εγκρίθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής τον Οκτώβριο 2010. Όμως στην συνέχεια, στο πλαίσιο της Α΄ Φάσης της εκπόνησης των οριστικών μελετών του έργου, προχώρησαν οι μελέτες μόνο για την κατασκευή του φράγματος Τσικνιά και των συνοδών έργων του και όχι του φράγματος Πολιχνίτου. Το 2016 όταν ήρθε για γνωμοδότηση η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου για την κατασκευή του έργου «Κατασκευή έργων ύδρευσης Νήσου Λέσβου (Α΄ Φάση Φράγμα Τσικνιά)» το Περιφερειακό Συμβούλιο ομόφωνα αποφάσισε μεταξύ των άλλων να ζητήσει από το Υπουργείο Υποδομών να ενταχθεί και να ξεκινήσει και η μελέτη για το Φράγμα Πολιχνίτου, κάτι το οποίο δεν έχει έγινε. Για το εν λόγω έργο υπάρχει μελέτη του τ. Υπουργείου Γεωργίας που εκπονήθηκε την δεκαετία του ’90 και πρέπει να επικαιροποιηθεί.
• Κατασκευή Φράγματος Βασιλικών. Το έργο αφορά στην κατασκευή εξωποτάμιας λιμνοδεξαμενής χωρητικότητας 846.000 μ3 περίπου στην νήσο Λέσβου με υδροληψία από τον χείμαρρο «Μάκρης» και αποσκοπεί στην βελτίωση των συνθηκών άρδευσης της πεδιάδας Βασιλικών – Λισβορίου, εκτάσεως περί τα 4.500 στρέμματα, μέρος της οποίας αρδεύεται και σήμερα από το νερό των πηγών του εν λόγω χειμάρρου. Η λιμνοδεξαμενή θα κατασκευαστεί σε απόσταση περίπου 3,5 χλμ. βορείως του οικισμού Βασιλικά και 5 χλμ. Βορειοανατολικά του οικισμού Λισβόρι και ειδικότερα σε θέση 800 μ. νοτίως του χωματόδρομού που ακολουθεί την νότια ακτή του κόλπου της Καλλονής στα αριστερά προς τα κατάντη του χειμάρρου «Μάκρης» και εντός της φυσικής κοιλότητας του εδάφους δίπλα στην υπάρχουσα διώρυγα που μεταφέρει το νερό των πηγών του χειμάρρου. Για το εν λόγω έργο υπάρχει μελέτη του τ. Υπουργείου Γεωργίας, η οποία εγκρίθηκε με την αριθ. πρωτ. 1845/73.1/8-12-1994 απόφαση της Δ/νσης Τεχνικών Μελετών–Κατασκευών του τ. Υπουργείου Γεωργίας και θα πρέπει να επικαιροποιηθεί, ενώ είχαν εκδοθεί και Περιβαλλοντικοί Όροι με την αριθ. πρωτ. 81470 / 25-2-2002 ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ, ΥΠ. ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΥΠ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.
• Έργα εκσυγχρονισμού των υφιστάμενων αρδευτικών υποδομών σε περιοχές όπως Μεγάλη Λίμνη, Λουτρόπολη Θερμής, Λάμπου Μύλοι κλπ.
• Έργα για την χρήση ανακυκλωμένου νερού από βιολογικούς καθαρισμούς για άρδευση. 

ΧΙΟΣ:

• Φράγμα Κοντού (Πυργί)                                                                                                               
• Λιμνοδεξαμενή Βαλανά (Θυμιανά-Νεοχώρι)                                                                     
• Λιμνοδεξαμενή Μαγιάτικού (Αρμόλια)                                                                                
• Φράγμα Αγ. Στεφάνου (Βροντάδος)
• Ολοκλήρωση του Φράγματος Κόρης Γεφύρι, το οποίο ξεκίνησε το 2005 και μέχρι σήμερα 20 χρόνια μετά δεν έχει ολοκληρωθεί. Υποχρέωση της Περιφερειακής Αρχής είναι να συνεργαστεί με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για την άμεση ολοκλήρωση του σημαντικού αυτού έργου και την χρηματοδότηση των υπολειπόμενων εργασιών.
• Επισκευή Φράγματος Φυρόλακκα.
• Ολοκλήρωση των εργασιών του υφιστάμενου ημιτελούς φράγματος στο Σαραπιό χωρητικότητας 1,2 εκ. κ.μ. , οι οποίες διακόπηκαν τον Ιούλιο του 2010. Απαιτείται να προχωρήσουν άμεσα οι διαδικασίες για την ανάθεση της μελέτης ολοκλήρωσης του Φράγματος και κατασκευής των απαραίτητων συνοδών έργων.
• Ολοκλήρωση αρδευτικού δικτύου του Κάμπου Χίου.

ΣΑΜΟΣ:

• Μάστευση και αξιοποίηση πηγών περιοχής  Βερού, κυρίως της πηγής Μάνας. Από την περιοχή ξεκινούν πολλοί τσιμεντένιοι υδραύλακες, οι οποίοι τροφοδοτούσαν τον  Μεσόκαμπο. Το έργο θα μπορέσει να εξυπηρετήσει μια πολύ μεγάλη περιοχή, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας.
• Αξιοποίηση του χειμάρρου Αμφίλυσος ο πηγάζει από τον Καρβούνη και διασχίζει το χωριό Πύργος. Ακόμη και σε χρονιές με ελάχιστη βροχόπτωση τα νερά του εν λόγω χειμάρρου είναι αρκετά και θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν έναν μεγάλο ταμιευτήρα για τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα της ευρύτερης περιοχής.
• Μάστευση και αξιοποίηση της πηγής Μάνα περιοχής Κοκκαρίου. Το θέμα έχει μελετήσει λεπτομερέστατα ο κ. Αμυρσώνης Γιακουμής.
• Αξιοποίηση πηγών Καρύτσας που θα εξυπηρετήσει την ευρύτερη περιοχή Κάμπου Ηραίου.
• Αξιοποίηση πηγών Νεροτρουβιάς περιοχής Μύλων και κατασκευή δικτύων για την επέκταση - βελτίωση δικτύου του Τοπικού Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων (Τ.Ο.Ε.Β.) για την άρδευση της περιοχής του Κάμπου της Χώρας.
• Για την άρδευση της περιοχής του Κάμπου της Χώρας θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και το ανακυκλωμένο νερό από τον βιολογικό καθαρισμό της περιοχής. 

Αξιοποίηση του ΕΣΠΑ και Συνεργασία με Φορείς

Η «Νέα Δυναμική» χαιρετίζει την πρόθεση της Περιφέρειας να διαθέσει έως 60 εκατομμύρια ευρώ από το ΕΣΠΑ για έργα αντιμετώπισης της λειψυδρίας. Ωστόσο, τονίζει την ανάγκη στενής συνεργασίας με τους Δήμους, που γνωρίζουν τις τοπικές ανάγκες και έχουν την ευθύνη υλοποίησης, καθώς και με τη Διεύθυνση Υδάτων Βορείου Αιγαίου, η οποία διαθέτει το «Σχέδιο Διαχείρισης Απορροής Ποταμών» (ΦΕΚ 87/Α’/12.06.2024) και Στρατηγικό Σχέδιο για τη λειψυδρία από το 2018. Η παράταξη προτείνει επίσης συνεργασία με το Μικροβιολογικό Εργαστήριο της Περιφερειακής Εταιρείας Ανάπτυξης για τον έλεγχο της ποιότητας του νερού.

Η «Νέα Δυναμική» καλεί την Περιφέρεια να αναλάβει πρωτοβουλίες για την υλοποίηση των προτεινόμενων έργων, υπογραμμίζοντας ότι η αντιμετώπιση της λειψυδρίας αποτελεί κρίσιμο ζήτημα για την αγροτική παραγωγή και την ύδρευση των νησιών. «Η στήριξη του πρωτογενούς τομέα και η εξασφάλιση επαρκών υδάτινων πόρων είναι απαραίτητες για την πρόοδο και την ανάπτυξη του Βορείου Αιγαίου», δήλωσε ο κ. Βαλσαμίδης, εκφράζοντας τη δέσμευση της παράταξης για συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Η επιστολή υπογράφεται από τους περιφερειακούς συμβούλους της «Νέας Δυναμικής»: Θεόδωρο Βαλσαμίδη, Κωνσταντίνο Αδαμίδη, Καλλιόπη Γόμου-Πρωτογεράκη, Συμεών Χαραλάμπους, Ελένη Μακρή, Ιωάννη Κατσούλη, Παντελή Μπουγδάνο, Φιλόδωρο Βιτέλα και Ιωάννη Μανάρα.