Φέτος δεν συμπληρώνονται μόνο τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Η ίδια επέτειος αφορά κι έναν αγαπημένο σε πολλούς τόπο, τη Λέσβο. Με την έκδοση ενός καλαίσθητου λευκώματος τη γιορτάζει η Λέσχη Πλωμαρίου «Βενιαμίν ο Λέσβιος».
Της Κυριακής Τσολάκη
Ο τίτλος του βιβλίου που μας ταξιδεύει στην ιστορία αυτού του σημαντικού γεγονότος είναι «Λέσβος 1912-2012, εκατό χρόνια ελευθερίας». Τα μέλη της λέσχης σπεύδουν από την πρώτη κιόλας σελίδα του τόμου να δικαιολογήσουν την απόφασή τους αυτή μέσα από ένα κείμενο του σπουδαίου ιστορικού αναλυτή Έρικ Χομπσμπάουμ: «Οι περισσότεροι νέοι σήμερα μεγαλώνουν σε ένα κλίμα διαρκούς παρόντος, χωρίς καμία οργανική σχέση με το δημόσιο παρελθόν της εποχής που ζουν. Στα τέλη της δεύτερης χιλιετηρίδας το γεγονός αυτό κάνει τους ιστορικούς, δουλειά των οποίων είναι να ενθυμούνται ό,τι οι άλλοι ξεχνούν, πιο χρήσιμους από ποτέ άλλοτε. Όμως γι’ αυτόν τον λόγο οι ιστορικοί πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από απλοί χρονικογράφοι, επιφορτισμένοι να υπενθυμίζουν ή να συλλέγουν και να επεξεργάζονται τα στοιχεία και γεγονότα, μολονότι αυτό αποτελεί μια από τις αναγκαίες λειτουργίες τους». Ακολουθώντας αυτή τη γραμμή, το λεύκωμα φιλοξενεί στις σελίδες του, πέρα από απλή καταγραφή της ιστορίας, κριτικές σκέψεις, αλλά και πλούσιο αρχειακό υλικό και πηγές, όπως επιστολές, άλλα επίσημα έγγραφα, πρωτοσέλιδα εφημερίδων, φωτογραφίες κ.ά.
ΔΥΣΚΟΛΗ Η ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ
Στην αρχή ένα ενδιαφέρον κείμενο του καθηγητή διπλωματικής ιστορίας του ΑΠΘ Ιωάννη Δ. Στεφανίδη καταγράφει το στρατιωτικό και διπλωματικό χρονικό της ενσωμάτωσης του νησιού στην ελληνική επικράτεια. Στη συνέχεια κείμενα φιλολόγων, ιστορικών και συγγραφέων φωτίζουν ξεχωριστές στιγμές της απελευθέρωσης. Γίνεται σημαντική προσπάθεια η ιστορία να απεικονιστεί όσο πιο πιστά, «ανατρέχοντας σε αρκετές περιπτώσεις ακόμη και στην τουρκική ματιά των γεγονότων», όπως επισημαίνει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος της λέσχης Ξενοφών Μαυραγάνης. Άλλωστε, όπως τόνισε και στη διάρκεια της παρουσίασης του τόμου στην Αθήνα ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών Χρήστος Τερέζης: "κάνατε ένα βιβλίο για αναγνώστες και όχι για οπαδούς".
Την επιμέλεια των κειμένων έκανε ο πρόεδρος της Λέσχης μαζί με την Αμφιτρίτη Καζάζη-Καπερώνη και τον Αριστείδη Φρυδά, που επίσης ανέλαβε την έρευνα για την έκδοση. Η συλλογή του υλικού δεν ήταν εύκολη υπόθεση και διήρκεσε πάνω από ένα χρόνο. «Η λέσχη έκανε κάθε χρόνο στις 8 Νοεμβρίου μια εκδήλωση που δεν ήταν ο συνήθης εορτασμός. Αναζητούσαμε στοιχεία και ντοκουμέντα και είχαμε μια θεματική παρουσίαση με διαφορετικό ομιλητή. Έτσι διαθέταμε μια μαγιά σημαντική για το βιβλίο. Επίσης μας βοήθησαν ιδιώτες που είχαν στη διάθεσή τους ντοκουμέντα. Πήραμε στοιχεία από το διαδίκτυο, το Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας, την Εθνική Βιβλιοθήκη», τονίζει ο πρόεδρος.
Ο Ξενοφών Μαυραγάνης μιλά για το ενδιαφέρον που έχουν συγκεκριμένα περιστατικά. «Στις 8 Νοεμβρίου αποβιβάζεται ο στόλος στη Μυτιλήνη και δύο μέρες μετά, στις 10 Νοεμβρίου, καταλαμβάνει και το άλλο επίνειο του νησιού, το Πλωμάρι, όλος ο άλλος χώρος του νησιού παραμένει στα χέρια των Τούρκων. Γίνεται πραγματική μάχη με 37 νεκρούς στις 8 Δεκεμβρίου στα ενδότερα του νησιού, για να υπογραφεί η παράδοση του νησιού. Από τότε μέχρι τη συνθήκη των Σεβρών, το 1922, η Λέσβος δεν ήταν στην ελληνική επικράτεια, αλλά ήταν υπό την ελληνική διοίκηση».
Η τιμή του λευκώματος είναι 20 ευρώ και διατίθεται στο βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, στον «Ιανό» και στην «Πρωτοπορία».
ΑΠΟ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ
Η Λέσχη Πλωμαρίου «Βενιαμίν ο Λέσβιος» ιδρύθηκε το 1878 και λειτουργεί σε κτίριο που δωρίστηκε γι’ αυτόν τον σκοπό. Στόχος είναι η ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού του νησιού μέσα από διάφορες εκδηλώσεις. Στο πλαίσιό της λειτουργεί λέσχη κινηματογράφου. Αριθμεί 120 μέλη, ενώ στο προεδρείο της, εκτός από τον Ξενοφώντα Μαυραγάνη, μετέχουν οι Θεολόγος Πατερέλης (γενικός γραμματέας), Γιάννης Λαγουτάρης (ταμίας) και Γιώτης Φρυδάς (κοσμήτορας).
