«Η σοφή ελιά» στο Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη Τεριάντ
"Συμμετοχική έρευνα δράσης μέσω της Τέχνης» 22/10/22-03/11/22 ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΧΝΗΣ «Η ΣΟΦΗ ΕΛΙΑ» στο Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη Τεριάντ (Βαριά Μυτιλήνης-Λέσβου)
Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη έως Σάββατο από 10.00π.μ.- 13.00μ.μ.
Πρόκειται για μία πειραματική, συμμετοχική δράση τέχνης όπου συμμετέχουν Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες, επιστήμονες και θεωρητικοί (εκπαιδευτικοί, κοινωνιολόγοι, ιστορικοί θεωρητικοί τέχνης, λογοτέχνες, άνθρωποι της Τέχνης και του Πολιτισμού), σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δημιουργώντας διαφορετικές ιστορίες, αναπαραστάσεις και δρώμενα γύρω από την ιδέα της βίωσης του πολιτισμού της ελιάς. Η ελιά αποτελεί ένα κυρίαρχο στοιχείο και σύμβολο γνωριμίας με τον τόπο, το τοπίο, τους ανθρώπους και τις κοινότητες, οικοδομώντας μία νέα σχέση διαλόγου ανάμεσα στις κοινότητες και στους συμμετέχοντες εικαστικούς και θεωρητικούς. Στο νησί της Λέσβου υπάρχει σημαντικό αρχειακό υλικό, αλληλένδετο με τα ιδιαίτερα ανθρωπολογικά, πολιτισμικά, ιστορικά, γεωπολιτικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής. Οι υλικότητες του Λέσβιου γεωγραφικού τοπίου, τα πυργόσπιτα που λειτούργησαν ως τόποι ηρωικών προσώπων και των οικογενειών ιστορικών ζωγράφων όπως ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ καθώς και των ντόπιων μουσικών όπως ο Σόλων Λέκκας, που με τα τραγούδια και τις επιτελέσεις τους συμπύκνωσαν την ιστορία του τόπου. Οι ιδιαίτερες παραδοσιακές συνήθειες και τα έθιμα των τοπικών κοινοτήτων, όπως ο θεσμός της παραδοσιακής πατριαρχικής οικογένειας, οι πρακτικές και τα έθιμα στα πλαίσια του οικογενειακού θεσμού καθώς και οι τοπικοί μύθοι, αποτελούν μεταξύ άλλων τη βάση σημαντικών ιστορικών αφηγήσεων και προτείνονται ως το πολιτιστικό-κοινωνικό υπόβαθρο μιας διαλεκτικής συσχέτισης με τις σύγχρονες εικαστικές μορφές και εκφορές του θεωρητικού λόγου. Ειδικότερα, στην περιοχή του ελαιώνα της Μόριας Λέσβου για πολλά χρόνια και μέχρι την καταστροφή του από φωτιά, φιλοξενήθηκε ο μεγαλύτερος προσφυγικός καταυλισμός της Ευρώπης ένα μεγάλο μέρος του οποίου καταλήφθηκε παρανόμως από τα άτυπα καταλύματα των προσφύγων. Πρόσφυγες και εθελοντές κάτοικοι της κοινότητας της Μόριας του ελαιώνα έχουν αποτελέσει σημείο αναφοράς. Επιπρόσθετα, πολλές ελιές έχουν επιβιώσει αυτών των κοινοτήτων ως υπεραιωνόβια δέντρα - σύμβολα αποτελώντας ιδιαίτερα μνημεία της φύσης και της ανθρώπινης παρουσίας.
Η δράση προτείνεται ως μία παράλληλη έρευνα δράσης μέσω της τέχνης γύρω από τη διαχρονία της ιστορικής, πολιτισμικής και κοινωνικής φυσιογνωμίας των περιοχών. Η προσέγγιση είναι δυνατό να συμβαίνει μέσω της αισθητικής και των θεωρητικών εννοιών που βοηθάνε την πρόσληψη στο μετασχηματισμό των ιδεών των έργων. Η πρακτική αυτή ονομάζεται «Εν-εικόνιση» (Χτούρης, 2020) μέσω της τέχνης. Το υπόδειγμά της εφαρμόζεται ως ένα βασικό κριτήριο για τη ζωντάνια των θεωρητικών, λογοτεχνικών συμβολών και το δημιουργικό χαρακτήρα των έργων τέχνης. Συγκεκριμένα, μέσω μιας διαδικασίας ενοποίησης μεταξύ υποκειμένου, αφηγητή, ερευνητή και καλλιτέχνη με το πρωτογενές υλικό και τα κεντρικά χαρακτηριστικά του τόπου, η μέθοδος τείνει να φωτίσει γεγονότα και διαστάσεις που είτε έχουν παραγκωνιστεί είτε έχουν περάσει στην ιστορική και κοινωνική λήθη. Σε αυτή την προσπάθεια είναι ιδιαίτερα σημαντικό, τα νέα εργαλεία και οι μέθοδοι οργάνωσης των καλλιτεχνικών πρακτικών, καθώς και η δημιουργία των παρεμβάσεων και της εμπλοκής στην τοπική κοινότητα να αναδεικνύουν την κοινωνική διάσταση της τέχνης. Ο στόχος της δράσεως δεν είναι μόνο να μεταφερθεί η τέχνη στην περιοχή αναφοράς της ελιάς αλλά να παρουσιαστούν τα νοήματα που δύνανται να προκύπτουν από τη διάδραση με τον τόπο μέσω της τέχνης εξασφαλίζοντας νέες ιδέες και μία νέα προοπτική κοινωνικού-πολιτιστικού κεφαλαίου στις κοινότητες που δημιουργήθηκαν μέσα και γύρω από τους ελαιώνες. Τα έργα και οι καλλιτεχνικές δράσεις πιστεύεται ότι θα σηματοδοτήσουν το χώρο καλώντας τον θεατή και τις επερχόμενες κοινότητες να αναστοχαστούν μέσα σε μια νέα συνθήκη προσωπικής και συλλογικής εμπειρίας και αναζήτησης σε μια κινητική ματιά στο παρελθόν-παρόν και μέλλον.
Παρουσιάσεις περιεχομένων «Δίκτυο Τέχνης και συμμετοχικής δράσης για την ανάπτυξη του τουρισμού και του πολιτισμού» , της Πράξης: “Διαπεριφερειακός Ψηφιακός Μετασχηματισμός Αιγαίου Αρχιπελάγους στον Πολιτισμό και Τουρισμό”.Κωδ - 5047046, με την συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ 2014-2020).
Σάββατο 22-10-2022, Η περιπατητική Εν-Εικόνιση στον Ελαιώνα ως θεωρία και τεχνική: Δρ. Σωτήρης Χτούρης
. • Τετάρτη 26-10-2022, Τα μνημεία ως ζωντανό βίωμα των επισκεπτών: Δρ. Αννα Μιχέλη.
Συντελεστές: Συντονισμός δράσης: Δρ. Σωτήρης Χτούρης – Κοινωνιολόγος καθηγητής. Επιμέλεια έκθεσης: Δρ. Άννα Μιχέλη, Μεταδιδακτορική υπότροφος, Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Θεωρητικός συντονισμός - Παιδαγωγική εμψύχωση: Μιλτιάδης Χτούρης - Κοινωνικός Ανθρωπολόγος, Μphil.
Διοργάνωση: Φορέας διοργάνωσης: Κοινσεπ «Δημιουργία». Φορέας φιλοξενίας: Μουσείο - Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη Τεριάντ.
