Τι είναι ο έρωτας;

Το ερώτημα αυτό μελετήθηκε πολύ σοβαρά από μεγάλες προσωπικότητες, από τον Πλάτωνα μέχρι τον Φρόιντ, υμνήθηκε από σπουδαίους ποιητές και συγγραφείς αλλά δε φτάσαμε σε κάποια συγκεκριμένη απάντηση! Καμία ανθρώπινη προσπάθεια δεν αρχίζει με τόσο μεγάλες προσδοκίες όπως ο έρωτας αλλά και καμία δραστηριότητα δεν αποτυχαίνει τόσο συχνά όσο αυτή. Κι αυτό γιατί ο άνθρωπος δεν έχει τις κατάλληλες γνώσεις για να απαντήσει στο ερώτημα «τι είναι ο έρωτας;».

Στις μέρες μας ο έρωτας μελετάται από επιστήμονες μέσα σε νευροχημικά εργαστήρια. Βρέθηκε λοιπόν ότι πρόκειται για μια εξαντλητική κατάσταση, για έναν αναβρασμό ουσιών και μια δραματική αλλαγή της βιοχημείας του εγκεφάλου, που δεν μπορεί να κρατήσει για καιρό. Θεωρείται πλέον αναμφισβήτητο ότι η σφοδρότητα των ερωτικών μας συναισθημάτων ρυθμίζεται από χημικά μόρια. Η φαινυλαιθυλαμίνη μάς κάνει να νιώθουμε έξαρση, η σεροτονίνη μάς αναγκάζει να εστιάζουμε σ’ αυτό το «μοναδικό» πλάσμα, η νορεπινεφρίνη μάς κάνει να κρεμιόμαστε από τα χείλη του, η ντοπαμίνη κάνει τις αισθήσεις μας να είναι σε υπερδιέγερση και να θέλουμε να ξαναδούμε το άτομο  που μας προκαλεί τόση ευχαρίστηση ενώ η αδρεναλίνη μάς κάνει να έχουμε δυνάμεις και αντοχές, που ούτε οι ίδιοι ξέραμε πως διαθέτουμε. Πολλές φορές υπάρχει παραλογισμός και ανεξέλεγκτο συναίσθημα, η κατάσταση αυτή εμπεριέχει μια στάλα παράνοιας! Όλο αυτό είναι ένα έξυπνο σχέδιο της φύσης για διαιώνιση του είδους μας.

Οι νευροεπιστήμονες έχουν μελετήσει τον τρόπο ζευγαρώματος κάθε εντόμου και θηλαστικού, έχουν εντοπίσει τις ουσίες που είναι υπεύθυνες για το ζευγάρωμά τους και πολλές από αυτές χρησιμοποιούνται για τεχνητή γονιμοποίηση και άλλους εμπορικούς σκοπούς. Η μελέτη του ανθρώπινου είδους σαφώς είναι πιο δύσκολη, μιας και πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν η ψυχολογία και οι πρώιμες εμπειρίες.

Η σύγχρονη επιστήμη προσπαθεί να κατανοήσει και να ερμηνεύσει αυτά που μέχρι τώρα γνωρίζαμε εμπειρικά για τον έρωτα. Οι μελέτες δείχνουν ότι ο έρωτας όχι μόνο δεν είναι τυφλός όπως συνηθίζουμε να λέμε, αντίθετα είναι σκληρός και επιχειρηματικός. Πάντα υπάρχει το ερώτημα «τι θα κερδίσω;». Αντιρρήσεις στη θέση αυτή φέρνουν αυτοί που συγχέουν τον έρωτα με την αγάπη, μια έννοια που αφορά ίσως κάποιους αγίους. Η αγάπη είναι  ανιδιοτελής, όχι όμως ο έρωτας. Σε ένα ζευγάρι, δεν υπάρχει αγάπη. Αφού κοπάσει ο έρωτας και εφόσον δε διαλυθεί η σχέση, τα έντονα ερωτικά συναισθήματα μετατρέπονται σε τρυφερότητα, είναι μια κατάσταση που ονομάζουμε συναισθηματική εγγύτητα. Και αυτό οφείλεται στην ουσία ωκυτοκίνη που είναι υπεύθυνη για το συναισθηματικό δέσιμο.

Συνεπώς για να μας ερωτευτεί κάποιος πρέπει να νιώθει ότι υπογράφει ένα καλό συμβόλαιο, ότι κλείνει μια καλή συμφωνία μαζί μας. Υποσυνείδητα  υπολογίζουμε τα πάντα: το κόστος, το όφελος της σχέσης, το πόσο έξυπνος, όμορφος, επιτυχημένος, ευγενικός είναι ο άλλος, αν έχει καλά γονίδια και πόση ασφάλεια και επιβεβαίωση μας παρέχει.

Οι γνώσεις που λαμβάνουμε από τη σύγχρονη τεχνολογία δεν αποχρωματίζουν τον έρωτα ούτε μειώνουν την έκσταση που νιώθουμε αλλά μας βοηθούν να τον κατανοήσουμε, να τον θερμάνουμε και να τον αυξήσουμε. Μάλιστα η επιστήμη μάς βοηθά να πετυχαίνουν τα ερωτικά βέλη μας τον στόχο τους. Χρειάζεται λοιπόν μελέτη και όχι να το παίζουμε παντογνώστες στο θέμα του έρωτα, όπως κάνουν οι περισσότεροι!

Οι έρωτές μας λοιπόν μπορεί να είναι μοιραίοι αλλά όχι τυχαίοι. Και ένα είναι βέβαιο: ο θεός του έρωτα ξέρει πολλά από χημεία!

* Η Χαρά Ζήκα είναι Χημικός, Δρ. Φαρμακευτικής, συγγραφέας του βιβλίου «Έρωτας, Χημεία & Σεξ»-Εκδόσεις Ιανός και δημοσιογράφος.  Ζει τη Μυτιλήνη και αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη στο Lesvosenws.net στη στήλη "Η αλχημεία του έρωτα"