Ηρωική Νήσος Ψαρών

Όταν ξέσπασε η ελληνική επανάσταση, ένα νησί αφιέρωσε ολόκληρο τον εμπορικό του στόλο - τον τρίτο μεγαλύτερο στην Ελλάδα μετά από εκείνον της Ύδρας και των Σπετσών - στον αγώνα για την απελευθέρωση. Το νησί αυτό ήταν η Ηρωική Νήσος Ψαρών...

Οι ταξιδιωτικοί οδηγοί τα περιγράφουν ως «μια κουκίδα στο πέλαγος, μακριά από τα γνωστά τουριστικά μονοπάτια». Αλλά λένε μόνο τη μισή αλήθεια. Γιατί σ’ αυτή την κουκίδα, τη γενέτειρα του Κωνσταντίνου Κανάρη, του Δημήτρη Παπανικολή και του γνωστού εθνικού ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη, «υποψιασμένοι» ταξιδιώτες από όλο τον κόσμο ανακαλύπτουν - ή ακόμα καλύτερα δημιουργούν - τον προσωπικό τους παράδεισο, με τα υλικά που προσφέρει η αδάμαστη, αιγαιοπελαγίτικη φύση. 

Οι Ψαριανοί είναι, πρώτα και πέρα από όλα, υπερήφανοι για το δοξασμένο παρελθόν τους. Η επαναστατική σημαία του 1821 - λευκή και κόκκινη με έναν σταυρό και μια άγκυρα με ένα φίδι τυλιγμένο ολόγυρά της - προϋπαντεί τον επισκέπτη στο λιμάνι, θυμίζοντάς του ότι η ιστορία του τόπου είναι συνυφασμένη με την ιστορία της αδάμαστης ψυχής. 

Κατοικημένα από τη Μυκηναϊκή περίοδο, όπως μαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα από το νεκροταφείο που ανασκάφθηκε στον κόλπο Αρχοντίκι, η Ηρωική Νήσος Ψαρών φιλοδωρεί τον ταξιδιώτη με μια ακριβή δόση ηρεμίας και αρχοντιάς. Και δε μένουν μόνον εκεί. Η διάθεση των ανθρώπων τους να βοηθήσουν είναι παροιμιώδης. Οι υπέροχες παραλίες τους δεν υποφέρουν ποτέ από πολυκοσμία, είτε πρόκειται για τις πολυσύχναστες Κατσούνη και Κάτω Γιαλό, μέσα στον οικισμό (με το τοπικό πρωτάθλημα beach volley), είτε για τα Λαζαρέττα με την ψιλή άμμο και τα κοχύλια, τη Λάκκα και την παραλία της Λήμνου.

Οι λάτρεις του υποβρύχιου ψαρέματος θα ανακαλύψουν εδώ έναν αληθινό υποθαλάσσιο πακτωλό στις πολυάριθμες βραχονησίδες που περιβάλλουν το νησί. Οι περιηγητές θα εκτιμήσουν την απλή ομορφιά της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου με τα εξήντα σκαλοπάτια της, χτισμένη από το 1793, και της μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με τα σπάνια χειρόγραφα και τα ιερατικά κείμενα, τυπωμένα στη Μόσχα και τη Βενετία. Στην ιστορική καταστροφή των Ψαρών, το μόνο που σώθηκε από τον όλεθρο ήταν η εικόνα της Παναγίας του Ελ Γκρέκο που φυγαδεύτηκε στη Σύρο, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα.

Εδώ, θα φάτε τα πιο νόστιμα θαλασσινά που έχει βγάλει ποτέ η θάλασσα, όπως επίσης και την πιο προσιτή αστακομακαρονάδα της Ελλάδας. Θα πάρετε μια γεύση από την τοπική τυροκομία με μυζήθρα και κοπανιστή και θα συμφωνήσετε με τους γνώστες του είδους, ότι το ψαριανό θυμαρίσιο μέλι, ίσως επειδή τρυγείται μόνο μια φορά το χρόνο, βρίσκεται στον γευστικό κολοφώνα της παραγωγής μελιού σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. 

Και αφού ξαποστάσετε και χορτάσετε, θα ανεβείτε με κατάνυξη στο λόφο της Μαύρης Ράχης, για να προσπαθήσετε να κατανοήσετε το νόημα της αυτοθυσίας για έναν μεγαλύτερο σκοπό. Πολλοί Έλληνες ίσως να το έχουν ξεχάσει. Οι Ψαριανοί όμως δεν έπαψαν ποτέ να το μνημονεύουν και να το διδάσκουν, σε όσους έχουν τη διάθεση να ακούσουν.

αρχική φωτογραφία Γιώργος Μαλακός

------------------

πρόσφατη φωτογραφία από τον Αγ. Νικόλα (μετά την αποκατάσταση) 
Άννα Κικιλή
Συνεργάτης Δημάρχου Ψαρών