ΟΠΕΚΕΠΕ: Η πτώση ενός γίγαντα και η ελπίδα αναγέννησης στην ΑΑΔΕ
ΟΠΕΚΕΠΕ: Το τέλος ενός «αμαρτωλού» Oργανισμού και η νέα εποχή των αγροτικών ενισχύσεων
Ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ), ο οποίος διαχειρίστηκε 19,3 δισ. ευρώ για την αγροτική ανάπτυξη κατά την περίοδο 2023-2026, θα αποτελεί σε μερικούς μήνες παρελθόν. Μετά από 25 χρόνια λειτουργίας, γεμάτα κακοδιαχείριση, σκάνδαλα και διώξεις από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η κυβέρνηση αποφάσισε το «λουκέτο» του οργανισμού, μεταφέροντας τις αρμοδιότητές του στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Διονύσης Σταμενίτης, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημοσίου (ΠΟΓΕΔΥ) σχολίασαν την απόφαση, αποκαλύπτοντας τις βαθιές παθογένειες του παρελθόντος, αλλά και το όραμα για ένα πιο διαφανές και αποτελεσματικό μέλλον.
Η «Αυτοκτονία» του ΟΠΕΚΕΠΕ: Μια Χρονιά Παθογένεια
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, που ιδρύθηκε για να διαχειρίζεται τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις προς τους Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφους, κατέληξε να χαρακτηρίζεται ως «αμαρτωλός» οργανισμός. Όπως δήλωσε ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Διονύσης Σταμενίτης στην ΕΡΤ, τα προβλήματα του οργανισμού ήταν δομικά: έλλειψη κτηματολογίου, προβληματικοί δασικοί χάρτες και απουσία σύγχρονου πληροφοριακού συστήματος. Η ΠΟΓΕΔΥ, από την πλευρά της, περιγράφει την κατάρρευση του ΟΠΕΚΕΠΕ ως «αυτοκτονία του πολιτικού συστήματος», κατηγορώντας τις εκάστοτε κυβερνήσεις ότι μετέτρεψαν τον οργανισμό σε «όμηρο» πολιτικών σκοπιμοτήτων και εξωτερικών συμβούλων.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε από την απουσία ολοκληρωμένων διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης, όπως ανέφερε ο κ. Σταμενίτης, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σαφής εικόνα για το πόσα ζώα μπορούν να βοσκήσουν σε κάθε έκταση. Αυτό οδήγησε σε κακοδιαχείριση και σε περιπτώσεις όπου επιδοτήσεις δίνονταν για βοσκοτόπια που δεν ανήκαν στους δικαιούχους ή για γεωργικές εργασίες που δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Ήδη, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ασκήσει διώξεις σε 100 άτομα για υποθέσεις διαφθοράς, ενώ ο κ. Σταμενίτης παραδέχτηκε ότι, αν και το μέγεθος της απάτης δεν είναι τεράστιο σε σχέση με το σύνολο των κονδυλίων, οι αστοχίες ήταν σημαντικές.
Η Κυβερνητική Απόφαση: «Κόβοντας τον Γόρδιο Δεσμό»
Στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις 27 Μαΐου 2025, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε την κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, χαρακτηρίζοντας την απόφαση ως «κοπή του γόρδιου δεσμού». «Όταν ένα πρόβλημα δεν λύνεται, πρέπει να κόβεται», δήλωσε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη αποκατάστασης της δικαιοσύνης και της διαφάνειας στις αγροτικές ενισχύσεις. Η απορρόφηση του ΟΠΕΚΕΠΕ από την ΑΑΔΕ, με τη δημιουργία μιας νέας υποδιεύθυνσης, αποτελεί το κεντρικό στοιχείο του κυβερνητικού σχεδίου, το οποίο παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας Κυριάκο Πιερρακάκη και τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστα Τσιάρα.
Σύμφωνα με τον κ. Σταμενίτη, η μετάβαση θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2026, με τις νομοθετικές ρυθμίσεις να κατατίθενται το καλοκαίρι του 2025. Το υπάρχον προσωπικό του ΟΠΕΚΕΠΕ θα μεταφερθεί στην ΑΑΔΕ, διατηρώντας τις θέσεις του, ενώ το σύγχρονο πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ θα αξιοποιηθεί για να εξασφαλιστούν διαφανείς και αποτελεσματικές πληρωμές. «Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι οι ενισχύσεις δίνονται στον σωστό αγρότη», τόνισε ο υφυπουργός, υπογραμμίζοντας ότι το νέο σύστημα θα είναι φιλικό, εύχρηστο και θα επιτρέπει στους αγρότες να παρακολουθούν τις πληρωμές τους ακόμα και χωρίς λογιστή.
Η Αντίδραση της ΠΟΓΕΔΥ: Υποστήριξη και Επιφυλάξεις
Η ΠΟΓΕΔΥ χαιρέτισε την απόφαση για τη μεταφορά των εργαζομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ στο νέο σχήμα, τονίζοντας ότι οι υπάλληλοι δεν φέρουν ευθύνη για τις παθογένειες του οργανισμού. Επιπρόσθετα, επικρότησε τη δημιουργία μιας νέας αρχής δημοσίου δικαίου και την ενίσχυση των ψηφιακών εργαλείων, ελπίζοντας σε ένα «ελεύθερο» ΟΣΔΕ (Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου). Ωστόσο, εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για την ενσωμάτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, χαρακτηρίζοντας την επιλογή «οξύμωρη» και «επικίνδυνη». Η ΠΟΓΕΔΥ υποστηρίζει ότι η ΑΑΔΕ, ως αρχή εξειδικευμένη στα έσοδα, δεν έχει την τεχνογνωσία για τον αγροτικό τομέα και προτείνει τη δημιουργία μιας νέας ανεξάρτητης αρχής, στα πρότυπα του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ).
Επιπλέον, η ΠΟΓΕΔΥ κατηγόρησε διαχρονικά το πολιτικό σύστημα για τη συρρίκνωση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, με την αποκοπή κρίσιμων αρμοδιοτήτων, όπως οι τοπικές Διευθύνσεις Γεωργίας, τα δάση και τώρα οι αγροτικές ενισχύσεις. «Μια σειρά από πολιτικούς νάνους αποδέχτηκαν να αποκοπούν σημαντικοί τομείς ευθύνης», σημειώνεται στην ανακοίνωσή της, καλώντας την κυβέρνηση να εκμεταλλευτεί την κρίση ως ευκαιρία για ριζική αναδιάρθρωση.
Το Μέλλον των Αγροτικών Ενισχύσεων
Η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ έχει τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τον κ. Σταμενίτης, αν και η απόφαση ελήφθη πρωτίστως από την ελληνική κυβέρνηση. Η Επιτροπή έχει θέσει ως προτεραιότητα την ορθή διαχείριση των κονδυλίων, με έμφαση στην έναρξη του διαγωνισμού για τη βοσκοικανότητα. Ο υφυπουργός διαβεβαίωσε ότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια είναι εξασφαλισμένα και ότι δεν υπάρχει κίνδυνος παγώματος των επιδοτήσεων λόγω προηγούμενων κακοδιαχειρίσεων.
Οι αγρότες δεν θα δουν αλλαγές στη διαδικασία υποβολής των δηλώσεων καλλιέργειας (ΟΣΔΕ), αλλά το νέο σύστημα υπόσχεται μεγαλύτερη διαφάνεια και ασφάλεια. «Θέλουμε να προστατεύσουμε τα χρήματα του καλού παραγωγού», δήλωσε ο κ. Σταμενίτης, ενώ ο Πρωθυπουργός τόνισε τη δέσμευση της κυβέρνησης να αποκαταστήσει τη δικαιοσύνη στον αγροτικό τομέα.
Η κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ σηματοδοτεί το τέλος μιας προβληματικής εποχής, αλλά και την αρχή μιας φιλόδοξης προσπάθειας για εκσυγχρονισμό και διαφάνεια. Η επιτυχία του νέου εγχειρήματος θα κριθεί από την ικανότητα της ΑΑΔΕ να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του αγροτικού τομέα, την ολοκλήρωση ενός σύγχρονου πληροφοριακού συστήματος και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγροτών. Όπως τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, «η δικαιοσύνη και η διαφάνεια δεν είναι διαπραγματεύσιμες». Το στοίχημα τώρα είναι να αποδειχθεί ότι η Ελλάδα μπορεί να διαχειριστεί τα ευρωπαϊκά κονδύλια με αποτελεσματικότητα, εξασφαλίζοντας ότι κάθε ευρώ φτάνει στον σωστό παραγωγό.
