Προστασία ελαιοπαραγωγής από το δάκο της ελιάς, με τη χρήση ειδικής ποιότητας φυσικού ζεολίθου

Τα οφέλη της κυκλικής οικονομίας, τη σημασία της αξιοποίησης παραπροϊόντων της βιομηχανίας και των αποβλήτων του αγροδιατροφικού τομέα για την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, αλλά και θέματα που αφορούν την αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς με τη χρήση ειδικής ποιότητας φυσικού ζεόλιθου, ανέπτυξαν εισηγητές στη διάρκεια του 9ου Πανελλήνιου Συνεδρίου που διεξάγεται σήμερα και αύριο στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης.

Το συνέδριο, με θέμα «Οι Νέες Τεχνολογίες ως Μοχλός Βιώσιμης Ανάπτυξης της Γεωργίας», συνδιοργανώνουν στο πλαίσιο της 29ης Agrotica, η ΔΕΘ-Helexpo και το τμήμα Γεωπονίας, σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.

Η χρήση ειδικής ποιότητας φυσικού ζεολίθου… προστατεύει από τον δάκο ελιάς

Την υψηλή αποτελεσματικότητα του ειδικής ποιότητας φυσικού ζεολίθου στην προστασία της ελαιοπαραγωγής από τον δάκο της ελιάς, επιβεβαιώνουν οι πειραματισμοί που εξακολουθούν να γίνονται στην ύπαιθρο στο πλαίσιο της εργασίας των Νικολάου Κουλούση, Νικολάου Καντηράνη, Ανέστη Φιλιππίδη, Σουλτάνας-Κυριακής Κωβαίου, Αναστασίας Κοκκάρη και Σάββα Φιλιππίδη από τα Εργαστήρια Εφαρμοσμένης Ζωολογίας και Παρασιτολογίας, Τμήμα Γεωπονίας και Ορυκτολογίας και Πετρολογίας, Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ.

Στον αντίποδα, τα κοιτάσματα φυσικών ζεολίθων που περιέχουν μεταξύ άλλων χαλαζία (SiO2), ινώδεις ζεολίθους και άλλα ινώδη ορυκτά, αργιλικά ορυκτά, καθώς και χημικά στοιχεία όπως ραδιονουκλίδια, είναι επικίνδυνοι (με εισπνοή ή κατάποση), για την υγεία του ανθρώπου και των ζώων, ως έτσι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διενέργεια ψεκασμών.

Ο δάκος της ελιάς, αποτελεί τον σοβαρότερο εχθρό της καλλιέργειας της ελιάς στη χώρα μας και διεθνώς και η αντιμετώπισή του γίνεται κυρίως με τη χρήση εντομοκτόνων και παράλληλα φυσικών εχθρών, προσελκυστικών ουσιών και φερομονών, μαζικής παγίδευσης και εξαπόλυσης στειρωμένων εντόμων. Έτσι, η ανεύρεση αποτελεσματικών, εναλλακτικών προς τη χημική, μεθόδων αντιμετώπισης του δάκου της ελιάς, θα έχει σημαντικά οφέλη τόσο για το περιβάλλον, όσο και για τον καταναλωτή, λόγω κυρίως του περιορισμού της χρήσης χημικών εντομοκτόνων.

Στο πλαίσιο αυτό, την τελευταία τριετία η προαναφερόμενη διεπιστημονική ερευνητική ομάδα ερευνά τη δράση ορισμένων ειδών φυσικού ζεολίθου (ηφαιστειοκλαστικό πέτρωμα με ένα ή περισσότερα από τα 67 διαφορετικά είδη ζεολίθου) στην αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς, κυρίως με την αποτροπή ωοτοκίας του εντόμου σε ελαιόκαρπους.

Από τα πειράματα προέκυψε ότι φυσικός ζεόλιθος ειδικής σύνθεσης και μορφής μετά από κατάλληλη επεξεργασία, όταν εφαρμόζεται με ψεκασμό υδατικού διαλύματος σε ανάμιξη με κατάλληλη διαβρεκτική ουσία, αποτρέπει την απόθεση αυγών και προστατεύει τους ελαιοκάρπους από την προσβολή του εντόμου. Η δράση αυτή του ειδικής ποιότητας φυσικού ζεολίθου, διαρκεί για πολλές ημέρες, ακόμη και μετά από βροχή.

Η πίτα σουσαμιού σε ψωμιά σίτου βελτιώνει τη διατροφική αξία των αρτοσκευασμάτων;

Ως μια υποσχόμενη πρώτη ύλη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της διατροφικής αξίας των αρτοσκευασμάτων, χωρίς να έχει αρνητικό αντίκτυπο στα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους όταν γίνει κατάλληλη επιλογή, όσον αφορά στη λιποπεριεκτικότητα της και στα επίπεδα ενσωμάτωσης της στο προϊόν, είναι η ενσωμάτωση πίτας σουσαμιού σε ψωμιά σίτου. Αυτό προκύπτει από την εργασία που παρουσιάστηκε στο συνέδριο και την οποία εκπόνησαν καθηγητές και φοιτητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης: Η γεωπόνος, Μ.Δ.Ε., Δρ., αναπληρώτρια καθηγήτρια, Τμήμα Γεωπονίας, Αθηνά Λαζαρίδου, γεωπόνος, Μ.Δ.Ε., Δρ., μεταδιδάκτορας, Τμήμα Γεωπονίας, Χρυσάνθη Νούσκα, τεχν. γεωπόνος, Μ.Δ.Ε., Μεταπτυχ. Φοιτητής, Τμήμα Γεωπονίας, Προκόπης Παλάκας και ο γεωπόνος, M.Sc., Ph.D., Ομ. Καθηγητής, Τμήμα Γεωπονίας, Κωνσταντίνος Μπιλιαδέρης.

Η πίτα σουσαμιού αποτελεί το κύριο παραπροϊόν της βιομηχανίας παραγωγής σησαμέλαιου κατά την εκχύλισή του από τους σπόρους του σουσαμιού και η πιο συνηθισμένη της χρήση είναι ως ζωοτροφή και λίπασμα, ενώ εναλλακτικά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως συστατικό σε τρόφιμα για να βελτιώσει τη διατροφική τους αξία, λόγω της υψηλής της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη, ασβέστιο και διαιτητικές ίνες.

Τα αρτοσκευάσματα, όπως το ψωμί, το οποίο καταναλώνεται παγκοσμίως ως βασικό είδος διατροφής, μπορεί να αποτελέσει ένα τρόφιμο στο οποίο θα μπορούσε ενσωματωθεί η πίτα σουσαμιού, προκειμένου να εμπλουτιστεί σε αυτά τα θρεπτικά συστατικά και να ενισχυθεί η διατροφική του αξία, επισημάνθηκε.

Στην μελέτη, ενσωματώθηκαν σε τρία διαφορά επίπεδα υποκατάστασης του αλεύρου σίτου (6, 12 και 20%), δύο διαφορετικά δείγματα πίτας σουσαμιού που διέφεραν ως προς τη λιποπεριεκτικότητα τους, 11% και 17%, κατά την παρασκευή σιταρένιου ψωμιού προκειμένου να αυξήσουν τη θρεπτική του αξία.

Τα ευρήματα των δοκιμών που έγιναν, αναδεικνύουν το ρόλο του λίπους στην πίτα σουσαμιού, που μπορεί να μετριάσει την αρνητική επίδραση της ενσωμάτωσης αυτών εναλλακτικών πρώτων υλών στα αρτοσκευάσματα στον όγκο και την υφή τους, λόγω της γαλακτωματοποιητικής και πλαστικοποιητικής του δράσης.

«Ανάμεσα στα εμπλουτισμένα ψωμιά, το προϊόν με την πίτα χαμηλής λιποπεριεκτικότητας σε επίπεδο 6% έτυχε της υψηλότερης αποδοχής από τους κριτές πιθανώς λόγω της μικρότερης έντασης του σε πικρή γεύση», τονίστηκε.

Αξιοποίηση Αποβλήτων και Παραπροϊόντων του αγροδιατροφικού τομέα

«Σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, τα παραγόμενα παραπροϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα μπορούν να αξιοποιηθούν ως πηγές πολύτιμων φυτοχημικών συστατικών, με σκοπό την παραγωγή υλικών υψηλής προστιθέμενης αξίας», επισημαίνει έρευνα που πραγματοποίησαν και παρουσίασαν στο συνέδριο οι Αναστασία Λούκρη, Αναστασία Κυριακούδη, Ιωάννης Μουρτζίνος από το Εργαστήριο Χημείας και Βιοχημείας Τροφίμων, Τομέας Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων, Τμήμα Γεωπονίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Συγκεκριμένα τα φυτοχημικά, όπως τονίστηκε, μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά των συμβατικών προσθέτων των τροφίμων (φυσικά αντιοξειδωτικά, αντιμικροβιακά, χρωστικές) και προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλει και η διαρκώς αυξανόμενη τάση των καταναλωτών για προϊόντα με «καθαρή ετικέτα» (clean label), τα οποία είναι απαλλαγμένα από συνθετικά συντηρητικά.

Η ανάπτυξη καινοτόμων και φιλικών προς το περιβάλλον τεχνικών παραλαβής (πχ. χρήση μικροκυμάτων, χρήση υπερήχων) κρίνεται απαραίτητη για την παραγωγή και αξιοποίηση τέτοιου είδους συστατικών από τη βιομηχανία τροφίμων, διατροφικών συμπληρωμάτων και καλλυντικών, υπογραμμίζει η προαναφερόμενη εργασία.

Μεταξύ άλλων, στην εργασία επισημαίνεται η σημαντική αύξηση των παραγόμενων αποβλήτων λόγω της συνεχόμενης αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού που έχει οδηγήσει σε ραγδαία άνοδο της ζήτησης και κατανάλωσης τροφίμων. Τονίζεται ότι σημαντικό μέρους των τροφίμων που παράγονται για ανθρώπινη κατανάλωση απομακρύνεται ως παραπροϊόν, τόσο κατά την παραγωγική διαδικασία, όσο και κατά την οικιακή κατανάλωση.

Ετησίως υπολογίζεται ότι παράγονται 1,3 δισ.τόνοι παραπροϊόντων του αγρο-διατροφικού τομέα σε παγκόσμια κλίμακα και για αυτό η διάθεση και διαχείρισή τους αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα, καθώς έχει τόσο περιβαλλοντικές, όσο και οικονομικές προεκτάσεις.