yle="text-align: justify;"> Γράφει ο Δημήτρης Θεοδωρόπουλος
Ισως όλα να ήταν διαφορετικά αν είχαμε άλλα ονόματα δίπλα από τις ιστορίες. Ονόματα που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα συναισθηματικό δέσιμο, πρόσωπα με τα οποία θα μπορούσαμε κάπως να ταυτιστούμε. Να διαβάζαμε, για παράδειγμα, την ιστορία του Γιώργου, του Παναγιώτη, του Γιάννη και όχι του Αμπντούλ Σαμπούρ Αζίζι. Την ιστορία που θα λέει για τον Πάνο που πλήρωσε 2.000 ευρώ για τον εαυτό του και άλλα τόσα για τη γυναίκα του και άλλα τόσα για το παιδί του. Την ιστορία στην οποία ο Γιώργος άφησε την πλούσια σε κοιτάσματα χώρα του την ώρα που βομβαρδιζόταν για λόγους που δεν καταλάβαινε και, διασχίζοντας άλλη μια χώρα με τα πόδια, είδε τη θάλασσα για πρώτη φορά.
Την ιστορία που θα λέει πως ο Γιάννης μπήκε σε ένα σαπιοκάραβο με άλλους 50, αλλά κάποια στιγμή σε συγκεκριμένες συνθήκες, που αξίζουν διερεύνηση, δίπλα στο Λιμενικό της χώρας μας, το σαπιοκάραβο βούλιαξε. Την ιστορία που θα λέει πως είδε ανήλικα παιδιά να πνίγονται μέσα στον πανικό. Την ιστορία που θα λέει πως τα παιδιά ήταν δικά του. Για μια λάθος ιστορία με λάθος ονόματα.
Την προηγούμενη εβδομάδα, πνίγηκαν 12 άνθρωποι στο Βόρειο Αιγαίο. Πριν από λίγους μήνες, στα μέσα Νοεμβρίου, είχαν πνιγεί άλλοι 12 στο Ιόνιο. Λίγο καιρό νωρίτερα, άλλοι 15 στο Αιγαίο. Πέρυσι τα Χριστούγεννα, 18 στη Μυτιλήνη. Συνολικά: 17.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από το 1998 επιχειρώντας να μπουν στην Ευρώπη.
Αριθμοί απόλυτοι, ξεκάθαροι, γεμάτοι ιστορίες με λάθος ονόματα. Ας τις αφήσουμε για λίγο. Ας αφήσουμε και τις ελληνικές επίσημες αντιδράσεις· όσο αυτό είναι εφικτό. Ας μη σχολιάσουμε την πρώτη αντίδραση του υπουργού Ναυτιλίας Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, ο οποίος προτού ξεβραστούν πτώματα ανήλικων παιδιών, δεν ντράπηκε να απαντήσει στις καταγγελίες για λάθος χειρισμούς του Λιμενικού με ανούσιες, απάνθρωπες και μικρόνοες μικροπολιτικές κοντρίτσες. Ας τις αφήσουμε εκεί που τους αξίζουν: στη χλεύη της ανθρωπότητας.
Ας τελειώνουμε με τους λυρισμούς και τους συναισθηματισμούς, που στις μέρες μας υποδηλώνουν αδυναμία, και ας δούμε την ιστορία από μια ρεαλιστική, ψυχρή οικουμενική απόσταση, αφού αυτό ζητάει η εποχή.
Ο κόσμος δεν είναι μόνο η γειτονιά μας. Είναι ένα μέρος περίπου 7 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που αλληλεπιδρούν και αλληλοεπηρεάζονται ακόμη και αν δεν το θέλουν. Η Ελλάδα - που σίγουρα δεν το θέλει - βρίσκεται σε ένα στρατηγικό σημείο, τη δεδομένη συγκυρία: είναι ένα βασικό πέρασμα της ταραγμένης Μέσης Ανατολής προς την Ευρώπη.
Το μακρινό και κάπως ανέμελο 2003, η Ελλάδα, ως μέλος της ΕΕ, υπέγραψε τον Κανονισμό Δουβλίνο ΙΙ, ο οποίος συνοπτικά λέει ότι κάθε κράτος της Ευρώπης που δέχεται έναν πρόσφυγα είναι υπεύθυνο αυτό και μόνο αυτό για την εξέταση ασύλου του ατόμου. Είναι υπεύθυνο νομικά, οικονομικά και δεν έχει το δικαίωμα να προωθήσει τον πρόσφυγα στη χώρα στην οποία κατευθύνεται. Εξαιρετικά βολικό για την ελίτ της Ευρώπης, δεδομένου πως οι πύλες της ηπείρου που ήθελε να γίνει κάτι άλλο δεν βρίσκονται στο Βερολίνο ούτε στο Παρίσι και οι πρόσφυγες δεν χρησιμοποιούν αλεξίπτωτα ακόμη.
Εδώ και καιρό, η ελληνική κυβέρνηση, αντί να εκμεταλλευτεί την προεδρία της ΕΕ, αντί να πιέσει για μια δίκαιη λύση, αντί να ασχοληθεί με τη στοιχειώδη ανθρωπιά που απορρέει από το σύνταγμα (και την ηθική που, όπως είπαμε, όμως, είναι κάπως πασέ στις μέρες μας), έχει δηλώσει δημοσίως πως «χρησιμοποιεί μεθόδους που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν», υπονοώντας πως, αντί να αναλάβουμε την ευθύνη, τους επιστρέφουμε πίσω στην Τουρκία. Υπάρχουν και χειρότερες δηλώσεις κάποιων ακροδεξιών στελεχών της, που όμως δεν αξίζουν καν καταγραφής· είναι θερμόαιμες παραινέσεις φανατικών, απάνθρωπων, θρησκόληπτων αρχαιολατρών οι οποίοι κάνουν πως δεν ξέρουν πως ο «πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των απατεώνων».
Οπως και να τις αντιμετωπίσουμε, με κυνισμό, με φασισμό, με λυρισμό, με οπορτουνισμό, οι ιστορίες του προλόγου θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν· ακόμη και με τα λάθος ονόματα. Αυτό που πρέπει να αποφασίσουμε εμείς, όλοι όσοι ζούμε σε μια προνομιούχα χώρα, ακόμη και στη σημερινή, ημιδιαλυμένη, κατάσταση, είναι να αποφασίσουμε ποιοι είμαστε. Είμαστε αυτοί που θεωρούν τους πνιγμούς παιδιών στατιστική; Αυτοί που τους θεωρούν πρόβλημα και όχι ζωές; Αυτοί που συγκινούνται με την ταινία «12 χρόνια σκλάβος», που προβάλλεται με επιτυχία στους ελληνικούς κινηματογράφους και μιλάει για μια δακρύβρεχτη ιστορία που συνέβη τον 19ο αιώνα, και όχι με αντίστοιχες ιστορίες που συμβαίνουν δίπλα τους; Αυτοί που νιώθουν συγκίνηση μόνο αν οι ιστορίες έχουν τα κατάλληλα ονόματα; Ή είμαστε στοιχειωδώς άνθρωποι, όσο πασέ και να είναι ο όρος;
*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2014
