Το νερό δεν είναι εμπόρευμα είναι κοινωνικό αγαθό

Γράφει: Στρατής Αντώνας Μέλος του Γραφείου της ΝΕ Λέσβου του ΚΚΕ

Το νερό μέχρι την δεκαετία του ‘70-‘80 στους μεγάλους δήμους και μόνο στις πρωτεύουσες των νομών υπήρχαν υδρόμετρα και κατέγραφαν την κατανάλωση νερού, η δε τιμή του νερού ήταν συμβολική γιατί και οι δήμοι είχαν τη δυνατότητα να καλύπτουν τα έξοδα άντλησης και διανομής του νερού από τη διαχείριση κρατικών επιχορηγήσεων. Τα έργα ύδρευσης-αποχέτευσης ήταν υπόθεση του κρατικού Προϋπολογισμού και μάλιστα όσο πιο δραστήριος ήταν ο δήμαρχος και απαιτούσε από την εκάστοτε κυβέρνηση, είχε να επιδείξει και έργο και στο τομέα αυτό.

Να θυμίσουμε για την Πόλη της Μυτιλήνης τα μεγάλα για την εποχή τους έργα, τη δεξαμενή της Αγίας Κυριακής και τη μεταφορά του αντλιοστασίου στο Ίππειος και των δύο αγωγών από το Ίππειος στη δεξαμενή Αγίας Κυριακής κ.λπ. με τα αναπαυτήρια στο δρόμο, τον αγωγό Κρατήγου-Μυτιλήνης και άλλα έργα που ακόμα είναι σε λειτουργία.

Βέβαια με τις αναγκαίες προσαρμογές και παρεμβάσεις, με την αναγκαστική επιβολή του νόμου 1069/80, που τον ψήφισε η ΝΔ και τον εφάρμοσε το ΠΑΣΟΚ, το νερό άρχισε να μην θεωρείται κοινωνικό αγαθό. Οι υπηρεσίες ύδρευσης στους δήμους υποχρεώθηκαν να μετατραπούν σε επιχειρήσεις με ανταποδοτικό χαρακτήρα. Οι επιχειρήσεις αυτές ονομάστηκαν ΔΕΥΑ και ξεκίνησαν να επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό, όμως κάθε χρόνο είχε φθίνουσα πορεία και τώρα τελευταία σχεδόν εκμηδενίστηκε, χωρίς καμία αντίδραση των Δημάρχων και δημοτικών αρχών.

Το νερό έγινε εμπόρευμα και οι ΔΕΥΑ λειτουργούσαν ανταποδοτικά. Η όποια κρατική επιχορήγηση που στην αρχή ήταν αξιοσημείωτη, στην πορεία σχεδόν καταργήθηκε, ή είναι ανάξια λόγου. Οι ΔΕΥΑ από την ίδρυσή τους ήταν επιχειρήσεις θνησιγενής. Αυτό φαίνεται και από το ότι όλες σχεδόν είναι χρεωμένες έως υπερχρεωμένες και μια σειρά δραστηριότητες τις έχουν αναλάβει εργολάβοι.

Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι λόγω του νομικού καθεστώτος που υπήρχε στις ΔΕΥΑ, οι δήμαρχοι και οι δημοτικές αρχές μέσα από τις ΔΕΥΑ έκαναν κοινωνική πολιτική, αλλά πάλι το όποιο έργο κοινωνικής πολιτικής το φόρτωναν στη τιμή του νερού. Στη Μυτιλήνη απάλλαξαν τα σχολεία και τις εκκλησίες από τέλη ύδρευσης-αποχέτευσης, έκαναν μειώσεις σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες. Έκαναν τα λεγόμενα ρουσφέτια στους ημέτερους. Ο δήμος δεν πλήρωνε νερό για πάρκα, δημοτικά κτίρια (καμιά φορά γινόταν και αλόγιστη χρήση) και ήταν ο πρώτος «μπαταχτσής» για τη ΔΕΥΑ. Το κόστος αυτό μεταφραζόταν σε αύξηση τιμής του νερού, δηλαδή στην ουσία το νερό πέρα από το ότι από κοινωνικό αγαθό έγινε εμπόρευμα. Έγινε και μέσο για να φορτωθούν στους δημότες μια σειρά δραστηριότητες, ή υποχρεώσεις του κράτους προς τους πολίτες, που ήδη έχουν πληρώσει μέσα από τη φορολογία και έρχονται να αναπληρώσουν μέσα από τα πανάκριβα τιμολόγια του νερού.

Έτσι λοιπόν με τον Καποδίστρια επεκτάθηκε παραπέρα η εμπορευματοποίηση του νερού. Η τιμή του νερού σε αρκετές περιπτώσεις πήγε στα ύψη. Τα χωριά που συνενώθηκαν με τους δήμους, ενώ μέχρι τώρα είχαν τη δυνατότητα συμβολικά να πληρώνουν για το νερό και την αποχέτευση, με τη συνένωση (κοιτώντας πάντα την τιμή του δήμου) η τιμή του νερού ήταν ανοδική και επιβλήθηκαν τέλη αποχέτευσης. Για τα όποια έργα βιολογικού καθαρισμού έγιναν, επιβαρύνθηκαν οι κάτοικοι τη λειτουργία τους. Οι ΔΕΥΑ υποχρεώθηκαν να πάρουν δάνεια, να φτιάξουν εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού και δεξαμενές νερού, δίκτυα ύδρευσης-αποχέτευσης.

Λέμε υποχρεώθηκαν γιατί αν δεν υπήρχε οικόπεδο, αν δεν υπήρχε συμμετοχή αποδεδειγμένη για τα έργα δεν μπορεί μια ΔΕΥΑ να μπει σε πρόγραμμα για να χρηματοδοτηθεί το έργο. Όπως στη Μυτιλήνη η ΔΕΥΑΜ φορτώθηκε ένα τεράστιο δάνειο για την αγορά οικόπεδου για τον βιολογικό καθαρισμό και ενώ αυτό για την αποπληρωμή δόσεων επιβαρύνει και αυτό την τιμή του νερού, με αποφάσεις των προηγούμενων δημοτικών αρχών το μεγαλύτερο μέρος έχει παραχωρηθεί στο Δήμο.

Το νερό έγινε πανάκριβο εμπόρευμα. Ήδη ο βασικός όγκος νερού της χώρας μας έχει πάει σε χέρια ιδιωτών και τώρα με το μνημόνιο οι εταιρείες ύδρευσης Αθηνών και Θεσ/νίκης, θα παραχωρηθούν πλήρως στους ιδιώτες. Με τον Καλλικράτη οι ΔΕΥΑ θα υποχρεωθούν, είτε να διευρύνουν το αντικείμενό τους και να συμπεριλάβουν σ’ αυτό όλες τις δραστηριότητες, ύδρευσης, και αποχέτευσης, των δήμων που συγχωνεύονται και να παραλάβουν τις εγκαταστάσεις, και να εναρμονισθούν τα χωριά των δήμων με τη λογική της εμπορευματοποίησης, είτε να μείνουν τα χωριά έξω από τη ΔΕΥΑ. Αλλά η λογική της παραπέρα εμπορευματοποίησης θα κυριαρχήσει, γιατί ο Καλλικράτης κλείνει κάθε παράθυρο που έδινε τη δυνατότητα στους μικρούς δήμους να διατηρήσουν ορισμένα χαρακτηριστικά του νερού ως κοινωνικό αγαθό. Δηλαδή σε κάθε περίπτωση το νερό πλέον θα είναι εμπόρευμα, από το μικρό χωριό μέχρι την πρωτεύουσα και η άμεση μεγάλη αύξηση των τιμολογίων ύδρευσης και αποχέτευσης με την λογική της πειθαρχίας στο νόμο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ είναι αναπόφευκτη.

Εδώ πρέπει να πούμε ότι οι ΔΕΥΑ είτε απορροφήσουν τους δήμους που συγχωνεύονται, είτε μείνουν έτσι όπως είναι, με την πολιτική που εφαρμόζεται για την ύδρευση και αποχέτευση, είναι καταδικασμένες σε διάλυση και οι υπηρεσίες τους και εγκαταστάσεις τους, είτε συνολικά, είτε τμηματικά να δοθούν σε ιδιώτες, όπου το νερό και τα λύματα θα γίνουν πηγή κέρδους για αυτούς που θα αναλάβουν την διαχείρισή τους και για το λαό πανάκριβο εμπόρευμα.

Αυτά τα στοιχεία του Καλλικράτη έκρυβαν επιμελώς οι δήμαρχοι πρώην και νυν του ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, ο πρώην Νομάρχης και ο νυν Περιφερειάρχης. Έκρυβαν ότι ο Καλλικράτης είναι το όχημα μέσα από το οποίο θα εμπορευματοποιηθούν πλήρως μια σειρά κοινωνικά αγαθά και κοινωνικές υπηρεσίες όπως το νερό, το περιβάλλον, η παιδεία, η υγεία κ.λπ. Τα έκρυβαν όλα αυτά πίσω από επιμέρους ανούσιες κοκορομαχίες για το αν θα είναι ένας-δυο ή τρεις δήμοι, αλλά με τα αντιλαϊκά χαρακτηριστικά. Κάθε σταγόνα νερό που εκχωρείται για εκμετάλλευση στους ιδιώτες, είτε με ΣΔΙΤ, είτε με προγραμματικές συμβάσεις, είτε με πωλητήριο, είναι έγκλημα και συμβάλλει στην ανάπτυξη για λογαριασμό της κερδοφορίας των επιχειρήσεων και όχι του τόπου μας.

Το νερό πλέον με την εφαρμογή του Καλλικράτη θα είναι ακόμα πιο ακριβοπληρωμένο εμπόρευμα και στην πορεία πηγή κέρδους για τις επιχειρήσεις, «όχι πλέον δημοτικές», που θα κυριαρχήσουν στην ύδρευση και αποχέτευση των χωριών μας, των πόλεων μας και γενικά των δήμων. Όσο γι’ αυτά που ακούμε για επιχειρήσεις του δήμου ή των πρώην δήμων για το πόσιμο νερό σε συνεργασία με ιδιωτικές εταιρίες, κάθε άλλο παρά βοήθησαν στην ανάπτυξη, αλλά παραδίδουν ένα κοινωνικό αγαθό και το φυσικό περιβάλλον του τόπου μας στην ανεξέλεγκτη δράση των όποιων επιχειρηματιών και στο κυνήγι του ανταγωνισμού.

Υπάρχει λύση; Ναι. Σε μια πορεία άλλης ανάπτυξης που θα έχει στο κέντρο της προσοχής της τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες και όχι την εξυπηρέτηση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου και το νερό πάψει να είναι εμπόρευμα, αλλά κοινωνικό αγαθό, και αυτό μπορεί να υλοποιηθεί με:

1. Τη δημιουργία αποκλειστικά Δημόσιου Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης των υδάτινων πόρων. 2. Την ένταξη όλων των εργαζομένων στις επιχειρήσεις ύδρευσης με κατοχύρωση και διεύρυνση των δικαιωμάτων τους. 3. Άμεσα μέτρα για να σταματήσει η μόλυνση των υδροφορέων κυρίως από βιομηχανικά απόβλητα και να εφαρμοστούν ολοκληρωμένα προγράμματα αποκατάστασης τους για υγιεινό και φτηνό νερό. 4. Δημιουργία θεσμικού πλαισίου που θα αντιμετωπίζει το νερό ως φυσικό πόρο ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο, τη φύση και την ανάπτυξη της κοινωνίας που σημαίνει ότι το νερό αποτελεί κοινωνική ιδιοκτησία και είναι υπό κρατικό έλεγχο και διαχείριση. 5. Επεξεργασία και εφαρμογή ολοκληρωμένης υδατικής πολιτικής, που αφορά την έρευνα, την προστασία της και την ορθολογική αξιοποίηση των υδάτινων πόρων συνολικά στη χώρα και κατά υδατικό διαμέρισμα.

(αναδημοσίευση άρθρου από : http://aristeramitilini.blogspot.com/)