Γράφει: Παναγιώτης Μυριτζής/ εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ
Μια ανάλυση του εκλογικού νόμου που βάζει τα πράγματα στην εκλογική περιφέρεια Λέσβου - Λήμνου στη θέση τους
Κατά γενική ομολογία, οι εκλογές που έρχονται, είναι αυτές που θα διεξαχθούν στο ρευστότερο πολιτικό σκηνικό μετά τη μεταπολίτευση. Αυτό, πέραν του εύλογου ενδιαφέροντος που δημιουργείται για το εκλογικό αποτέλεσμα και τη σύνθεση της νέας Βουλής, αυξάνει σημαντικά την αβεβαιότητα και για την κατανομή των εδρών σε κάθε νομό. Παρά το γεγονός ότι η ορθόδοξη διαδικασία επιβάλλει μια ανάλυση του εκλογικού νόμου να περιγράφει πρώτα τα σενάρια του πανελλαδικού εκλογικού αποτελέσματος, σεβόμενοι το χαρακτήρα μας ως τοπικής εφημερίδας αλλά και με απόλυτη κατανόηση της εύλογης… αγωνίας των υποψήφιων βουλευτών του Νομού μας και των φίλων και υποστηρικτών τους, στην παρούσα ανάλυση θα μιλήσουμε για το τοπικό αποτέλεσμα και θα επιφυλαχτούμε σε επόμενο άρθρο μας να μελετήσουμε την επίδραση του ισχύοντος εκλογικού νόμου στο κεντρικό αποτέλεσμα.
Με ποιο νόμο θα γίνουν οι εκλογές Με το λεγόμενο «νόμο Παυλόπουλου», ο οποίος αντικατέστησε το «νόμο Σκανδαλίδη». Και οι δύο νόμοι ανήκουν στα συστήματα ενισχυμένης αναλογικής, με τη βασική φιλοσοφία τους να στηρίζεται στα εξής: - Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμμετάσχει ένα κόμμα στην κατανομή βουλευτών είναι να συγκεντρώσει στην επικράτεια το 3% τουλάχιστον των έγκυρων ψήφων. - Το μεγαλύτερο μέρος των εδρών (250 έδρες με τον ισχύοντα νόμο) κατανέμεται με απλή αναλογική στα κόμματα που πέρασαν το πιο πάνω κατώφλι. - Για τη διευκόλυνση σχηματισμού κυβέρνησης, το πρώτο σε ψήφους κόμμα στην επικράτεια πριμοδοτείται με ένα bonus 50 εδρών (ο νόμος Σκανδαλίδη προέβλεπε κατανομή 260 εδρών με απλή αναλογική και 40 έδρες bonus στο πρώτο κόμμα). - Από τις 250 έδρες που μοιράζονται αναλογικά, οι 12 είναι οι λεγόμενες «Επικρατείας» και οι υπόλοιπες 238 μοιράζονται στις διάφορες εκλογικές περιφέρειες. - Εκλογικό μέτρο για την εκλογή βουλευτή από την «πρώτη κατανομή» σε κάθε εκλογική περιφέρεια είναι το πηλίκο του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων της περιφέρειας διά του αριθμού των εδρών της. - Από εκεί και πέρα, οι έδρες που μένουν αδιάθετες στην πρώτη κατανομή σε κάθε περιφέρεια, διατίθενται είτε με βάση τα μεγαλύτερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα ψήφων κάθε κόμματος, είτε «δωρίζονται» στο πρώτο κόμμα με βάση το bonus των 50 εδρών που προαναφέραμε. Η πρώτη κατανομή στη Λέσβο Με βάση τα παραπάνω, ειδικά για την άμεση εκλογή βουλευτή από την πρώτη κατανομή στο Νομό Λέσβου, τα πράγματα είναι απλά. Ο νομός μας είναι τριεδρική εκλογική περιφέρεια. Επομένως, το εκλογικό μέτρο προκύπτει από τη διαίρεση των εγκύρων ψηφοδελτίων με τον αριθμό 3 (τρία). Για να κάνουμε τα πράγματα πιο απλά και κατανοητά, ας μιλήσουμε με ποσοστά. Για να εκλέξει ένα κόμμα βουλευτή στο Νομό Λέσβου από τον πρώτο γύρο, χρειάζεται να συγκεντρώσει ποσοστό 33,33% επί των έγκυρων ψηφοδελτίων που θα καταμετρηθούν στις κάλπες των εκλογικών τμημάτων του Νομού. Τι γίνεται όμως με τις έδρες που θα μείνουν αδιάθετες από την πρώτη κατανομή; Που σε περίπτωση μάλιστα που κανένα κόμμα δε συγκεντρώσει στο Νομό μας ποσοστό έγκυρων ψήφων 33,33%, μπορεί να είναι αδιάθετες ακόμα και οι τρεις έδρες που προβλέπονται για τη Λέσβο; Θα κατανεμηθούν άραγε στα κόμματα με βάση τα μεγαλύτερα υπόλοιπα σε ψήφους στο Νομό ή μήπως θα... πέσουν θύματα στο bonus του πρώτου κόμματος;
Η ευτυχία να ανήκεις σε τριεδρική περιφέρεια! Την απάντηση στο ερώτημα μας τη δίνει με σαφήνεια η παράγραφος 4 του άρθρου 8 του «νόμου Σκανδαλίδη», που δεν ανατρέπεται από το «νόμο Παυλόπουλου». Τι λέει επί λέξει η παράγραφος αυτή; Αντιγράφουμε από το νόμο: «Τυχόν αδιάθετες έδρες διεδρικών και τριεδρικών περιφερειών διατίθενται, κατά σειρά και ανά μία, στον εκλογικό σχηματισμό που εμφανίζει σε καθεμία από αυτές τα μεγαλύτερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα.» Η διατύπωση αυτή σε συνδυασμό με εκείνη του άρθρου 6 του ίδιου νόμου, που αναφέρει ότι η διαδικασία παραχώρησης των εδρών τού bonus στο πρώτο κόμμα γίνεται από αδιάθετες έδρες εκλογικών περιφερειών «μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 8», δεν αφήνει νομίζουμε καμμιά αμφιβολία ότι η διάθεση των εδρών στις τριεδρικές περιφέρειες γίνεται αποκλειστικά με βάση τα μεγαλύτερα αδιάθετα υπόλοιπα ψήφων των κομμάτων, και δεν «κινδυνεύουν» να γίνουν μέρος τού bonus στο πρώτο κόμμα.
Ποια, λοιπόν, θα είναι η κατανομή; Από τα παραπάνω νομίζουμε ότι έγινε σαφές πως οι τρεις έδρες του Νομού μας θα κατανεμηθούν (από πρώτη ή δεύτερη κατανομή, δεν έχει σημασία) στα τρία κόμματα με το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων στο Νομό. Μάλιστα, για την κατανομή αυτή δεν παίζει κανένα ρόλο η σειρά, αλλά απλώς το πλασάρισμα στην πρώτη τριάδα του Νομού. Έτσι, για να πούμε ένα παράδειγμα, αν το πρώτο κόμμα στο Νομό συγκεντρώσει 40%, το δεύτερο 20% και το τρίτο 10%, θα πάρουν από μια έδρα. Ποια θα είναι τα κόμματα αυτά; Ο γράφων (όπως και κάθε πολίτης) έχει και άποψη και εκτίμηση. Όμως αυτή δεν έχει καμμία σημασία σε μια τεχνική ανάλυση του εκλογικού νόμου. Ας μείνουμε στο δεδομένο ότι τρία πρώτα κόμματα στο Νομό θα εκλέξουν από ένα βουλευτή και ας αφήσουμε τους συμπολίτες μας να αποφασίσουν ποια θα είναι τα κόμματα αυτά, αλλά και ποιος από τους υποψηφίους στο κάθε κόμμα θα είναι πρώτος σε σταυρούς μεταξύ των συνυποψηφίων του για να μας εκπροσωπήσει στη Βουλή.
