Οδηγίες για την διατροφή των αυτιστικών παιδιών

Γράφει η Ευστρατία Κουνιαρέλλη *

Ο αυτισμός είναι μια δια βίου νευρολογική διαταραχή του εγκεφάλου που περιορίζει την ικανότητα ενός ατόμου να επικοινωνήσει και να συσχετιστεί με άλλους ανθρώπους. Εμφανίζεται πρώτη φορά στα μικρά παιδιά, με το φάσμα του να κυμαίνεται από ήπιο έως σοβαρό. Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει σαφής αιτιολογία ή γνωστή θεραπεία, γι αυτό το λόγο δίνεται έμφαση στον έγκαιρο εντοπισμό και την παρέμβαση, με στόχο τη μεγιστοποίηση της ποιότητας ζωής τους. Ο σκοπός της διατροφής σε άτομα με αυτισμό είναι η ανακούφιση συμπτωμάτων από αλλεργίες, προβλήματα στο γαστρεντερικό σωλήνα, ελλείψεις βιταμινών, μετάλλων, απαραίτητων λιπαρών οξέων, αμινοξέων και άλλων θρεπτικών συστατικών η ανισορροπία των οποίων ευθύνεται για πολλές νευρολογικές διαταραχές άμεσα ή έμμεσα.

Για τη μείωση των συμπτωμάτων του αυτισμού στα παιδιά, χρησιμοποιούνται συχνά ειδικές δίαιτες όπως η δίαιτα χωρίς γλουτένη και η δίαιτα χωρίς καζεΐνη αλλά και άλλες αλλαγές στη διατροφή, όπως η χρήση συμπληρωμάτων ω-3 λιπαρών οξέων βιταμίνης Β6 και μαγνησίου

Δίαιτα χωρίς γλουτένη και χωρίς καζείνη :

Αποφεύγουμε το γάλα, όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το σιτάρι, το κριθάρι, την βρώμη, την σίκαλη και όλων των προϊόντων τους. Εύρεση εναλλακτικών πηγών για την πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D (σουσάμι, σαρδέλες, πράσινα φασόλια). Στην αγορά πλέον κυκλοφορούν σχεδόν όλα τα προϊόντα χωρίς γλουτένη και καζεΐνη. Μετά από την εφαρμογή της συγκεκριμένης δίαιτας παρουσιάζεται βελτίωση σε περιπτώσεις διάρροιας, δυσκοιλιότητας και αυτοτραυματισμού.

Δίαιτα Feingold :

Αποφεύγουμε τις τεχνητές χρωστικές, τεχνητές αρωματικές, την ασπαρτάμη και τα τεχνητά συντηρητικά,(προκαλούν υπερκινητικότητα και διαταραχές συμπεριφοράς). Με την εφαρμογή της δίαιτας Feingold παρουσιάζεται βελτίωση στην συμπεριφορά, την προσοχή και στις εντερικές διαταραχές.

Κετογονική Δίαιτα:

Το λίπος παρέχει την πλειοψηφία των θερμίδων, η πρωτεΐνη είναι στις ελάχιστες ημερήσιες απαιτήσεις ,ενώ οι υδατάνθρακες είναι αυστηρά περιορισμένοι. Μετά από την εφαρμογή της, παρουσιάζεται βελτίωση στην κοινωνική επαφή, τον λόγο, την συνεργασία, την υπερκινητικότητα και την μάθηση.

Σε σχετική μελέτη της παιδιατρικής κλινικής του Πανεπιστημίου Κρήτης όπως επίσης και σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης παρουσιάστηκαν όλα τα παραπάνω θετικά αποτελέσματα μετά από εφαρμογή της κετογονικής δίαιτας σε αυτιστικά παιδιά. Για την εφαρμογή της κετογονικής δίαιτας απαιτείται πάντα η στήριξη και η διαρκής παρακολούθηση από παιδονευρολόγο και διατροφολόγο.

Δίαιτα συγκεκριμένων υδατανθράκων :

Επιτρεπόμενες τροφές είναι το κρέας, το ψάρι, τα αυγά, τα λαχανικά και συγκεκριμένα έλαια, ενώ απαγορεύονται το άμυλο δηλαδή τα όσπρια, τα σιτηρά, τα ζυμαρικά και το ψωμί. Σκοπός της συγκεκριμένης δίαιτας είναι η διόρθωση ζημιών στη δομή των εντερικών τοιχωμάτων, εξαιτίας μικροοργανισμών που τρέφονται από άμυλο και σύνθετους υδατάνθρακες.

Οι Δυσκολίες στη διατροφή του παιδιού

Οι γονείς παιδιών με αυτισμό συχνά λένε ότι τα παιδιά παρουσιάζουν δυσκολίες στη διατροφή τους. Υποστηρίζουν ότι τα παιδιά τους είναι ευαίσθητα σε συγκεκριμένες τροφές και αρκετά επιλεκτικά με αυτές. Τρεις είναι οι λόγοι για τους οποίους τα παιδιά με αυτισμό είναι επιλεκτικά με τη διατροφή τους.

1. Πολλά παιδιά με αυτισμό συνηθίζουν στο να μαθαίνουν μέσα από οπτικά ερεθίσματα. Έτσι εάν το φαγητό φαίνεται διαφορετικό, το παιδί θα νομίζει ότι δεν είναι το ίδιο με άλλη φορά. Ακόμη, πολλά παιδιά εξακολουθούν να τρώνε το ίδιο φαγητό επειδή απολαμβάνουν την ικανοποίηση στο να γνωρίζουν πως το φαγητό είναι το αναμενόμενο, μοιάζει το ίδιο και γευστικά είναι όπως το θυμούνται. Είναι σημαντικό να θυμάστε και να καταλαβαίνετε ότι η ζωή ενός παιδιού με αυτισμό βασίζεται στη ρουτίνα και την προβλεψιμότητα. Ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσετε το παιδί να προετοιμαστεί για κάτι που είναι διαφορετικό είναι να του δίνετε με συνέπεια διαφορετικές τροφές και να εισάγετε νέες τροφές στο διατροφολόγιο σας όλη την ώρα. Παρόλο που η ρουτίνα και το πρόγραμμα είναι καλά στοιχεία για το παιδί, είναι καλό να δημιουργείτε αλλαγές σε αυτά. Η ρουτίνα είναι ότι τρώτε μεσημεριανό κάθε μέρα την ίδια ώρα, αλλά η αλλαγή είναι ότι μπορείτε να σερβίρετε διαφορετικούς τύπους ζυμαρικών με διαφορετικούς τύπους τυριών. Ακόμη, η ρουτίνα είναι ότι θα αγοράσετε για το παιδί τα αγαπημένα του μπισκότα αλλά η αλλαγή θα είναι όταν επιστρέψετε στο σπίτι να τα τοποθετήσετε σε διαφορετικά μπολάκια. Επίσης, καλό θα ήταν να αγοράσετε και διαφορετικούς τύπους μπισκότων. Ακόμη μία στρατηγική που μπορείτε να προσπαθήσετε είναι να κάνετε το φαγητό να φαίνεται όλο και πιο διαφορετικό κάθε φορά που το σερβίρετε στο παιδί. Σπάστε το κολατσιό στη μέση, κόψτε το σάντουιτς σε κομμάτια, χωρίστε τα μέρη του φαγητού σε διαφορετικά πιάτα. Μην ξεχνάτε, πως το διατροφολόγιο του παιδιού θα πρέπει να εμπεριέχει και υγιεινά φαγητά.
2. Εάν το παιδί μυρίζει οτιδήποτε πριν το φάει, αυτό είναι καλή ένδειξη ότι η αίσθηση της μυρωδιάς είναι σημαντικός παράγοντας στη διατροφή του. Πιθανόν να κλείνει τη μύτη του δείχνοντας σας ότι η μυρωδιά είναι ανυπόφορη για εκείνον παρόλο που το φαγητό δείχνει να είναι πεντανόστιμο. Αν πιστεύετε ότι οι μυρωδιές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην έλλειψη της επιθυμίας του παιδιού σας να μη φάει, παρακολουθήστε και καταγράψτε όλες εκείνες τις συμπεριφορές του παιδιού σας έτσι ώστε να σκιαγραφήσετε το προφίλ του και για ποιο λόγο συμπεριφέρεται με τους συγκεκριμένους τρόπους μπροστά από κάποιες τροφές. Ίσως παρατηρήσετε μία συγκεκριμένη τακτική. Για παράδειγμα, τα φαγητά που έχουν σκόρδο πιθανόν να φαίνονται αηδιαστικά στο παιδί σας. Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να αποβάλλετε το σκόρδο από το φαγητό σας. Σημαίνει ότι θα πρέπει να δουλέψετε λίγο παραπάνω έτσι ώστε να βοηθήσετε να το παιδί σας να αισθανθεί λίγο πιο άνετα με αυτή τη μυρωδιά. Φυσικά, δεν μπορείτε να κάνετε το παιδί σας να φάει ένα φαγητό που πραγματικά δε του αρέσει. Χρειάζεται να το βοηθήσετε να βρει λύσεις με τις διατροφικές ευαισθησίες του, τόσο σοβαρά όσο ένας γονιός που το παιδί του έχει αλλεργίες. Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να εξακολουθείτε να εκθέτετε το παιδί σας στις τροφές που δε του αρέσουν, γιατί σε αντίθεση με την αλλεργία, μπορεί κάποια μέρα να του αλλάξετε γνώμη. Προετοιμάστε το παιδί σας, πριν έρθει η ώρα που θα φτιάξετε ένα φαγητό το οποίο θα εμπεριέχει κάποιο συστατικό που δεν του αρέσει. Ενημερώστε τον ότι πρόκειται να μαγειρέψετε ένα φαγητό με σκόρδο. Επιτρέψτε του να φάει το αγαπημένο του μπισκότο την ώρα που μαγειρεύετε κάτι που για εκείνο δεν είναι επιθυμητό. Βάλτε το φαγητό στο τραπέζι την ώρα του μεσημεριανού, ακόμη και αν δε το περιμένει. Κάποια μέρα μπορεί να το δοκιμάσει. Ακόμη μία τακτική είναι να προσπαθήσετε να συμπεριλάβετε λιγότερη ποσότητα από το μη επιθυμητό φαγητό μέσα στο αγαπημένο του. Αυτό μπορεί να το βοηθήσει να εξοικειωθεί ευκολότερα με τη γεύση που μέχρι τώρα δεν του άρεσε.
3. Η υφή ορισμένων τροφίμων μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση στο παιδί σας. Έχετε παρατηρήσει να αρέσουν στο παιδί σας μόνο οι παχύρευστες τροφές ή μόνο οι τραγανές; Αν λοιπόν, αντιμετωπίζετε δυσκολίες προσπαθώντας να πείσετε το παιδί σας να φάει ένα μήλο επειδή τρώει μόνο μαλακές τροφές, ξεκινήστε με το να του δίνετε αλεσμένο μήλο. Ύστερα από αρκετές εβδομάδες έκθεσης του παιδιού στο αλεσμένο μήλο, δοκιμάστε να του παρουσιάσετε μαλακές φέτες μήλου. Στη συνέχεια, βάλτε στο γεύμα του μικρά κομμάτια μήλου που με την πάροδο των ημερών θα αυξάνεται το μέγεθος και την ποσότητα.

Ανεξάρτητα από τη δυσκολία του παιδιού, καλό είναι να προσπαθείτε ξανά και ξανά. Χρειάζεται υπομονή και συνέπεια στις προσπάθειες σας.

Ο αυτισμός δεν θεραπεύεται, μπορούν όμως να βελτιωθούν τα συμπτώματα του και να χτίσουμε έναν υγιή οργανισμό. Να θυμάστε ωστόσο ότι το κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται.

* Η Ευστρατία Κουνιαρέλλη είναι Διατροφολόγος - Διαιτολόγος και έχει εξειδίκευση στις Διατροφικές Διαταραχές.Εργάζεται στο δικό της Γραφείο στην οδό Κουντουριώτου 17 & Αλκαίου 1, Μυτιλήνη.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 22510 28512 και 6936447893

Η Ευστρατία Κουνιαρέλλη αρθρογραφεί την πρώτη Τετάρτη κάθε μήνα στο Lesvosnews.net