Έλκος στομάχου

Γράφει ο Γεώργιος Μαυρογένης *

Που οφείλεται το έλκος στομάχου;

Το έλκος στομάχου οφείλεται στις περισσότερες περιπτώσεις σε χρόνια λοίμωξη από ένα βακτηρίδιο, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, ή/και σε χρόνια λήψη φαρμάκων.

Πως εκδηλώνεται;

Συνήθως οι ασθενείς περιγράφουν άλγος στο άνω τμήμα της κοιλιάς (επιγάστριο), το οποίο  προηγείται ή ακολουθεί το γεύμα. Άλλα συμπτώματα είναι η ανορεξία, ναυτία, εμετοί, ρεψίματα, μια άτυπη μετα-γευματική δυσφορία ή φούσκωμα.

Άλλες εκδηλώσεις είναι η αναιμία (χαμηλός αιματοκρίτης) και οι αιμορραγίες (αιματέμεση, μέλαινες κενώσεις). Σπανιότερα, όταν το έλκος δεν διαγνωστεί έγκαιρα μπορεί να επιπλακεί από διάτρηση και περιτονίτιδα.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για έλκος στομάχου;

Η λοίμωξη με ελικοβακτηρίδιο είναι ο ποιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου. Ακολουθούν τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα (πχ. Naproxene, Ponstan, Voltaren, Mesulid, ασπιρίνης κτλ.), τα αντιθρομβωτικά και αντιπηκτικά φάρμακα (Σαλοσπιρ, Plavix, Sintrom, Xarelto κτλ), τα κορτικοειδή, τα διφωσφονικά, το κάλιο και άλλα . Στους επιβαρυντικούς παράγοντες ανήκουν η κατάχρηση αλκοόλ και το κάπνισμα. Είναι εμφανές ότι τα παραπάνω αίτια δρουν αθροιστικά. Για αυτό το λόγο ασθενείς με χρόνια χρήση των εν λόγω φαρμάκων θα πρέπει να ελέγχονται για την παρουσία του μικροβίου και ενδεχομένως να λάβουν γαστρο-προστασία.

Πως γίνεται η διάγνωση έλκους στομάχου;

Η εξέταση εκλογής είναι η γαστροσκόπηση. Πρόκειται για την εισαγωγή ενός λεπτού εύκαμπτου οργάνου το οποίο διαθέτει κάμερα μέσα από την μύτη ή το στόμα. Η εξέταση συνήθως πραγματοποιείται με μέθη, έτσι ώστε να μην γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή. Να σημειωθεί ότι μέθοδοι διάγνωσης με κατάποση βαρίου έχουν εγκαταλειφθεί για την εν λόγω πάθηση λόγω χαμηλής ευαισθησίας.

Πώς θεραπεύεται το έλκος στομάχου;

H θεραπεία αλλάζει αναλόγως της παρουσίας ή όχι ελικοβακτηριδίου του πυλώρου.

Στην πρώτη περίπτωση χορηγείται ένα ειδικό σχήμα με αντιβιοτικά για 10-14 μέρες,

και ακολουθεί δίμηνη θεραπεία με φάρμακα τα οποία μειώνουν την οξύτητα του στομάχου. Σε περίπτωση που το έλκος οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες, όπως φάρμακα, τότε θα πρέπει να ελαττωθεί στο μέτρο του δυνατού η χρήση των εκάστοτε φαρμάκων (παυσίπονα) και να συνδυάζεται με  γάστρο-προστασία (ειδικά φάρμακα που μειώνουν την οξύτητα του στομάχου) . Μελέτες έχουν δείξει ότι η επούλωση ενός έλκους απαιτεί 2 με 3 μήνες. Στο τέλος της θεραπείας είναι απαραίτητο να επιβεβαιωθεί με γαστροσκόπηση η επούλωση του έλκους καθώς και η εκρίζωση του ελικοβακτηριδίου.

Οι διατροφικές συνήθειες παίζουνε ρόλο στην πρόκληση ή επούλωση έλκους;

Δεν υπάρχουν ‘επικίνδυνες’ τροφές για την πρόκληση έλκους με εξαίρεση την κατανάλωση αλκοόλ. Ωστόσο, κάποιες τροφές μπορούν να προκαλέσουν δυσπεπτικά ενοχλήματα σε ασθενείς με έλκος ή χρόνια λοίμωξη με ελικοβακτηρίδιο όπως:

Ο καφές, η σοκολάτα, τα πικάντικα, τα λιπαρά, τα αναψυκτικά, το τσάι και τα κοκκινιστά.Τροφές οι οποίες δεν ‘πειράζουν’ το στομάχι είναι: το ρύζι, κοτόπουλο, τα φρούτα (με εξαίρεση τα πορτοκάλια, άγουρα φρούτα), οι χαμηλές σε λιπαρά τροφές, οι πατάτες, τα βραστά λαχανικά.

Πότε πρέπει να μας ανησυχεί ένα έλκος στομάχου;

Το έλκος στομάχου στις περισσότερες περιπτώσεις είναι καλοήθες και επουλώνεται εύκολα. Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις αποτελεί την εκδήλωση καρκίνου στομάχου. Για αυτό τον λόγο χρειάζονται πολλαπλές βιοψίες και επανέλεγχος του έλκους με γαστροσκόπηση, δύο μήνες μετά την αρχική διάγνωση.