6 παρεμβάσεις στο προσφυγικό που προκαλούν ανησυχία....
Από την HIAS Hellas παράρτημα της Αμερικάνικης ΜΚΟ HIAS *
ΕΝΤΟΝΕΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΚΛΕΓΕΙΣΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Μολονότι η νέα κυβέρνηση μετρά μόλις δυο εβδομάδες στην υπηρεσία, πρόλαβε ήδη να πραγματοποιήσει μερικές παρεμβάσεις στο πεδίο της μεταναστευτικής πολιτικής που προκαλούν ανησυχίες και αξίζουν προσοχής.
Πρώτον, η συγχώνευση του υπουργείου μεταναστευτικής πολιτικής με αυτό της Προστασίας του Πολίτη, αφήνει να εννοηθεί ότι η νέα κυβέρνηση αντιλαμβάνεται το μεταναστευτικό, πρωτίστως ως απειλή και ως ζήτημα ασφάλειας, και όχι ως πεδίο ανθρώπινων δικαιωμάτων και άσκησης κοινωνικής πολιτικής. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι στο εξής, στο υπουργείο προστασίας του πολίτη θα υπάγονται όχι μόνοι οι διαδικασίες που άπτονται των πρόσφατων μεταναστευτικών ροών, αλλά και το σύνολο της μεταναστευτικής πολιτικής, μεταξύ άλλων και έκδοση αδειών διαμονής των μεταναστών που ζουν και εργάζονται στη χώρα για δεκαετίες. Τα παραπάνω, έχουν ως εκφραστική τους συνέπεια να εμφανίζουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες ως απειλή για την χώρα και την κοινωνία, προσφέροντας γόνιμο έδαφος στον ρατσισμό και στην μισαλλοδοξία.
Δεύτερον, η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει την πρόθεσή της να συντομεύσει τους χρόνους εξέτασης αιτημάτων μέσω της αναμόρφωσης της διαδικασίας ασύλου, με σκοπό την ‘αποσυμφόρηση’ των νησιών με προορισμό την Τουρκία. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι διαδικασίες ασύλου είναι ήδη αρκετά προβληματικές. Οποιεσδήποτε παρεμβάσεις σε αυτήν, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να γίνουν εις βάρος των θεσμικών εχεγγύων τα οποία διασφαλίζουν τα προβλεπόμενα από το διεθνές και το εθνικό δίκαιο ανθρώπινα δικαιώματα.
Τρίτον, υπάρχουν ενδείξεις ότι η νέα κυβέρνηση σκοπεύει να μετατρέψει τα μέχρι τώρα ανοικτά κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, σε κλειστά κέντρα κράτησης. Αν και αυτονόητο, διαπιστώνεται εκ των πραγμάτων η ανάγκη να τονισθεί, για άλλη μια φορά, ότι οι αιτούντες άσυλο έχουν δικαίωμα στην προστασία από το κράτος υποδοχής και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνουν αποδέκτες τιμωρητικών πολιτικών που θα τους φυλακίζουν μέχρις ότου να εξεταστούν οι αιτήσεις τους.
Τέταρτον, η βεβιασμένη ανάκληση εκ μέρους του υπουργού εργασίας, της εγκυκλίου η οποία διευκόλυνε τη διαδικασία απόδοσης ΑΜΚΑ σε αιτούντες άσυλο, χωρίς ταυτόχρονα να την αντικαταστήσει με μια άλλη, είναι άκρως προβληματική. Ο αποκλεισμός των αιτούντων άσυλο από την χορήγηση του ΑΜΚΑ, όχι μόνο τους αρνείται πρόσβαση σε υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, αλλά και δυσχεραίνει την γενικότερη ένταξη τους στην ελληνική κοινωνία, καθώς η κατοχή του ΑΜΚΑ είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάληψη οποιασδήποτε νόμιμης εργασίας αλλά και για την εγγραφή των μαθητών στα σχολεία.
Πέμπτον, η διάχυτη ρητορική εκ μέρους των στελεχών του κυβερνητικού κόμματος, σχετικά με την ανάγκη εφαρμογής πολιτικών που θα λειτουργήσουν ως μέσα αποτροπής μεταναστευτικών ροών και παραδείγματα των οποίων αποτελούν η δημιουργία κλειστών κέντρων κράτησης και αυστηροποίηση διαδικασιών απόδοσης ΑΜΚΑ, είναι προβληματική από τουλάχιστον δυο διαφορετικές απόψεις: α) η ιδέα ότι οι πρόσφατες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές είναι έστω και εν μέρει αποτέλεσμα μιας εκλαμβανόμενης, εκ μέρους των εν δυνάμει προσφύγων και μεταναστών, ευκολίας ή ευνοϊκής κατάστασης στην Ελλάδα, είναι βαθιά αφελής και αγνοεί τις πραγματικές διαστάσεις του παγκοσμίου αυτού φαινομένου, β) εργαλειοποίηση των ευάλωτων αυτών κοινωνικών ομάδων, με σκοπό την αποτροπή μελλοντικών μεταναστών και προσφύγων από την είσοδο στην Ελλάδα, είναι ηθικά και πολιτικά απαράδεκτη, αλλά και ενάντια στα ανθρώπινα δικαιώματα, η διασφάλιση των οποίων είναι, μεταξύ άλλων, και νομική υποχρέωση της Ελληνικής πολιτείας.
Τέλος, στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης, ο αναπληρωτής υπουργός, αρμόδιος για την μεταναστευτική πολιτική, έκανε χρήση μιας γλώσσας που παρέπεμπε σε πολεμικό κλίμα. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στον Έβρο και στα νησιά του βορειοανατολικού αιγαίου ως μέτωπο και στον αστικό ιστό της Σάμου ως ομοιάζουσα με «πολιορκημένη πόλη». Οι ρητορικές αυτές και τα «περί επιστροφής στην κανονικότητα» από μέλη της κυβέρνησης έρχονται να συσκοτίσουν την πραγματικότητα, εάν όχι να την αποκρύψουν, αποκαλύπτοντας μια αστυνομοκρατική αντίληψη που εγκλωβίζει τους πρόσφυγες στην εικόνα του «Εχθρικού Άλλου», του απειλητικού, του εισβολέα.
Εν πολλοίς, η ρητορική της ασφάλειας που προκαλεί το άκουσμα της «επιστροφής στην κανονικότητα», «ανανεώνει» την αντιπαράθεση ασφάλειας και ελευθερίας δημιουργώντας δύο κατηγορίες πολιτών, των δικαιϊκά θεμιτών και των κοινωνικά επιθυμητών, περιστέλλοντας την ανεπίδεκτη εξαιρέσεων προνοιακή αποστολή του κράτους θίγοντας την απόλαυση των ελευθεριών «από όλους» ενώ τείνει στη διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής. Η πόλη, λοιπόν, εμφανίζεται σε «κατάσταση πολιορκίας» όταν το Δίκαιο που καλείται να την προστατεύσει, σχετικοποιεί την προστασία των ελευθεριών όλων των πολιτών της, νοθεύοντας ακόμα και την ίδια τη νομιμότητά του. Έτσι, όταν σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία, ο πρόσφυγας, εμφανίζεται ως «άτομο-εχθρός», μοιραία θα οδηγήσει στην απώλεια των φιλελεύθερων χαρακτηριστικών της.
Λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω, ευελπιστούμε ότι η Κυβέρνηση θα παραμείνει πιστή στις εξαγγελίες της σχετικά με την επίλυση χρόνιων προβλημάτων που αφορούν στις κακές συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων και αιτούντων άσυλο, καθώς και στις παραβιάσεις θεσμικών εγγυήσεων προστασίας ευάλωτων ομάδων και ιδίως των ασυνόδευτων ανηλίκων, απεμπλέκοντας την μεταναστευτική πολιτική από την επικίνδυνη διάζευξη «Ασφάλεια ή Ελευθερία».
---
Η HIAS Ελλάδος, παράρτημα της Αμερικάνικης ΜΚΟ HIAS, ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2016 από την Λέσβο, προσφέροντας νομική συνδρομή και εκπροσώπηση σε αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες κατά τις διαδικασίες ασύλου και οικογενειακής επανένωσης καθώς και σε ζητήματα πρόσβασης σε δικαιώματα και υπηρεσίες. Τον Αύγουστο του 2017, οι δραστηριότητες της HIAS επεκτάθηκαν και στην Αθήνα, με σκοπό τη συνέχιση των υποθέσεων, την περαιτέρω ενασχόληση με ζητήματα ένταξης των αναγνωρισμένων προσφύγων, τη στρατηγική χρήση δικαστικών διαδικασιών (strategic litigation) και την ενεργή συμμετοχή σε προσπάθειες συνηγορίας (advocacy).
