«Αυτό που είδαμε στη Μόρια είναι ό,τι χειρότερο»

 

Με αυτά τα λόγια περιέγραψε στη Βουλή τις απαράδεκτες συνθήκες που επικρατούν στο κέντρο υποδοχής προσφύγων στη Μόρια της Λέσβου η Εμίνα Τσερίμοβιτς, ερευνήτρια για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. 

 

Την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή ενημέρωσε αντιπροσωπεία της Human Rights Watch, αποτελούμενη από τις Εύα Κοσσέ, ερευνήτρια για την Ελλάδα στον Οργανισμό και Εμίνα Τσερίμοβιτς, ερευνήτρια για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, για τους χώρους φιλοξενίας για πρόσφυγες και μετανάστες στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και ειδικότερα για την τελευταία επίσκεψη τους στη Μόρια της Λέσβου. 

 

Αποκαλυπτική για την κατάσταση που επικρατεί στη Μόρια ήταν η ερευνήτρια του Οργανισμού, Έυα Κοσσέ. «Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι βουλευτές, “κρούω τον κώδωνα του κινδύνου”. Η κατάσταση είναι, πραγματικά, πάρα πολύ άσχημη στα νησιά και ειδικά στη Λέσβο, που βρεθήκαμε. Χιλιάδες άνθρωποι ζητούν προστασία και ασφάλεια, είναι παγιδευμένοι σε επιδεινούμενες συνθήκες μέσω ενός κύματος νέων αφίξεων, που αποτελούνται, κυρίως, από γυναίκες και παιδιά. Χαρακτηριστικά, τα στατιστικά του Σεπτεμβρίου για τη Λέσβο από τα σχεδόν 3.000 άτομα η πλειοψηφία ήταν παιδιά και ο υπόλοιπος πληθυσμός χωρίζεται σε γυναίκες και άνδρες. 

 

Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων αυτών ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, ομάδες που πρέπει, να προστατεύονται όπως τα άτομα με αναπηρίες, τα θύματα βασανιστηρίων, τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι γυναίκες μόνες, οι μονογονεϊκές οικογένειες. Ενώ θα έπρεπε, να προστατεύονται και να μεταφέρονται στην ενδοχώρα σε κατάλληλες και ανθρώπινες δομές, περπατώντας στην Μόρια την τελευταία εβδομάδα αντικρίσαμε ανθρώπους σε αναπηρικά καροτσάκια, αντικρίσαμε γυναίκες μόνες, ηλικιωμένους και εκατοντάδες εάν όχι χιλιάδες παιδιά συμπεριλαμβανομένων νεογέννητων παιδιών.

 

Ακόμα πιο ανησυχητικό, όμως - κι αυτό είναι, που θα συζητήσουμε σήμερα - είναι το γεγονός, πως αντικρίσαμε χιλιάδες ανθρώπους σε απόγνωση. Η πολιτική περιορισμού στα νησιά, προκειμένου να εφαρμοσθεί η συμφωνία Ε.Ε. -Τουρκίας έχει καταστρεπτικές συνέπειες για την ψυχική υγεία των ανθρώπων. Στην ουσία, δημιουργεί ψυχικά προβλήματα. Ο εγκλωβισμός αυτός, όπου 5000 άνθρωποι βρίσκονται στοιβαγμένοι μέσα στη Μόρια, η οποία είναι σχεδιασμένη, για να φιλοξενεί 2000 άτομα, δημιουργεί ψυχικά προβλήματα». 

 

Την εικόνα, σχεδόν, 5000 ανθρώπων παγιδευμένων στον καταυλισμό της Μόρια χωρίς αξιοπρεπή πρόσβαση σε σωστό καταφύγιο, νερό, υγιεινή ή προστασία αποτύπωσε στην τοποθέτηση της η Εμίνα Τσερίμοβιτς, ερευνήτρια για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. «Πρέπει να αναγνωρίσουμε ωστόσο ότι η Μόρια είναι ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, ένας καταυλισμός με περιορισμό χιλιάδων ανθρώπων» σημείωσε χαρακτηριστικά προς τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής. 

 

«Περάσαμε εννέα ημέρες στη Λέσβο επισκεπτόμενες το hot spot της Μόρια και αυτό που μπορώ να πω είναι ότι η κατάσταση στην Μόρια είναι απαράδεκτη. Αυτό που είδαμε και αυτό που καταγράψαμε ήταν ότι υπήρχαν γυναίκες, άντρες και παιδιά που υφίσταντο απίστευτο άγχος, το οποίο υπερβαίνει την δυνατότητα των ανθρωπίνων ορίων, όσο αναφορά την αντιμετώπιση», τόνισε η Εμίνα Τσερίμοβιτς. 

 

Δυο παραδείγματα, μεταξύ άλλων, που περιέγραψε στην τοποθέτηση της η ερευνήτρια για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία αποτυπώνουν τις τραγικές συνθήκες διαβίωσης στη Μόρια. «Δεν υπάρχει νερό στη Μόρια και ο κόσμος έχει πρόσβαση στο νερό μόνο τρεις φορές την ημέρα για 30΄- 40΄. Δεν υπάρχει ζεστό νερό και είμασταν εκεί μία μέρα, όπου είδαμε να φτάνει το νερό και μικρά παιδάκια από 4 ετών και πάνω να τρέχουν ξυπόλητα στο βραχώδες έδαφος με μπουκάλια στα χεράκια τους προσπαθώντας να τα γεμίσουν και να έχουν πρόσβαση σε νερό και να παλέψουν για το νερό μαζί με τέσσερις χιλιάδες άλλους ανθρώπους».

 

Και συνέχισε λέγοντας πως «αυτό που επίσης μας σόκαρε ήταν, ότι παρόλο που η Ελληνική Κυβέρνηση και άλλοι υπεύθυνοι για το Hot Spot της Μόρια γνωρίζουν, ότι η Μόρια δεν είναι προσβάσιμη σε ανθρώπους με αναπηρία, εμείς συναντήσαμε πολλούς ανθρώπους με αναπηρία, οι οποίοι ζουν εκεί και για αυτούς κυριολεκτικά δεν υπάρχει η παραμικρή πρόσβαση στα ντους ή στις τουαλέτες, που είναι απολύτως απροσπέλαστες. Συναντήσαμε ένα νέο άνθρωπο που ζούσε στη Μόρια για δύο μήνες και για δύο ολόκληρους μήνες δεν κατάφερε να κάνει ούτε ένα ντους». 

 

Όσο για τους ευρωπαίους αξιωματούχους η Έυα Κοσσέ ανέφερε ότι κρατούν τον ρόλο του «Πόντιου Πιλάτου». Όπως χαρακτηριστικά τόνισε η ερευνήτρια για την Ελλάδα στον Οργανισμό Human Rights Watch «σχετικά με την άποψη των Ευρωπαίων για το πρόβλημα στη Μόρια και γενικά το πρόβλημα στα νησιά. Βρισκόμουν στις Βρυξέλλες πριν τρεις εβδομάδες και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, δυστυχώς, “νίπτουν τας χείρας τους”. Δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη για την κατάσταση στην Ελλάδα και την κατάσταση των προσφύγων. Δεν ενδιαφέρονται για την κατάσταση αυτών των ανθρώπων». 

 

Και συνέχισε λέγοντας πως «χαρακτηριστική είναι η συνάντηση που είχαμε με Ευρωπαίο αξιωματούχο, όπου του περιγράψαμε την κατάσταση των ευάλωτων ομάδων. Προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε το επιχείρημα ότι πρέπει να μεταφέρονται πιο γρήγορα στην ενδοχώρα και ότι πάρα πολλοί από αυτούς που δεν αναγνωρίζονται, κυρίως αυτοί που έχουνε αφανείς αναπηρίες ή ψυχικά θέματα. Η απάντηση ήταν ότι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ε.Ε. θεωρεί ότι είναι παραπάνω από όσοι θα έπρεπε αυτοί που καταγράφονται ως ευάλωτοι και ότι δεν πρέπει να μεταφέρονται στην ενδοχώρα. Πρέπει να μειωθεί ο αριθμός που μεταφέρεται στην ενδοχώρα και θα προστατεύεται. Αυτό είναι ενδεικτικό της στάσης της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έναντι της προστασίας αυτών των ανθρώπων».

 

Ωστόσο, η Ερευνήτρια για την Ελλάδα στον Οργανισμό Human Rights Watch σημείωσε ότι «εμείς, βέβαια, μέσα στα πλαίσια των ερευνών μας, έχουμε καταγράψει το αντίθετο. Ένας πολύ μεγάλος αριθμός αυτών των ανθρώπων, όπως λέμε στα αγγλικά "fall through the cracks", δηλαδή, δεν αναγνωρίζονται, δεν προστατεύονται και δεν απολαμβάνουν τα δικαιώματα που ο Έλληνας νομοθέτης έχει προβλέψει στην ελληνική νομοθεσία».