Guardian για Μόρια: Οι ζωγραφιές των παιδιών αποτυπώνουν τη φρίκη
«Οι ζωγραφιές αποτυπώνουν τα τραύματα» αναφέρει ο Guardian σε εκτενέστατο κείμενό του σχετικά με την τραγική κατάσταση στον καταυλισμό μεταναστών στη Μόρια της Λέσβου. «Φουρτουνιασμένες θάλασσες και τρομοκρατημένα πρόσωπα. Άψυχα κορμιά παιδιών που επιπλέουν στα κύματα. Αεροπλάνα που ρίχνουν βόμβες σε σπίτια και ανθρώπους. Μάτια που στάζουν αίμα».
«Οι ζωγραφιές ανήκουν σε παιδιά που είναι μέρος ενός φαινομένου που γίνεται όλο και εντονότερο στον καταυλισμό προσφύγων της Μόριας στη Λέσβο. Όλα έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν ή να αυτοτραυματιστούν από τότε που βρέθηκαν στον καταυλισμό».
Σχεδόν 3000 παιδιά ζουν στον καταυλισμό της Μόριας, τον οποίο οι Γιατροί χωρίς Σύνορα, ονομάζουν ένα «τεράστιο και ανοιχτό ψυχιατρείο» εξαιτίας του υπερπληθυσμού τους αλλά και των απαράδεκτων συνθηκών υγιεινής. Την περασμένη εβδομάδα ένας ανήλικος προσπάθησε να απαγχονιστεί. Τον Αύγουστο ένα 10χρονο παιδί απέτυχε να αυτοκτονήσει.
Ο καταυλισμός, που περιβάλλεται από ελαιόδεντρο βρίσκεται μόλις μερικά χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα του νησιού και σ' αυτόν συνωστίζονται 9.000 αιτούντες για άσυλο σε ένα κέντρο που σχεδιάστηκε για να φιλοξενήσει το 1/3.
Οι μετανάστες ζουν σε ομάδες ως και 30 ατόμων, κάτω από σκηνές ή κοντέινερς, σε αποστάσεις μικρότερες του ενός μέτρου. Σκουπίδια, πεταμένα παντού, κάνουν την ατμόσφαιρα σχεδόν αποπνικτική. Οι περισσότεροι έρχονται από εμπόλεμες χώρες όπως η Συρία, το Ιράκ ή το Αφγανιστάν. Φτάνουν σε βάρκες από τα τουρκικά παράλια. Σύμφωνα με οργανώσεις βοήθειας, η αμφιλεγόμενη συμφωνία μεταξύ Βρυξελλών και Άγκυρας στοχεύει στον περιορισμό των ροών των μεταναστών προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας, δεδομένης και της άρνησης μιας σειράς ευρωπαϊκών χωρών να δώσουν άσυλο σε μετανάστες που φτάνουν στην Ευρώπη από την Ελλάδα, έχει μετατρέψει την Λέσβο σε ένα Αλκατράζ, αφήνοντας τους ανθρώπους φυλακισμένους σε ένα νησί χωρίς καμία διέξοδο.
«Παρότι η συντριπτική πλειοψηφία που φτάνει στη Μόρια, φέρουν μεγάλα ψυχικά τραύματα, έχοντας φύγει από μέρη βίαιων συγκρούσεων, οι συνθήκες στον καταυλισμό κάνουν τα τραύματά τους χειρότερα» λέει η Λούκα Φοντάνα από τους Γιατρούς χωρίς Σύνορα. «Μετά από δυο χρόνια, κάποιοι περιμένουν ακόμα την μεταφορά, ακόμα και αν γνωρίζουν πως υπάρχει πιθανότητα να απελαθούν στην Τουρκία. Έχω δουλέψει σε καταυλισμούς ανθρώπων με Έμπολα σε Σιέρα Λεόνε και Γουινέα, όμως σας εγγυώμαι πως η κατάσταση εδώ (σ.σ. στη Μόρια) είναι η χειρότερη που έχω δει ποτέ».
Η ζωή στη Μόρια είναι μια καθημερινή μάχη για την επιβίωση, με τις διαμάχες ανάμεσα σε διαφορετικές εθνοτικές ομάδες για κάτι απλό όπως ένα γεύμα, να μετατρέπονται συχνά σε μαζικές συγκρούσεις. Ούτε λόγος, σύμφωνα με τις οργανώσεις που βοηθούν στον καταυλισμό, για τους ομαδικούς βιασμούς γυναικών στις τουαλέτες του καταυλισμού. Οι ψυχολόγοι του καταυλισμού, έχουν αποκαλύψει πως συχνά τα θύματα της σεξουαλικής βίας είναι και οι ανήλικοι. Η 13χρονη Φατιμά κοιμάται με ένα μαχαίρι κάτω από το μαξιλάρι της, στην περίπτωση που χρειαστεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Ο βιασμός όμως δεν είναι η μοναδική απειλή για το κορίτσι από το Ιράκ. Το άλλο είναι η κατάθλιψη. Στις 2 Σεπτέμβρη, η Φατιμά κατάπιε χάπια που έπαιρνε η μητέρα της. Η Φατιμά σώθηκε από τις τρεις αδερφές της, που την βρήκαν να έχει σπασμούς στη μέση του κοντέινερ που μοιράζεται η οικογένειά της με 25 ακόμα ανθρώπους.
«Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό» λέει η Σάμσα, μητέρα της Φατιμά. «Από όταν φτάσαμε στη Μόρια, έχει προσπαθήσει αρκετές φορές να αυτοκτονήσει. Οι κόρες μου έχυν μεταμορφωθεί από όταν φτάσαμε εδώ. Έγιναν επιθετικές. Φύγαμε από το Ιράκ τον περασμένο Μάη για να ζήσουμε ειρηνικά, όμως στη Μόρια βρήκαμε την κόλαση».
Δεν είναι εύκολο για τους γονείς που ζουν στη Μόρια να αντιληφθούν τον ψυχολογικό πόνο των παιδιών, όταν την ίδια ώρα οι ίδιοι έχουν υπάρξει θύματα κακοποίησης και βίας. «Οι γονείς στη Μόρια, φοβούνται πως τα παιδιά τους έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες ψυχολογικές βλάβες» λέει η Τζιοβάνα Μπονβίνι των Γιατρών χωρίς Σύνορα. «Έρχονται εδώ στην κλινική γιατί τα παιδιά τους σταματούν να μιλάνε ή γιατί αυτοτραυματίζονται. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι γονείς ξεκινούν να πάσχουν από την ίδια ακριβώς κατάθλιψη με τα παιδιά τους».
Η κλινική των Γιατρών χωρίς Σύνορα, βρίσκεται ακριβώς έξω από τον καταυλισμό της Μόριας. Σύμφωνα με τον Guardian, το υπουργείο Υγείας, έχει διαθέσει μόλις έναν γιατρό για τους 9.000 πρόσφυγες στη Μόρια. Οι Γιατροί χωρίς Σύνορα, που έχουν αρνηθεί την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, αντιδρώντας έτσι στη συμφωνία μεταξύ Βρυξελλών και Τουρκίας, οργάνωσαν μια θεραπευτική συνεδρία για παιδιά ηλικίας 6 ως 12 ετών που επιχείρησαν να αυτοκτονήσουν ή έπασχαν από κατάθλιψη, τον περασμένο Ιούνιο. Μια από τις φάσεις της θεραπείας, ήταν η προσπάθεια των παιδιών να πουν μια ιστορία με ζωγραφιές και λέξεις. Τα παιδιά, κυρίως από Αφγανιστάν και Συρία, ξεκίνησαν να ζωγραφίζουν σκηνές πολέμου, ναυάγια και ανθρώπους με ματωμένα μάτια.
Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης «Περίπου το 60% των αιτούντων άσυλο πήγαν στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας της Μόριας, δηλώνοντας πως σκέφτηκαν την αυτοκτονία, ενώ περίπου το 30% την έχει αποτολμήσει». Οι ομάδες βοήθειας τονίζουν ότι μπορούν να ασχοληθούν μόνο με όσες περιπτώσεις κρίνουν σοβαρότερες και φοβούνται ότι ο αριθμός των παιδιών που σκέφτονται την αυτοκτονία είναι πολύ μεγαλύτερος. Κάποια, αρνούνται να πάνε στην κλινική, από ντροπή ή φόβο – όπως ο Ναντίρ, 14 ετών που ταξίδεψε μόνος του για τη Λέσβο και προκάλεσε τραύματα στον εαυτό του με ένα κομμάτι γυαλί. Οι άνθρωποι από την χώρα του που ζουν κοντά στη σκηνή του τον έσωσαν και νοιάστηκαν για εκείνον. Τα τραύματα στα χέρια του, στους καρπούς του και στο στήθος του δεν έχουν ακόμα επουλωθεί. «Φοβάμαι τα ράμματα και τους γιατρούς» λέει ο ίδιος. Δεν είχε νέα από τους γονείς του στο Αφγανιστάν εδώ και χρόνια. Περνά τη μέρα του περιπλανώμενος εντός του καταυλισμού ή περιμένοντας για ώρες στην ουρά του συσσιτίου.
Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου έχει δώσει τελεσίγραφο τριάντα ημερών στο υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής για να καθαρίσει τον καταυλισμό. Οι πρώτες μεταφορές στην Αθήνα έχουν ήδη ξεκινήσει. Όμως με τον πρόεδρο της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ έτοιμο να εξαπολύσει την τελική επίθεση στην Ιντλίμπ, ίσως ακόμα περισσότεροι κάτοικοι της Συρίας να εγκαταλείψουν τη χώρα και ο πληθυσμός της Μόριας θα μπορούσε να ξεπεράσει τις 10.000 μέχρι τον χειμώνα. Αναπόδραστα, το μεγαλύτερο τίμημα θα πληρώσουν τα παιδιά.
Η μόνη στιγμή κανονικότητας για τα παιδιά στη Μόρια είναι ότι μπορούν να παίξουν σε ένα μικρό μέρος 200 μέτρα από τον καταυλισμό, τον οποίο έφτιαξε ο Σαλάμ Αλντίν, μισός Ιρακινός και μισός Δανός ιδρυτής της «Team Humanity» (μτφ. Ομάδα Ανθρωπισμού). Χάρη σε χορηγίες ιδιωτών, ο Αλντίν έφτιαξε έναν παιδότοπο και ένα μικρό γήπεδο ποδοσφαίρου. Τα παιδιά φτάνουν μαζικά το απόγευμα για να δουν καρτούν σε μια μεγάλη οθόνη.
«Είναι το μόνο μέρος στο οποίο μπορούν να είναι παιδιά» λέει ο Αλντίν. «Εδώ δεν υπάρχουν τσακωμοί, ούτε συγκρούσεις μεταξύ Αράβων και Κούρδων, όχι βία και όχι βιασμοί. Εδώ μπορούν να αφεθούν, έστω για λίγες ώρες, με την σκέψη ότι δεν είναι πια φυλακισμένα στη Μόρια».
ΠΗΓΗ: theguardian.com
