«Moria bad, very bad»
Αντιπροσωπεία από τη βουλή της B. Ρηνανίας-Βεστφαλίας επισκέφθηκε τη Μόρια για να ενημερωθεί για τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων. Οι εικόνες ξεπερνούν κάθε φαντασία. «Μήπως υποκρύπτεται πολιτική εκφοβισμού;»
Τα σύρματα είναι από αυτά που χρησιμοποιεί το ΝΑΤΟ για την προστασία στρατοπέδων και στρατιωτικών βάσεων της συμμαχίας. Εδώ βέβαια δεν πρόκειται για στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αλλά για κρατητήρια στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Μόριας. Μέσα στα Isobox βρίσκονται κλεισμένοι οι πρόσφυγες υπό απέλαση ή επαναπροώθηση προς την Τουρκία, αλλά και εκείνοι που δήλωσαν οικειοθελώς ότι θέλουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Όλοι μαζί. Οι τελευταίοι μπορεί να περιμένουν ακόμη και μήνες για το ταξίδι της επιστροφής. «Δεν εξαρτάται από μας», μας λέει ο Γιάννης Μπαλμπακάκης, ταξίαρχος ε.α. και διοικητής της Μόριας από τις αρχές του 2017. «Οι πρεσβείες συνήθως καθυστερούν τις διαδικασίες».
Προορισμός η Γερμανία και η Ολλανδία
Αλλά όλα εδώ καθυστερούν. Η ταυτοποίηση, οι διαδικασίες χορήγησης ασύλου, η διανομή του φαγητού, που διαρκεί ώρες, το μπάνιο, οι επανενώσεις οικογενειών, ακόμη και οι στοιχειώδεις καθημερινές κινήσεις. Όλα χρειάζονται δραματικά πολύ χρόνο για να γίνουν σε έναν καταυλισμό που «φιλοξενεί» υπερδιπλάσιο αριθμό προσφύγων και μεταναστών από όσο αντέχει. Ακόμη και η ανθρωπιά έχει «ξεχαστεί» χιλιόμετρα μακριά, κλεισμένη κάπου στα γραφεία των υψηλόβαθμων διαμορφωτών της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής. Προχωρώντας μέσα από το κεντρικό άνοιγμα, κάτι σαν δρόμος του καταυλισμού οι πρόσφυγες ακούν γερμανικά και αμέσως μας πλησιάζουν, θέλουν να μιλήσουν για τη ζωή τους στη Μόρια. Κάθε επίσκεψη ξένου στον καταυλισμό τους ξεσηκώνει, τους ταράζει, τους θυμίζει για πού ξεκίνησαν. Σχεδόν όλοι ονειρεύονται τη Γερμανία και την Ολλανδία ως τελικό προορισμό της Οδύσσειάς τους. «Moria bad, very bad» προλαβαίνουν να φωνάξουν πριν αστυνομικοί με ασπίδες στα χέρια τους απωθήσουν μακριά μας.
Το ταξίδι για τη Μόρια της γερμανικής αντιπροσωπείας υπό τον Χριστιανοδημοκράτη βουλευτή Χρήστο Κατζίδη, ελληνικής καταγωγής, εκπροσώπου της Κ.Ο. του κόμματός του σε θέματα εσωτερικής πολιτικής στην τοπική βουλή της Β. Ρηνανίας-Βεστφαλίας, ξεκίνησε πρώτα από την Αθήνα. Στο πρόγραμμα, συναντήσεις με τον υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρη Βίτσα, Έλληνες βουλευτές και αρμόδιους σε θέματα προσφυγικής και μεταναστευτικής πολιτικής.
Αυξάνονται οι ροές
Μακριά από τη Μόρια τα λόγια δεν μπορούν να αποδώσουν τις πραγματικές συνθήκες στον καταυλισμό. Προσπαθούν να εξωραΐσουν καταστάσεις που δεν εξωραϊζονται. Υπάρχει ανάγκη χρημάτων; «Όχι», ήταν η απάντηση, «χρειαζόμαστε επειγόντως μεταφραστές και γιατρούς, 120 περισσότερους από όσους έχουμε, πρέπει να είναι γιατροί του δημοσίου». Τι γίνεται με τα ευρωπαϊκά κονδύλια, που τόσα έχουν γραφτεί για κακοδιαχείριση; «Από τα 1,6 δις που προβλέπονται για 3 χρόνια, έχουμε πάρει το 1 δις, και από αυτό το ποσό ένα μεγάλο τμήμα πηγαίνει για φαγητό. Ελέγχους κάνει η ΕΕ». Τι γίνεται με τις επαναπροωθήσεις προς την Τουρκία; «Μία την εβδομάδα, το πολύ, την ώρα που αυξάνονται και πάλι οι μεταναστευτικές ροές από την Τουρκία». Αυτοκτονίες γίνονται; «Ούτε μία». Με τη διαδικασία ασύλου; «Προσπαθούμε να επιταχύνουμε τους ρυθμούς».
Και πάλι ο αδυσώπητος χρόνος. Στη Μόρια όμως δεν μετράει. Το μόνο που μετράει είναι οι νέες αφίξεις και αποχωρήσεις σε μια αέναη αλλά δυσανάλογη σχέση. 57 ήρθαν την ημέρα που ήμασταν εκεί. Ο μέσος αριθμός καθημερινών αφίξεων την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου ήταν 34, την τελευταία εβδομάδα του Σεπτέμβρη 10. Αυξητική τάση και στα άλλα νησιά του Αιγαίου. 691 έφτασαν εκεί την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου, οι 562 στη Σάμο που τείνει να γίνει δεύτερη Μόρια. Όσοι πρόσφυγες κι αν μεταφερθούν στην ενδοχώρα, έρχονται συνεχώς κι άλλοι στα νησιά. Χωρίς τελειωμό. Πώς θα περάσουν εκεί άλλον ένα χειμώνα;
Τζιχαντιστές; «Κουβέντες καφενείου»
Στην ενημέρωση στο γραφείο του διοικητή της Μόριας έχει κανείς έντονα την αίσθηση ότι υπάρχει η ίδια τάση εξωραϊσμού ή ότι η ανθρώπινη τραγωδία είναι τόσο κοντά που έχει γίνει πλέον αθέατη, αναπόσπαστο κομμάτι της πραγματικότητας. Τι γίνεται με τα ευρωπαϊκά κονδύλια; «Δεν φτάνουν τα χρήματα. Μόνο για φαγητό δίνουμε 1,5 εκ. ευρώ το μήνα, 6 ευρώ την ημέρα. Διαφορετικό για μωρά και παιδιά, για διαβητικούς, για έγκυες». Σαν σε ξενοδοχείο 5 αστέρων ακούγεται. Βιασμοί γίνονται; «Υπάρχουν τέτοιες καταγγελίες, αλλά δεν συμβαίνουν, ενδοοικογενειακή βία, μεγάλο πρόβλημα το αλκοόλ». Τζιχανιστές υπάρχουν; «Είναι κουβέντες καφενείου». Τέτοιες ενημερώσεις γίνονται κάθε φορά που ξένες αντιπροσωπείες και δημοσιογράφοι με τηλεοπτικά συνεργεία προσπαθούν να καταγράψουν την αλήθεια. Την μαρτυρούν τα μάτια των εγκύων προσφύγων που θέλουν να φύγουν από εκεί, την ξεστομίζουν τα λόγια των εθελοντών γιατρών για τους επιβεβαιωμένους βιασμούς, τις συμπλοκές, τα μαχαιρώματα. Οι εθελοντές είναι και οι πραγματικοί ήρωες του καταυλισμού.
Στη Μόρια εκτυλίσσονται ανθρώπινες ιστορίες που κηλιδώνουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Τραγωδίες που καμιά κάμερα και καμιά πένα δημοσιογραφική δεν μπορεί να περιγράψει με ακρίβεια «Η Ελλάδα δεν πρέπει να μείνει μόνη απέναντι σε αυτήν την κατάσταση» είναι το συμπέρασμα του Χρήστου Κατζίδη. «Το βασικό ερώτημα ξεκινά από το εάν σκοπεύει η ΕΕ να αντιμετωπίσει ολιστικά το πρόβλημα. Γιατί, εάν η Μόρια είναι συνεχώς έτσι υπερπλήρης, τότε προφανώς υποκρύπτεται πολιτική εκφοβισμού όλων των νέων προσφύγων για να αποθαρρύνονται στο ταξίδι τους προς την Ευρώπη». Ίσως γι αυτό και η Μόρια, η όποια Μόρια, πρέπει να μείνει «bad, very bad»...
Ειρήνη Αναστασοπούλου, Μόρια
https://www.dw.com
