Ημερίδα "Γεωλογικοί - Μετεωρολογικοί Κίνδυνοι και Καταστροφές
Tο Δι-ιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Φυσικοί Κίνδυνοι και Αντιμετώπιση Καταστροφών» διοργανώνει την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2018, στις 18.00 στο Αμφιθέατρο του Τμήματος Γεωγραφίας, την πρώτη εκδήλωση – ημερίδα με θέμα «Γεωλογικοί – Μετεωρολογικοί Κίνδυνοι και Καταστροφές» και στόχο την παρουσίαση της συμβολής του Προγράμματος στην έρευνα και αντιμετώπιση τους.
Tο Δι-ιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Φυσικοί Κίνδυνοι και Αντιμετώπιση Καταστροφών» λειτουργεί για πρώτη χρονιά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 στη Μυτιλήνη, και είναι το αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ των Τμημάτων Γεωγραφίας και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Στο πλαίσιο της λειτουργίας του Δι-ιδρυματικού ΠΜΣ συνεργάζονται επίσης το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου (Μ.Φ.Ι.Α.Δ.Λ.), το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (Μ.Φ.Ι.-Π.Κ.) και το Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης (Α.Μ.Φ.Ι.Θ.)
Αντικείμενο του Δι-ιδρυματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών είναι η εκπαίδευση και η έρευνα για την κατάρτιση επιστημόνων σε θέματα που αφορούν φυσικούς κινδύνους και καταστροφές και την αντιμετώπισή τους με σύγχρονες μεθόδους και τεχνικές της επιστήμης διαχείρισης των περιβαλλοντικών κινδύνων.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
Χαιρετισμός Πρυτανικής Αρχής Πανεπιστημίου Αιγαίου
Νίκος Σουλακέλλης, Καθηγητής, Πρόεδρος Τμήματος Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
Πέτρος Γαγάνης, Αναπλ. Καθηγητής, Πρόεδρος Τμήματος Περιβάλλοντος Πανεπιστημίου Αιγαίου
Χαιρετισμοί προσκεκλημένων
ΟΜΙΛΗΤΕΣ
• Χαράλαμπος Φείδας, Καθηγητής Μετεωρολογίας Πρόεδρος Τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ
Μετεωρολογικοί κίνδυνοι σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα
• Δρ. Γιώργος Δρακάτος, Διευθυντής Ερευνών Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
Ο σεισμικός κίνδυνος στην Ελλάδα και τρόποι αντιμετώπισης
• Σπύρος Β. Παυλίδης, Καθηγητής Νεοτεκτονικής ΑΠΘ
Γεωλογικές διεργασίες και κίνδυνοι στο πλαίσιο του ΔΠΜΣ: ενεργά ρήγματα, κατολισθήσεις, ηφαιστειακές εκρήξεις και τσουνάμι.
• Κώστας Καλαμποκίδης, Καθηγητής Γεωγραφίας Φυσικών Καταστροφών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Διακυβέρνηση του Κινδύνου Δασικών Πυρκαγιών στην Ελλάδα
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ:
Νικόλαος Ζούρος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου, Δ/ντής ΔΠΜΣ «Φυσικοί Κίνδυνοι και Αντιμετώπιση Καταστροφών
Φυσικοί κίνδυνοι και καταστροφές προκύπτουν από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ επικίνδυνων φυσικών παραγόντων (επικινδυνότητα/ βιοφυσική διάσταση) και τρωτών κοινοτήτων (τρωτότητα/ ανθρωπογενής διάσταση). Αυτή η προσέγγιση εμπεριέχει θεμελιωδώς μία σημαντική σχέση μεταξύ φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και προσφέρει μία ολιστική αντίληψη στην εκτίμηση του κινδύνου.
Ο υπερπληθυσμός, η επέκταση του δομημένου περιβάλλοντος, η έλλειψη επαρκούς σχεδιασμού, καθώς και η παγκόσμια κλιματική αλλαγή, έχουν προκαλέσει μία τάση αύξησης των ακραίων καιρικών φαινομένων και κατά συνέπεια των καταστροφών. Η συχνότητα εμφάνισης τέτοιων μεγάλων καταστροφών στον πλανήτη μας από το 1980 έως σήμερα έχει υπερδιπλασιασθεί. Παράλληλα οι αλόγιστες δραστηριότητες του ανθρώπου, σε συνάρτηση με τους κινδύνους που προέρχονται από την τεχνολογική ανάπτυξη, έχουν επιτείνει τις επιπτώσεις των καταστροφικών φαινομένων τα οποία πλέον προσλαμβάνουν διαστάσεις μεγάλης και υπερφυσικής κλίμακας. Παρατεταμένη ξηρασία και λειψυδρία, μεγάλες δασικές πυρκαγιές, ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλεπάλληλες πλημμύρες και κατολισθήσεις, καθώς επίσης καταστροφικοί σεισμοί, φονικά τσουνάμι και ατυχήματα βιομηχανικής προέλευσης συνθέτουν φυσικά και κοινωνικοοικονομικά συστήματα με πολύπλοκες παραμέτρους αναγνώρισης, μελέτης, πρόγνωσης και διαχείρισης των κινδύνων και της τρωτότητας.
Πλήρης εξάλειψη των μετεωρολογικών (τυφώνες, ανεμοστρόβιλοι, καταιγίδες, πλημμύρες, ξηρασία, πυρκαγιές δασών), και γεωλογικών (διάβρωση, ερημοποίηση, κατολισθήσεις, σεισμοί, ηφαίστεια, τσουνάμι) καταστροφών από τον πλανήτη Γη είναι αδύνατη και ουτοπική, ακόμη και αν υπήρχε ο τέλειος και ιδανικός οργανισμός πολιτικής προστασίας. Κοινή συνισταμένη των παραπάνω σκέψεων και προβληματισμών αποτελούν οι παρακάτω ρεαλιστικοί στόχοι ενός διεπιστημονικού επιχειρησιακού σχεδιασμού αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών με κοινωνική συναίνεση και αποδοχή, σε συνδυασμό με την εφαρμογή στρατηγικών διαχείρισης των βιοφυσικών συστημάτων, (που θα στηρίζεται σε ουσιαστική διερεύνηση και εμβάθυνση της γνώσης της φυσικής συμπεριφοράς των σχετικών περιβαλλοντικών κινδύνων):
• προτεραιότητα στην προστασία της ανθρώπινης ζωής,
• ελαχιστοποίηση ζημιών και απωλειών από φυσικές καταστροφές
• περιορισμός πληττόμενης έκτασης ανά συμβάν,
• ελαχιστοποίηση οικονομικού κόστους αντιμετώπισης,
• μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων,
• μέτρα πρόληψής, επιβολή νόμων και κανονισμών,
• εκπαίδευση προσωπικού και πολιτών,
• εφαρμογή της έρευνας και τεχνολογίας,
• σωστή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση,
• πρόληψη και σωστή προετοιμασία,
• ικανότητα προσαρμογής, και
βελτίωση της οργάνωσης και ανθεκτικότητας των κοινωνιών ώστε να αντιμετωπίζουν με καλύτερες προϋποθέσεις μία καταστροφή, να επανακάμπτουν γρηγορότερα και να επανέρχονται σε καλύτερη της πρότερης κατάσταση, απέναντι στις νέες πραγματικότητες που διαμορφώνονται από τη δυναμική του κλίματος, της οικονομίας και του τοπίου.
Έτσι καθίσταται δυνατό να συγκροτηθεί ένα πλήρες πλαίσιο θεσμικής θωράκισης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος από κινδύνους και καταστροφές, με πολιτικές διαχείρισης του κινδύνου (risk governance), ούτως ώστε να διαφυλαχθούν ανθρώπινες ζωές καθώς και οικολογικές και οικονομικές αξίες στον 21ο αιώνα με ρεαλισμό και αποτελεσματικότητα.
