Αφιέρωμα στους Λέσβιους Σολίστ σαντουριού-Μια μουσική γέφυρα από το χθες στο σήμερα

Με μεγάλη επιτυχία, έγινε το Αφιέρωμα στους τρείς Λέσβιους σολίστ σαντουριού,

που συνδιοργάνωσαν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου, το Μουσικό Σχολείο Μυτιλήνης και oi Φίλοι Ιστορικής Μνήμης-Πολιτιστικής Δημιουργίας, την Δευτέρα 2 Ιουνίου 2025, στον μαγευτικό αύλειο Χώρο των Αποθηκών Σαπλιτζά του Κάτω Κάστρου Μυτιλήνης.

Μαζική ήταν η συμμετοχή εκατοντάδων συντοπιτών μας, που χειροκρότησαν θερμά όλους τους συντελεστές της εκδήλωσης. Όπως επισήμαναν οι εκπρόσωποι των συνδιοργανωτών, Παύλος Τριανταφυλλίδης, Σταύρος Ανδρεαδέλλης και Χρήστος Χατζηλίας, στόχος της εκδήλωσης ήταν, η προβολή της πλούσιας μουσικής παράδοσης της Λέσβου, με επίκεντρο το Σαντούρι και η ανάδειξη των πολύ σημαντικών προσπαθειών των Μουσικών Σχολείων Μυτιλήνης, Καλλονής και του Αναγνωστηρίου Αγιάσου. Οι Σολίστ γεφύρωσαν το χθες με το σήμερα και προπαντός το αύριο της μουσικής παιδείας, που χρειάζεται ουσιαστική και ολόπλευρη στήριξη από κρατικούς και αυτοδιοικητικούς φορείς.

Καταχειροκροτήθηκαν οι μαθητές του Μουσικού Σχολείου Μυτιλήνης, που εντυπωσίασαν και συγκίνησαν με τις μουσικές και τα τραγούδια τους.

Εξαιρετική ήταν και η παρουσίαση της εκδήλωσης από την φιλόλογο Κατερίνα Σελάχα, που με μεστό λόγο, συντόνισε το πρόγραμμα της πολύμορφης εκδήλωσης.  Το πρόγραμμα περιελάμβανε:

1)Την Ορχήστρα του ΜΣΜ, που παρουσίασε το οργανικό-παραδοσιακό συρτό: «Αζιζιές».

2)Σύντομο καλωσόρισμα από τους:

κ. Παύλο Τριανταφυλλίδη, Έφορο Αρχαιοτήτων Λέσβου, …

κ. Σταύρο Ανδρεαδέλλη, Διευθυντή  Μουσικού Σχολείου Μυτιλήνης

κ. Χρήστο Χατζηλία, εκ μέρους των ΦΙΜΠΟΔ.

3)Την Αγγελική Καρπούζη και την ορχήστρα του ΜΣΜ, με το τραγούδι  «Εσύ κοιμάσαι στα σεντονάκια».

4) Για  το Λεσβιακό σαντούρι, μίλησε ο κ. Παύλος Τριανταφυλλίδης

5) Η  ορχήστρα  του ΜΣΜ, παρουσίασε το οργανικό «Φωκιανός» και στη συνέχεια ο Ορφέας Βουγιούκας, τραγούδησε την «Πέργαμο».

6)Για τον Σολίστ Γιώργο Χατζέλλη ή «Βέβα» μίλησε ο εγγονός του, Γιώργος  Ξεν. Βερβέρης (Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ακρασίου).

7)Το οργανικό «Τα Ξύλα» και μετά ακούσαμε

από την  Μαρία Τραχείλου το τραγούδι «Μ’ αγαπάς Γαρουφαλιά μου».

8) Για τον Σολίστ Γιάννη Σουσαμλή ή «Κακούργο», μίλησε ο ανιψιός του, Παναγιώτης Σουσαμλής, μουσικός.

9)Γεραγώτικος συρτός, οργανικό από την ορχήστρα του ΜΣΜ και  Κώστας Καλδέλλης, τραγουδιστής λεσβιακής παραδοσιακής μουσικής, με το τργούδι «Σαν τα μάρμαρα της Πόλης».

10) Για τον Σολίστ Νίκο Καλαϊτζή ή «Μπινταγιάλα», μίλησε ο μαθητής του, Δημήτρης Κοφτερός, δεξιοτέχνης του Σαντουριού  και συγγραφέας βιβλίων για το Σαντούρι.

11)Μαζεμένος, χασαποσέρβικο, οργανικό, από την Ορχήστρα του ΜΣΜ.

Η Παραδοσιακή ορχήστρα του Μουσικού Σχολείου Μυτιλήνης οργανώθηκε με υπεύθυνους καθηγητές:την Πέμη Βερβέρη, τον Αριστείδη Αποστολή και την Κλεονίκη Παπακώστα.

Έπαιξαν :

Σαντούρι: Βαγγελάκη Ειρήνη, Γεραγωτέλλη Αδελαΐδα,

Λόι Πάολο, Τραχείλου Μαρία, Τσαβαρή Μαντώ, Χρυσάφης Παναγιώτης

Βιολί: Βουγιούκας Ορφέας

Ούτι: Καρπούζι Αγγελική

Τουμπερλέκι: Κουμτζής Γεώργιος

Μπεντίρ: Καραδημητράκη Μυρσίνη

Κιθάρα: Καφετζής Ηλίας

Κρουστά: Μυστεγνιώτη Ασπασία

Κοντραμπάσο: Στρατής Μαμουλέλλης (καθηγητής του ΜΣΜ)

--Συντονισμός και επιμέλεια εκδήλωσης από τον Μαέστρο και Συνθέτη: Νίκο Τσιριγώτη.

--Παρουσίαση προγράμματος από την φιλόλογο Κατερίνα Σελάχα

--Επιμέλεια Αφίσας και προγράμματος Μαίρη Κοκκινοφόρου

--Τεχνικοί ήχου, εικόνας Νίκος Ορφανουδάκης--Κώστας Καρατζάς

Αποχαιρετισμός – ευχαριστίες από τον Γιώργο Γαλέτσα

Ακολουθούν τα βιογραφικά των τριών Σολίστ

Γιώργος Χατζέλλης (Βέβα)

Ο Γιώργος Χατζέλλης γεννήθηκε στο Ακράσι το 1894. Τα πρώτα ερεθίσματα τα πήρε από την τοπική κομπανία Ακρασίου με σαντουριέρη τον Μιχάλη Βερβέρη (Μιχαηλάς). Το 1915 σε ηλικία 21 ετών πήγε στην Αμερική όπου διακρίθηκε για τη δεξιοτεχνία του στο σαντούρι και μάλιστα ηχογράφησε δίσκους. Δεξιοτέχνης όπως ήταν συνεργάστηκε με συγκροτήματα Ρουμάνων, Ούγγρων, Σέρβων και Ελλήνων μουσικών.

Όταν επέστρεψε στο Ακράσι στις αρχές της δεκαετίας του ‘20, έφερε μαζί του ένα πλούσιο ρεπερτόριο από δημοτικά, κλέφτικα και άλλα τραγούδια που δεν ήταν ευρύτερα γνωστά στη Λέσβο.

Το 1925 παντρεύεται την Παραδείση Νικολιά και τον επόμενο χρόνο ξαναέφυγε στην Αμερική, όπου συνέχιζε να παίζει σαντούρι. Το 1930 επέστρεψε οριστικά στο Ακράσι όπου συνεργάστηκε με την τοπική κομπανία Ακρασίου της οικογένειας Βαλάκου Ι. Βερβέρη με την οποία έκαναν μια νέα κομπανία του Ακρασίου. Η δεξιοτεχνία του και το ρεπερτόριο, τον έκαναν γνωστό σ’ ολόκληρο το νησί και τον καλούσαν να παίξει με τις καλύτερες τοπικές κομπανίες. Η συνεργασία του με το συγκρότημα Σουσαμλή, έγινε αφορμή να «δείξει» σαντούρι στο μικρό τότε Γιάννη Σουσαμλή (Κακουργέλ’). Τραγουδούσε και έπαιζε (από) κλέφτικο μέχρις άριες και όπερα.

Ήταν Μαέστρος και σολίστας. Αυστηρότατος σε τυχόν λάθη ή φάλτσα συμπαικτών του. Ο ίδιος τους δίδασκε όλα τα νέα μουσικά κομμάτια. Χωρίς τη Βέβα δεν γινόταν τίποτα. Απόδειξη, ότι λίγο μετά το θάνατό του (1973) η κομπανία διαλύθηκε.

Γιάννης Σουσαμλής (Κακούργος)

Ανάμεσα στους παλιούς παραδοσιακούς σαντουριέριδες της Λέσβου ξεχωριστή θέση κατέχει ο Γιάννης Σουσαμλής, γνωστός με το παρατσούκλι “Κακούργος”.

Ήταν μια ιδιαίτερη περίπτωση μουσικού. Αυτοδίδακτος, χαρισματικός, με γρήγορο παίξιμο και εξαιρετική δεξιοτεχνία. Προικισμένος με μεγάλη φαντασία αυτοσχεδίαζε με εξαιρετική ευκολία εξαντλώντας όλη την έκταση του οργάνου στολίζοντας με “κεντίδια” τις μελωδίες. Βαθιά δεμένος με τον ήχο και την ψυχή του σαντουριού.

Γεννήθηκε και έζησε στην Αγιάσο.

Νίκος Καλαϊτζής (Μπινταγιάλας)

Ο Νίκος Καλαϊτζής ή Μπινταγιάλας γεννήθηκε στο Μεσότοπο Λέσβου στις 1 Σεπτεμβρίου 1925. Καταγόταν από οικογένεια μουσικών και έπαιζε βιολί, σαντούρι, μπουζούκι και παλιότερα τρομπόνι και κορνέτα.

Τα πρώτα χρόνια παίζει στη Λέσβο και μετά τη στρατιωτική του θητεία μετακομίζει στη Χαλκίδα (1953). Μετά από είκοσι χρόνια διαμονής του στη Χαλκίδα εγκαθίσταται στην Αθήνα. Με το βιολί και το μπουζούκι, ταξιδεύει στο εξωτερικό (Αμερική, Αυστραλία) και με την αναζωπύρωση του παραδοσιακού τραγουδιού παίζει σαντούρι και ηχογραφεί τραγούδια της Λέσβου. Παράλληλα ασχολείται και με την διδασκαλία των οργάνων (βιολί, μπουζούκι, σαντούρι).

Ο Νίκος Καλαϊτζης υπήρξε δεξιοτέχνης σαντουριέρης. Το παίξιμό του ήταν επηρεασμένο από την τεχνική του Χατζέλλη, που θαύμαζε απεριόριστα.