Για την προσφορά της Αγλαΐας Αρχοντίδου στην πολιτιστική κληρονομιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου

Mε βαθιά οδύνη η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου αποχαιρετά την μεγάλη αρχαιολόγο, Έφορο Αρχαιοτήτων, ε.τ., Αγλαΐα Αρχοντίδου-Αργύρη, μια εμβληματική μορφή που στιγμάτισε με τα έργα της και τον αγώνα της την πολιτιστική κληρονομιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου.

Η Αγλαΐα Αρχοντίδου γεννήθηκε στη Μόρια της Λέσβου. Κόρη του επιφανέστερου από τους καθηγητές κατά την μεσοπολεμική Λέσβο, φιλολόγου Βασίλη Αρχοντίδη, σπούδασε Αρχαιολογία στην Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Με τον εξαίρετο νομικό Παντελή Αργύρη, σύζυγό της, απέκτησε την μονάκριβη κόρη της, την Άννα-Μαγδαληνή, στην οποία εμφύτευσε το πάθος και την αγάπη της για την αρχαιολογία και την τέχνη, σπουδάζοντας την Άννα-Μαγδαληνή στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Η Αγλαΐα Αρχοντίδου-Αργύρη ως έκτακτη αρχαιολόγος εργάσθηκε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, κοντά σε καταξιωμένους και διεθνούς κύρους επιστήμονες, όπως την Ηώ Ζερβουδάκη, τον Ηλία Κόλλια και τον Ιωάννη Παπαχριστοδούλου. Ως Επιμελήτρια Αρχαιοτήτων  και Έφορος Αρχαιοτήτων εργάσθηκε στην Εφορεία Αρχαιοπωλείων και Ιδιωτικών Συλλογών, στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, στην Εφορεία Αργολίδας, καθώς και στις κεντρικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Με τη μετάθεσή της ως Έφορος Αρχαιοτήτων στο ΒΑ Αιγαίο στην νεοσύστατη Κ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων με έδρα τη Μυτιλήνη και με χωρική αρμοδιότητα τα νησιά Λήμνο, Λέσβο, Άγιο Ευστράτιο, Χίο, Οινούσσες και Ψαρρά μέχρι και την συνταξιοδότησή της, οργάνωσε τις κτιριακές υποδομές της Υπηρεσίας, δημιούργησε νέα Μουσεία σε Λήμνο, Μυτιλήνη και Χίο και ανέδειξε τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους του ΒΑ Αιγαίου, όπως τους προϊστορικούς οικισμούς της Μύρινας και της Πολιόχνης στη Λήμνο,  το αρχαίο θέατρο Ηφαιστίας, το μυκηναϊκό νεκροταφείο και τον μυκηναϊκό οικισμό στα Ψαρά, καθώς και το Εμποριό της Χίου. Με άσβεστο πάθος και επιμονή παρακολουθούσε το ευρύτατο ανασκαφικό έργο που επιτελούσε στο ΒΑ Αιγαίο με τη συχνή της παρουσία στα ανασκαφικά σκάμματα και στα έργα συντήρησης και ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, ενώ ενθάρρυνε και εμψύχωνε το μόνιμο και έκτακτο προσωπικό της για την έγκαιρη ολοκλήρωση των έργων της Υπηρεσίας.

Οι μουσειολογικές της αναζητήσεις και οι τακτικές της επισκέψεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους του εξωτερικού, την οδήγησαν στο να δημιουργήσει για την εποχή της πρωτοποριακά μουσεία, όπως το Νέο Κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης, το Αρχαιολογικό Μουσείου Λήμνου και το Αρχαιολογικό Μουσείο Χίου, από τα οποία τα δύο τελευταία  βραβεύτηκαν το 1996 και 2001 αντίστοιχα από την EuropaNostra.

Ως Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων επί σειρά ετών υπερασπίστηκε σθεναρά και χωρίς συμβιβασμούς τον επιστημονικό χαρακτήρα του κλάδου, παραμένοντας σε όλη την διάρκεια της υπηρεσιακής της σταδιοδρομίας μακριά από κομματικούς παρεμβατισμούς μένοντας πιστή και προσηλωμένη στις αρχές της. Ως Προϊσταμένη χαιρόταν τις συζητήσεις με τους συναδέλφους της, αλλά και με τους νέους αρχαιολόγους και υπαλλήλους της Υπηρεσίας της, τα «παιδιά» της στα οποία έδινε και έδειχνε απλόχερα την αγάπη της και την βοήθειά της. 

Μετά την συνταξιοδότησή της από την ενεργό Υπηρεσία, η Αγλαΐα Αρχοντίδου-Αργύρη διετέλεσε Διευθύντρια του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών – Ιδρύματος Βούρου-Ευταξία, καθώς και πρόεδρος της πολιτιστικής εταιρείας CultureforAll, συνεχίζοντας αμείωτα και ενεργά την διοργάνωση εκδηλώσεων, συνεδρίων και σεμιναρίων σε τοπικό, πανελλήνιο και διεθνές επίπεδο. Στην αγαπημένη γενέτειρά της, τη Μόρια και στη ρωμαϊκή υδατογέφυρα αυτής, πραγματοποίησε υψηλού επιπέδου πολιτιστικές εκδηλώσεις σε συνεργασία με όλους τους φορείς της Λέσβου, προσπαθώντας να αποδείξει ότι ο πολιτισμός είναι αναφαίρετο δικαίωμα όχι τον ολίγων, αλλά όλων.

Ως «εργάτης του πολιτισμού», όπως χαρακτήριζε τον εαυτό της, το πολύπλευρο έργο της τίμησε η Προεδρία της Ιταλικής Δημοκρατίας με την απονομή του τίτλου «Grande Ufficiale (PrimaGlasse) Dell’ Ordine Della Stela Solidarieta Italiana”.

Από  το επιστημονικό της έργο ξεχωρίζουν οι μελέτες της για την αρχαϊκή κεραμική της Ρόδου, το μοναδικής σημασίας εργαστήριο  κεραμικής εφυαλωμένων, ανάγλυφων αγγείων των ύστερων ελληνιστικών χρόνων από τη Μυτιλήνη, καθώς και οι μελέτες της για την ελληνιστική κεραμική της Λήμνου και της Λέσβου, την τοπογραφία της Λέσβου που τόσο αγάπησε και υπηρέτησε με πάθος.

«Ο Πολιτισμός αποτελεί βασικό δικαίωμα κάθε ανθρώπου» έλεγε και εκείνη τον πρόσφερε απλόχερα με όλες τις δυνάμεις και την αμείωτη θέληση που είχε.

Αγαπημένη μας Αγλαΐα σε χαιρετούμε με βαθιά συγκίνηση και σεβασμό για όσα έκανες για τα αγαπημένα σου νησιά του ΒΑ Αιγαίου. Καλό σου ταξίδι στον δρόμο χωρίς επιστροφή για τον κόσμο της σιωπηλής Νέκυιας….!

Ο Προϊστάμενος και το προσωπικό της ΕΦΑ Λέσβου*

*Η κηδεία θα γίνει αύριο στις 11.30 π.μ. στο κοιμητήριο Ζωγράφου