Κάποιοι δεν σέβονται την αρχιτεκτονική κληρονομιά του Πλωμαρίου... «Το Πόλιον» απαντά !

Εν μέσω των προβλημάτων, της πρωτόγνωρης και φονικής πανδημίας, της οικονομικής κρίσης και του μεταναστευτικού,  που ταλανίζουν τη χώρα και πιο πολύ το νησί μας,  ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πλωμαρίου «Το Πόλιον», και η Πρόεδρός του, δέχονται κατ’ εξακολούθηση πρωτοφανείς επιθέσεις με συκοφαντίες, εκφοβισμούς και απειλές, με τις οποίες αμφισβητείται ακόμα και αν λειτουργεί νόμιμα. Όλα αυτά, αναρτώνται στα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, σε προσωπικούς λογαριασμούς αρχόντων της Τοπικής Κοινότητας Πλωμαρίου. Η τελευταία αφορμή για τη δημιουργία της απαράδεκτης αυτής κατάστασης ήταν η προγραμματισμένη αλλά αναβληθείσα συνεδρίαση στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων (ΚΣΝΜ) της 26ης Μαρτίου, η οποία είχε θέμα τον χαρακτηρισμό του Πλωμαρίου ως «ιστορικό τόπο» και την αναληθή «κατηγορία» παρέμβασης του Συλλόγου.

Στις κατηγορίες αυτές προς εμάς, οι οποίες καταφανώς ξεπερνούν τα όρια της δημόσιας κριτικής που δικαιούται να ασκεί ο καθείς, είμαστε υποχρεωμένοι να απαντήσουμε, προς το παρόν, με τα ακόλουθα γεγονότα, τα οποία φαίνεται ότι οι υβριστές μας τα αγνοούν:

1. Ο Σύλλογος μας έχει καταστατικούς σκοπούς, τους οποίους τηρούμε απαρέγκλιτα  από την ίδρυση μας (Σεπτέμβριο του 1999) μέχρι τώρα και με αποφάσεις των Οργάνων της διοίκησής τους (ΓΣ και  Δ.Σ.) Στην εικοσαετή πορεία μας, έχουμε δραστήρια και καταγεγραμμένη παρουσία στο πολιτιστικό, περιβαλλοντικό, κοινωνικό και αναπτυξιακό χώρο όχι μόνο του Πλωμαρίου αλλά και όλης της Λέσβου
2. Η 1^η μας εκδήλωση, τον Οκτώβριο του 1999, ήταν η «Η ιστορική, αρχιτεκτονική και φυσική κληρονομιά της περιφέρειας Πλωμαρίου» με ομιλητές τους καθ. Ανδρέα Τρούμπη, τον αείμνηστο νομικό και ιστορικό Παντελή Αργύρη, τον καθ. Γιάννη Σπιλάνη, αρχιτ. Στρατή Φραντζέσκο, περιβαλ. Χ. Μανδυλά . Όλοι τόνισαν, ότι στην ανάπτυξη της περιοχής θα συμβάλει καθοριστικά η ανάδειξη και προστασία της ιστορικής, αρχιτεκτονικής και φυσικής κληρονομιάς της περιφέρειας Πλωμαρίου.
3. Τον Απρίλιο του 2010 διοργάνωσε το Συνέδριο «Πλωμάρι. Αρμενίζοντας στο χρόνο», σε συνεργασία με το Δήμο Λέσβου, υπό την Αιγίδα του Υπ. Μεταφορών – ΓΓ Αιγαίου, με εισηγήσεις από διακεκριμένους ομιλητές: καθηγητές Παν/μίων, ΕΜΠ, και άλλες προσωπικότητες, στα θέματα: Περιβάλλον, Ιστορία, Αρχιτεκτονική, Παράγοντες - Τομείς Οικον. Ανάπτυξης (παραγωγή, εμπόριο, τουρισμός) του παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος του Πλωμαρίου. Στα πλαίσια αυτού του εξαιρετικού Συνεδρίου, όπου συμμετείχαν πάνω από 200 σύνεδροι, κατά τη διάρκεια του οποίου τιμήθηκε ο πρύτανης του ΕΜΠ, καθ. Κώστας Μουτζούρης, λειτούργησαν έξη εκθέσεις (Προϊόντων, υφαντού, ζωγραφικής, φωτογραφίας, ναυπηγικής παράδοσης, κ.ά.), διεξήχθη στο τέλος, εποικοδομητική συζήτηση και συντάχτηκαν οι "εισηγήσεις- συμπεράσματα,- προτάσεις", οι οποίες διαβιβάστηκαν αμέσως σε όλους τους φορείς. Μαζί με ολόκληρη τη συζήτηση, εντάχθηκαν στο βιβλίο των Πρακτικών. Τα σχετικά με την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, είναι: 

• Προτάθηκε ποικιλότροπα η αξία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του Πλωμαρίου, η οποία περιλαμβάνει μία μεγάλη ποικιλία, κτιριακών τύπων και αρχιτεκτονικών μορφών. Σε συνδυασμό με τα φυσικά στοιχεία του χώρου, τον ποταμό Σεδούντα, την ακτή και το έντονο ανάγλυφο του, ο οικισμός συγκροτεί ένα αξιόλογο σύνολο με ιδιαίτερη φυσιογνωμία.. Είναι αναγκαία η διατήρηση του παραδοσιακού κτιριακού αποθέματος του Πλωμαρίου. 
• Βάσει των ανωτέρω, ο χαρακτηρισμός τουλάχιστον του πυκνοδομημένου τμήματος του Πλωμαρίου, που περιλαμβάνει τις περιοχές της Αγοράς και του Αγίου Νικολάου, του Ίσα-Μέσα, της κοίτης του εντός οικισμού τμήματος του ποταμού Σεδούντα που διασχίζει το Πλωμάρι, του προφήτη Ηλία, του Ταρσανά και του Ραϊδελιού και του Πραστιού, ως Παραδοσιακού Οικισμού,  κρίθηκε πολύπλευρα αναγκαίος. 
• Η αρχιτεκτονική κληρονομιά λαϊκών και αρχοντικών κτιρίων του είναι ιδιαίτερη και δίνει ένα διαφορετικό χαρακτήρα στον πολεοδομικό ιστό του. Η διατήρηση, και η αποκατάσταση τους, θα έδινε στο Πλωμάρι την εικόνα ενός κλασικού και παράλληλα γραφικού οικισμού, η οποία κινδυνεύει να αλλοιωθεί ή και να χαθεί.
• Η διατήρηση όμως της ιστορικής ταυτότητας και του αρχιτεκτονικού πλούτου της πόλης απαιτεί ένα συνολικό σχεδιασμό με αντικείμενο τη διαχείριση της εξέλιξής τους, που θα περιλαμβάνει νομοθετικά και διοικητικά μέτρα και έργα ανάδειξης σημαντικών κτισμάτων και δημόσιων χώρων. (Ολόκληρα τα πεπραγμένα του Συνεδρίου είναι καταχωρισμένα στο βιβλίο των Πρακτικών του Συνεδρίου)

1. Το 2014 ο Σύλλογός μας εξέδωσε το θεματικό οδηγό «Πολιτιστικές και Περιβαλλοντικές Διαδρομές στο Πλωμάρι» με έξοδα εκτύπωσης προγράμματος Leader, που αναδεικνύει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του Πλωμαρίου με τη μορφή περιπάτων στην ιστορία, αρχιτεκτονική, βιομηχανικά κτήρια, ναυπηγική παράδοση και στο φυσικό πλούτο του τόπου μας, αξιοποιώντας σχετικές επιστημονικές μελέτες. Ο οδηγός αυτός σε συνδυασμό με τη διατήρηση αυτού του πολιτιστικού πλούτου, πιστεύουμε ότι συνέβαλε και εξακολουθεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της επισκεψιμότητας του Πλωμαρίου και ως εκ τούτου και στην οικονομική ενίσχυση του τόπου.
2. Το 2017, ο Σύλλογος μας συμμετέχοντας στην αγωνία των κατοίκων για τη διάσωση των κτιρίων που είχαν πληγεί από τους σεισμούς, οργάνωσε ημερίδα τον Νοέμβριο, με τίτλο "Η Αρχιτεκτονική του Πλωμαρίου ως μοχλός ανάπτυξης. Αποκατάσταση, Προστασία, Ανάδειξη" η οποία και διοργανώθηκε από το Σύλλογο μας σε συνεργασία με το ΤΕΕ Β. Αιγαίου, την Υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων Λέσβου του ΥΠΠΟ και τους Συλλόγους Αρχιτεκτόνων και Πολιτικών Μηχανικών Λέσβου, υπό την Αιγίδα της Γ. Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και με τη στήριξη του Δήμου Λέσβου. Οι ομιλητές ήταν ειδικοί επιστήμονες καθηγητές του ΕΜΠ, Aarchus University, εκπρόσωποι του Τεχνικού Επιμελητηρίου και των Συλλόγων Μηχανικών και την παρακολούθησαν εκπρόσωποι της δημοτικής και περιφερειακής αρχής και ενδιαφερόμενοι κάτοικοι. Σημαντική πτυχή της Ημερίδας ήταν η ενεργός συμμετοχή αρχιτεκτόνων – καθηγητών Παν/μίων της Δανίας- οι οποίοι έχουν αγοράσει σπίτια στο Πλωμάρι, εντυπωσιασμένοι από την αρχιτεκτονική τους- και ήρθαν από τη Δανία για να λάβουν μέρος. στην Ημερίδα

Η αξία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του Πλωμαρίου, η οποία εκφράζεται με ένα μεγάλο αριθμό αξιόλογων αρχοντικών, σημαντικών βιομηχανικών κτηρίων, αλλά και από πολλά λαϊκά κτίσματα που διακρίνονται για το τοπικό αρχιτεκτονικό ιδίωμά τους, καθώς και η ανάγκη σύνταξης μελέτης για την άμεση κήρυξη του Πλωμαρίου ως ιστορικό τόπο ή/και παραδοσιακό οικισμό, τονίστηκαν από όλους σχεδόν τους εισηγητές και τους ομιλητές στις εισηγήσεις και τις παρεμβάσεις τους. Συμπερασματικά, αναγνωρίστηκε η αναπτυξιακή σημασία της διατήρησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Πλωμαρίου και οι ευκαιρίες που δημιουργούνται για ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης του τόπου και ενίσχυσης πολιτιστικού τουρισμού. 

Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις που προέκυψαν από τις εισηγήσεις, παρεμβάσεις και τη συζήτηση διαβιβάστηκαν σε όλους τους αρμόδιους φορείς έγκαιρα και είχαν όλο το χρόνο να δράσουν αρμοδίως.

1. Επίσης, ο Σύλλογος μας, στις εκάστοτε αυτοδιοικητικές αλλαγές του τόπου μας, λόγω εκλογών, υπέβαλε στις καινούργιες αρχές υπομνήματα με όλα τα προβλήματα και τις ανάγκες του τόπου μας- κατά την άποψη μας- στα οποία πάντα αναφερόμασταν, εκτός των άλλων, στην ανάγκη ανάδειξης και προστασίας του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, και της Ναυπηγικής μας παράδοσης.

Είναι εξάλλου κοινός τόπος αλλά και βασικό στοιχείο επιστημονικών συμπερασμάτων ότι η ανάπτυξη ενός τόπου δεν σχετίζεται με την άναρχη τσιμεντοποίηση του, αλλά προκύπτει μέσω λογικών βιώσιμων αστικών αναπλάσεων με βασικό κεφάλαιο τα υφιστάμενα κτιριακά κελύφη τα οποία αναδεικνύονται δημιουργώντας αξιόλογα σύνολα. Μη λησμονούμε τα διεθνώς αναγνωρισμένα ιστορικά κέντρα πολλών ευρωπαϊκών χώρων αλλά και ελληνικών με την τεράστια συμβολή τους στο τουριστικό προϊόν και την κατοχύρωση ενός αναγνωρισμένου τουριστικού brand name. 

Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι όλες οι δραστηριότητες μας ήταν πασίγνωστες από την ίδρυση μας μέχρι τώρα σε όλους και πολύ περισσότερο στα μέλη μας. 

Επίσης, γνωστό ότι οι κατά τόπους εφορείες έχουν την αρμοδιότητα και την υποχρέωση να καταγράφουν τα αξιόλογα χαρακτηριστικά των τόπων στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητα τους και να προτείνουν νομοθετικά μέτρα προστασίας.

Επιπλέον η υφιστάμενη νομοθεσία (Νόμος 3028/2002 - ΦΕΚ A-153/28-6-2002) με τις τυχόν τροποποιήσεις, περιγράφει επακριβώς το ζήτημα των ιστορικών τόπων και πως αυτό θεραπεύεται, άρα υποκειμενικές ερμηνείες και κυρίως παρερμηνείες δεν ευσταθούν. Άποψη μας είναι ότι πριν τη  λήψη οποιασδήποτε απόφασης καλό θα ήταν οι εμπλεκόμενοι φορείς να αρκούνται στην κείμενη νομοθεσία και σε τίποτα παραπάνω, αφού εν τέλει ο καθένας αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων και των λεγομένων του.

Δεν καταλαβαίνουμε ,λοιπόν, γιατί δεν θα έπρεπε να υποστηρίξουμε την ανέλπιστη ευκαιρία που μας παρουσιάστηκε με την πρόταση του ΥΠΠΟ για τον χαρακτηρισμό του οικισμού ως ιστορικός τόπος (και όχι ως παραδοσιακός οικισμός), όπως πράξαμε στη συνεδρίαση του Δ.Σ. Μυτιλήνης; την στιγμή μάλιστα που όσοι το αρνούνται, επικαλούνται γραφειοκρατικές καθυστερήσεις;

. Και δεν καταλάβαμε ποτέ, γιατί θα πρέπει να δεχόμαστε σφοδρές συκοφαντικές επιθέσεις  είτε λεκτικές «δια ζώσης» με τηλεβόα (κοινοτικό μεγάφωνο) στο Πλωμάρι είτε γραπτές μέσω συγκεκριμένου προσωπικού λογαριασμού με προφανώς ψευδείς κατηγορίες, όπως π.χ. ότι αναθέσαμε στο Ιόνιο Παν/μιο για τη σύνταξη μελέτης και τη δώσαμε στο ΥΠΠΟΑ, ότι παρευρεθήκαμε στη συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων και υποστηρίξαμε τις θέσεις μας, ενώ ουδέποτε συνέβη τίποτα από αυτά

Καταλήγοντας: Εκείνο το οποίο ο Σύλλογός μας υποστηρίζει, είναι ότι οι οικισμοί οι οποίοι χαρακτηρίζονται είτε ως παραδοσιακοί είτε ως ιστορικοί τόποι, αποτελούν ένα μοναδικό και ανεπανάληπτο στοιχείο του ελληνικού πολιτιστικού περιβάλλοντος, και μια μαρτυρία στο διηνεκές για την ύπαρξη, τη δράση και τον πολιτισμό της «πόλης» (νοούμενης, κατά τον Θουκυδίδη, ως το «σώμα των πολιτών»), στοιχεία, με τα οποία η Ελλάδα πλεονεκτεί απέναντι στην Ευρώπη, και άρα είναι αυτά που πρωτίστως, πρέπει να αναδεικνύονται και όχι να αποκρύπτονται ή να αποδυναμώνονται, όπως επιχειρούν οι πιο πάνω οι οποίοι, χωρίς να επιχειρηματολογήσουν επί του ουσιώδους, αναφέρονται στις γραφειοκρατικές διαδικασίες που θα επιδράσουν στο Πλωμάρι μετά τον χαρακτηρισμό του ως ιστορικού τόπου, οι οποίες πέραν των άλλων είναι και συζητήσιμες. Και το Πλωμάρι έχει αυτές τις ιδιότητες χάριν της λαογραφικής, αρχιτεκτονικής, βιομηχανικής και της εν γένει ιστορικής του διαδρομής του στο χρόνο και την ιστορία

Ο Σύλλογος μας, σεβόμενος τις απίστευτα σοβαρές καταστάσεις που περνάει όλος ο κόσμος και ιδιαίτερα ο τόπος μας, δεν είχε την πρόθεση και ούτε θα ήθελε να βρεθεί στην ανάγκη για παρόμοιες σχετικές συζητήσεις και αντιπαραθέσεις. Θεωρήσαμε, όμως, καθήκον απέναντι στα μέλη μας, τους φίλους και τις αρχές μας, να απαντήσουμε στις ύβρεις και τις συκοφαντίες, επειδή  όλα αυτά τα χρόνια, αναγνωρίζοντας την ιστορική και πολιτιστική αξία της πόλης μας, πρόθεσή μας ήταν και είναι να συμβάλουμε, κατά το δυνατόν, στην ανάπτυξη του Τόπου μας, με κανόνες αειφορίας και τον πρέποντα σεβασμό για τις επόμενες γενιές, και χωρίς να βλάπτεται ο δομημένος αρχιτεκτονικός και φυσικός πλούτος του Πλωμαρίου, που θα αποτελέσει το εφαλτήριο για την ανάπτυξη αυτή. Εξάλλου κατά τον Ηρόδοτο "΄Εκαστος εφ' ω ετάχθη".

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ "ΤΟ ΠΟΛΙΟΝ"