Πανηγύρι στη Λέσβο, πριν 100 χρόνια... 21 Ιουνίου-Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής
Η μουσική και το τραγούδι συνόδευαν όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής των κατοίκων της Λέσβου. Η τέλεση των εθίμων του κύκλου της ζωής (γέννηση, γάμος, θάνατος) και του κύκλου του χρόνου (θρησκευτικές εορτές, πανηγύρια) είχε θρησκευτικό - τελετουργικό και κοσμικό - εορταστικό χαρακτήρα και συνοδευόταν πάντα από τραγούδι ή και μουσική. Εξίσου σημαντικό ρόλο όμως έπαιζε η μουσική και το τραγούδι στην καθημερινή ζωή, στην εργασία, στην οικιακή απασχόληση και βέβαια στο γλέντι και τη διασκέδαση.
Ιδιαίτερα μέχρι την εποχή του ραδιοφώνου στη Λέσβο (δεκαετία 1950), το τραγούδι, ερασιτεχνικό και επαγγελματικό, ομαδικό ή ατομικό, ακουγόταν από το πρωί ως το βράδυ. Από το νανούρισμα μέχρι το τραγούδι στη δουλειά (κυρίως στο ελαιομάζωμα), από τον μοναχικό αμανέ και τις νυχτερινές καντάδες, μέχρι το ομαδικό τραγούδι στα σπίτια και στα καφενεία, το τραγούδι πρωτοστατούσε σ' όλες τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Πολυάριθμα ήταν επίσης τα τραγούδια με θρησκευτικό και αφηγηματικό χαρακτήρα που συνδέονταν με συγκεκριμένες εποχές του χρόνου.
Η μουσική ήταν και συνεχίζει μέχρι σήμερα να είναι απαραίτητη στους γάμους και στα πανηγύρια. Για το γάμο υπάρχουν ειδικοί σκοποί και τραγούδια, που είναι γνωστά σε διάφορες παραλλαγές σε όλη τη Λέσβο. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι ο "νυφ(ι)κάτος" (ή "νυφιάτικος"). Στα πανηγύρια είχε καθιερωθεί μια συγκεκριμένη σειρά σκοπών-χορών, η οποία διατηρείται ως ένα βαθμό και σήμερα: Ξεκινούν με τον Συρτό, που γυρίζει σε Μπάλλο και ακολουθούν οι Καρσιλαμάδες και τα Ζεϊμπέκικα, ενώ το πανηγύρι κλείνει πάντα με έναν γοργό χορό, τον Μαζωμένο ή Πηδηχτό.
Φωτογραφία: Μουσικό συγκρότημα από την Κάπη παίζει σε πανηγύρι του χωριού, το 1920. Βαρελτζής Γιώργος - τρομπόνι, Ζαχαρής Παναγιώτης - βιολί, Ζαχαρής Γιώργος - σαντούρι, Ζαχαρής Δημήτρης - κλαρίνο. Αρχείο Μιχ. Κυριακόγλου.
Περισσότερα στο υλικό του Εργαστηρίου Κοινωνικής και Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Τεκμηρίωσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου
