γράφει η Χαρά Ζήκα *
Κάθε οργανισμός στον πλανήτη μας έχει αναπτύξει διάφορες μεθόδους ώστε να υπερασπίζεται τη ζωή και τη χωροκράτειά του. Υπάρχει μια γαρίδα, γνωστή ως pistol shrimp, που χρησιμοποιεί τις δαγκάνες της ως ηχητικό όπλο. Όταν τις κλείνει, απελευθερώνει μια φυσαλίδα με ταχύτητα 100 χλμ/ώρα. Η θερμότητα που παράγεται πλησιάζει αυτή που επικρατεί στην ηλιακή επιφάνεια. Με αυτό το ωστικό κύμα προστατεύεται από εχθρούς που καραδοκούν στον βυθό της θάλασσας ή βομβαρδίζει τη λεία της, η οποία αν είναι τυχερή θα πεθάνει ψημένη επί τόπου αλλιώς θα κατασπαραχθεί θεόκουφη, μιας και ο ήχος αγγίζει περίπου τα 200 decibels.
Αυτή η μικροσκοπική γαριδούλα, με μέγεθος που δεν ξεπερνά τα 3-5 εκατοστά, μετατρέπει τον ήχο σε ένα ισχυρότατο όπλο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τον άνθρωπο, από τα λίθινα και οστέινα εργαλεία του οδηγήθηκε ταχύτατα σε ένα οπλοστάσιο με 15000 πυρηνικές κεφαλές περίπου, που θα μπορούσαν να εξαφανίσουν τον κόσμο μας σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Οι πιθηκοειδείς πρόγονοί μας δεν διέφεραν ιδιαίτερα από τους χιμπατζήδες που πραγματοποιούν επιθέσεις σε γειτονικές ομάδες χιμπατζήδων. Στόχος τους είναι να καταλάβουν την χωροκράτεια των γειτόνων τους και να αυξήσουν τις πηγές τροφής, να σκοτώσουν τα αρσενικά και να εντάξουν στην ομάδα τους τα θηλυκά για αύξηση του αναπαραγωγικού ρυθμού της ομάδας στην οποία ανήκουν. Μάλιστα, δεν διστάζουν να σκοτώσουν τα βρέφη, ώστε οι μητέρες τους να έρθουν σε αναπαραγωγική ετοιμότητα, μια τακτική των αρσενικών που ακολουθούν πολλά είδη ζώων. Οι αντίστοιχες καταδρομές των πρωτόγονων προγόνων μας σε γειτονικές ή μακρινές ομάδες είχαν τα ίδια κίνητρα, πρόσβαση σε φυσικούς πόρους, συντονισμένος φόνος των αρσενικών και αρπαγή των θηλυκών. Οι εξορμήσεις αυτές διασφάλιζαν ένα συντριπτικό πλεονέκτημα έναντι του αντιπάλου, η νίκη ήταν σίγουρη διότι βασιζόταν στο στοιχείο του αιφνιδιασμού ή στα ανώτερα τεχνολογικά μέσα. Η επίθεση ήταν στυγνή και απάνθρωπη για την ομάδα των θυμάτων αλλά κάτι απόλυτα φυσιολογικό και αξιέπαινο για την ομάδα των θυτών.
Αργότερα ο άνθρωπος εξελίχθηκε και έκανε μαζικές συγκρούσεις ανάμεσα σε παρατεταγμένους πολεμιστές από κάθε αντιμαχόμενη πλευρά. Στις μάχες εμπλέκονταν μεγάλα πλήθη στρατιωτών, η έκβασή τους ενείχε πολλές φορές το στοιχείο της αβεβαιότητας και το αποτέλεσμα συνήθως ήταν εκατόμβες θυμάτων. Τέτοιοι πόλεμοι έχουν ένα ισχυρό πλεονέκτημα για τους εμπνευστές του πολέμου, διότι δεν υφίστανται συνέπειες. Όμως, κάποιες φορές ίσως να υπάρχει ένα κόστος για τον υπεύθυνο της πολεμικής σύγκρουσης. Για παράδειγμα, ο Αδόλφος Χίτλερ, τον οποίο ακολουθούσαν με αφοσίωση εκατομμύρια άνθρωποι, τον χαιρετούσαν ναζιστικά και χειροκροτούσαν ένθερμα κάθε ομιλία του, αυτοκτόνησε σε ένα υπόγειο τσιμεντένιο καταφύγιο. Βέβαια, αυτό έγινε μετά από τις πολύχρονες πολεμικές πρωτοβουλίες του, οι οποίες δημιούργησαν μια επίγεια κόλαση, ερείπια και δεκάδες εκατομμύρια θύματα.
Κάθε πόλεμος φέρνει ολέθρια αποτελέσματα στην ανθρωπότητα αλλά συνεχίζουμε να βρίσκουμε λόγους για να διεξάγονται συνεχώς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα παραλογισμού, φρίκης και καταστροφής αποτελεί ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. Κάθε πλευρά πίστευε ότι θα κερδίσει εύκολα και άμεσα την άλλη αλλά η σύγκρουση διήρκεσε τέσσερα χρόνια και το αποτέλεσμα ήταν μια διαλυμένη Ευρώπη με τεράστιες απώλειες στρατιωτών και άμαχου πληθυσμού. Η αλήθεια για την αιτία που ξέσπασε το ντόμινο του πολέμου είχε διαλυθεί πριν ξεκινήσουν οι μάχες, όπως συμβαίνει συνήθως. Οι διεργασίες εξαπάτησης της κοινής γνώμης, η παραποίηση της πραγματικότητας και η δημιουργία μυθευμάτων υπάρχουν πάντα σε όλους τους πολέμους.
Οι τρόποι διεξαγωγής των μαχών μεταβάλλονται διαρκώς, λόγω της συνεχούς τεχνολογικής ανάπτυξης. Στη σύγχρονη εποχή οι πολεμικές επιθέσεις εξαπολύονται από άτομα που διαθέτουν ισχύ, έλεγχο, εξουσία, υπέρμετρη αυτοπεποίθηση και αρέσκονται σε ριψοκίνδυνες πρωτοβουλίες. Οι ΗΠΑ, η πιο παντοδύναμη αυτοκρατορία που υπήρξε ποτέ, εκμεταλλεύονται ευκαιρίες ώστε να αποδεικνύουν την υπεροχή τους εξαπολύοντας αστραπιαίους πολέμους, με πρόφαση το όφελος όλων και ειδικά των θυμάτων τους. Με επιχειρήματα και θερμό λόγο κι άλλες φορές με έμμεσες απειλές, δημιουργούν δικές τους αλήθειες, εξαπατώντας όχι μόνο το αμερικανικό έθνος αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη, ώστε να συνταχθεί στο πλευρό τους. Και έτσι, όλοι κωφεύουν σε κάθε αντίθετη πληροφορία, όσο έγκυρη κι αν είναι.
Για παράδειγμα, στον πόλεμο του Βιετνάμ σημειώθηκε υπερβολή στη χρήση της αμερικανικής υπεροπλίας, με την αεροπορία να βομβαρδίζει αδιακρίτως, κάνοντας στάχτη δένδρα και ανθρώπους. Όσοι επιζούσαν έμεναν αποσβολωμένοι και άλαλοι επί μέρες από τον τρόμο τους, ώσπου να πέσουν θύματα νέων βομβαρδισμών, οι οποίοι τελικά επέφεραν και μια τεράστια οικολογική καταστροφή. Στην περίπτωση αυτή οι λόγοι του πολέμου ήταν αρκετά συγκεκαλυμμένοι για το ευρύ κοινό σε αντίθεση με τον πόλεμο κατά του Ιράκ, ο οποίος βασίστηκε στο μύθο που διατυπώθηκε με απόλυτη βεβαιότητα, ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν διέθετε όπλα μαζικής καταστροφής.
Ουδέποτε συγκεντρώθηκαν πειστήρια που να τεκμηριώνουν τις εν λόγω κατηγορίες και ήταν πρόδηλο ότι οι ΗΠΑ αποσκοπούσαν στον έλεγχο της παραγωγής πετρελαίου και άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων. Οι Αμερικανοί δήλωναν ότι δεν θα υπήρχαν ανθρώπινες απώλειες, αρνούνταν ότι πρόκειται για επιθετικό πόλεμο και διεμήνυαν το σόφισμα ότι θα γλίτωναν τον κόσμο από την απειλή ενός πυρηνικού πολέμου, ότι αποδυνάμωναν τους τρομοκράτες και ότι απελευθέρωναν τον ιρακινό λαό από τον μακραίωνο δυνάστη του.
Οι κτηνωδίες που διαπράττονται εν καιρώ πολέμου συνήθως αποκρύπτονται από τις χώρες που τις πράττουν. Και παρά το γεγονός ότι τα ολέθρια αποτελέσματα του πολέμου εξιστορούνται από την εποχή του Θουκυδίδη, κάθε εθνοτική και θρησκευτική ομάδα σε όλες τις γωνιές της οικουμένης επιδίδεται σε αυτή την αρχαία «συνήθεια».
Ο σύγχρονος άνθρωπος αυτοαποκαλείται Homo sapiens επειδή κρατάει στα χέρια έξυπνα κινητά και φτιάχνει δορυφόρους, επειδή μπορεί να εξωραΐζει την ταραχώδη πορεία του, τις σφαγές, τις γενοκτονίες, τις ρατσιστικές ενέργειες, τη βία, τη δημιουργία στρατοπέδων συγκέντρωσης, την καταπάτηση των δικαιωμάτων και τη λεηλασία της Γης. Ο Homo sapiens χαρακτηρίζεται από μια αδηφάγα ανάγκη για κέρδος, χρήμα, εξουσία και πρώτες ύλες που λόγω υπερπληθυσμού τον ωθεί περισσότερο από ποτέ να συγκεντρώνει όπλα, να σχεδιάζει στρατιωτικές επιχειρήσεις και να δημιουργεί θλιβερές κοινωνίες.
Συνεπώς, είναι τόσο ανόητο να χαρακτηρίζουμε τον σύγχρονο άνθρωπο σοφό, όσο θα ήταν αν χαρακτηρίζαμε έτσι τη γαριδούλα, επειδή διαθέτει ένα υπερόπλο, σε σχέση με το μικροσκοπικό μέγεθός της.
* Η Χαρά Ζήκα είναι Χημικός, Δρ. Φαρμακευτικής, συγγραφέας του βιβλίου «Έρωτας, Χημεία & Σεξ»-Εκδόσεις Ιανός και δημοσιογράφος. Ζει τη Μυτιλήνη και αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη στο Lesvosnews.net στη στήλη "Η αλχημεία του έρωτα"
