Γράφει η Χαρά Ζήκα *
Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για τις σημαντικότατες βλάβες που προκλούν στην υγεία μας οι ελεύθερες ρίζες και για τον ρόλο των αντιοξειδωτικών. Αλλά ας δούμε τι ακριβώς είναι. Οι ελεύθερες ρίζες είναι άτομα ή μόρια ικανά να συμπεριφέρονται ως ανεξάρτητες οντότητες. Έχουν ένα ελεύθερο ηλεκτρόνιο το οποίο προσπαθούν να το ζευγαρώσουν με κάποιο άλλο ηλεκτρόνιο. Και έτσι δεσμεύονται με οποιοδήποτε μορίο βρεθεί μπροστά τους. Αυτή η έλλειψη διακριτικότητας έχει ως αποτέλσμα να βλάπτονται βιομόρια όπως λιπίδια, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και νουκλεϊκά οξέα (DNA, RNA). Οι βλάβες στο DNA, αν δεν επιδιορθωθούν οδηγούν σε μεταλλάξεις, κυτταρική γήρανση ή καρκίνο.
Μπορεί να σχηματίζονται και να δρουν εντός του κυττάρου ή να ελευθερώνονται και στον εξωκυττάριο χώρο (ενδογενείς πηγές). Μερικές εξωγενείς πηγές ελευθέρων ριζών είναι ο καπνός του τσιγάρου, η μόλυνση του ατμοσφαιρικού αέρα, το όζον, τα αναισθητικά, τα εντομοκτόνα και οι υπεριώδεις ακτίνες. Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι οι ελεύθερες ρίζες που υπάρχουν στον καπνό του τσιγάρου είναι υπεύθυνες για την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα. Επίσης το κάπνισμα δρα συνεργικά με άλλα καρκινογόνα που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής (π.χ. διατροφή, αλκοόλ). Είναι αξιοσημείωτο ότι σε κάθε εισπνοή καπνού περιέχονται 1015 οργανικές ρίζες και στον εκπνεόμενο καπνό αυξάνεται δραματικά ο αριθμός τους! Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία UVB αλλά κυρίως η ακτινοβολία UVA έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ελευθέρων ριζών που μπορούν να προκαλέσουν μελάνωμα (θανατηφόρος καρκίνος δέρματος).
Πώς μπορούμε να περιορίσουμε αυτή την ανεξέλεγκτη δραστηριότητα των ελευθέρων ριζών; Να εισάγουμε στο σώμα μας ειδικά μόρια που θα «πιάσουν» τις ελεύθερες ρίζες. Αυτό το ρόλο παίζουν τα γνωστά σε όλους μας αντιοξειδωτικά. Το κόκκινο κρασί, η μαστίχα Χίου, οι βιταμίνες C και Ε, το συνένζυμο Q10 και το σελήνιο έχουν πολυδιαφημιστεί ως αντιοξειδωτικά. Τον τελευταίο καιρό στο επίκεντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντος, λόγω της ισχυρής αντιοξειδωτικής ικανότητάς τους, βρίσκονται τα φλαβονοειδή. Παρουσιάζουν ευρεία φαρμακολογική δράση εναντίον παθολογικών καταστάσεων όπως ο καρκίνος, οι αλλεργίες, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι ιϊκές λοιμώξεις και οι φλεγμονές. Τα φλαβονοειδή απαντώνται στις τροφές φυτικής προέλευσης και συμβάλλουν στο χρώμα των φυτών.
Πρέπει να καταστεί σαφές ότι η επιπλέον λήψη αντιοξειδωτικών απλά επικουρεί το σώμα μας, που είναι ένα τέλειο χημικό εργαστήριο και διαθέτει τους δικούς του αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς καθώς επίσης και μηχανισμούς επιδιόρθωσης ή πλήρους αποικοδόμησης των πρωτεϊνών και των νουκλεϊκών οξέων που έχουν υποστεί βλάβη. Για να είναι όμως σε θέση να τα κάνει αυτά έχει ανάγκη να το φροντίζουμε όσο το δυνατό περισσότερο, προσφέροντάς του υγειινή διατροφή, λίγη άσκηση και αρκετή διανοητική χαλάρωση.
Καλή Ανάσταση!
* Η Χαρά Ζήκα είναι Χημικός, Δρ. Φαρμακευτικής, συγγραφέας του βιβλίου «Έρωτας, Χημεία & Σεξ»-Εκδόσεις Ιανός και δημοσιογράφος. Ζει τη Μυτιλήνη και αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη στο Lesvosnews.net στη στήλη "Η αλχημεία του έρωτα"
