γράφει η Χαρά Ζήκα *
Από τα ομηρικά χρόνια οι Έλληνες βάσιζαν τις αποφάσεις τους για πόλεμο, τη μοίρα τους και τη μοίρα του άλλου στρατοπέδου σε σημάδια και οιωνούς. Χρησιμοποιούσαν μαντικά πουλιά με τα οποία προέβλεπαν το μέλλον από τις κραυγές, τον τρόπο και την κατεύθυνση του πετάγματός τους. Παρατηρούσαν τον άνεμο, τις βροντές και τους κεραυνούς, αργότερα ζητούσαν χρησμούς από την Πυθία και γενικά πίστευαν ότι το σύμπαν και οι θεοί τούς ψιθύριζαν μηνύματα μέσα από σύμβολα και εικόνες.
Στα σύμβολα πίστευαν όλοι οι λαοί της αρχαιότητας κι αυτό φαίνεται στις τοιχογραφίες των σπηλαίων της Παλαιολιθικής εποχής, στα ιερογλυφικά της Αιγύπτου, στα σύμβολα της αλχημείας, των θρησκειών και των εθνών. Η δερματοστιξία (tattooing) αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα σύνδεσης ανθρώπου με σύμβολο. Όλοι οι πολιτισμοί αναγνώριζαν την ισχυρή επίδραση των συμβόλων, τα οποία χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα, παρά την τεράστια ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Τα σύμβολα αποτελούν έκφραση της ανθρώπινης φύσης. Μας βοηθούν να επικοινωνούμε με τη γραπτή γλώσσα, τον προφορικό λόγο, με εικόνες και χειρονομίες. Ακόμη και στον ύπνο μας, τα όνειρα μιλούν με σημάδια, από τα οποία μπορεί κανείς μελετώντας τα να καταλάβει πολλά για τον εσώτερο εαυτό και την πορεία της ζωής του. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι συμβολισμοί, λιγότερο σαφείς, που σχετίζονται με την ψυχολογία και τον εσώτερο κόσμο μας.
Ο Carl Jung μελέτησε τα όνειρα των ασθενών του και συμπέρανε ότι τα σύμβολα είναι εκφράσεις αρχετυπικών ενεργειών, τις οποίες δεν μπορούμε να ενσωματώσουμε σε λέξεις. Τα σύμβολα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξερεύνηση των ορίων μεταξύ συνειδητού και υποσυνείδητου αλλά και ως δείκτες για την ανάρρωση από μια ψυχική ασθένεια. Ο Jung πίστευε πως ένα σύμβολο είναι σαν να ξεκλειδώνει μια πόρτα του υποσυνείδητου, μέσα από την οποία ξεπετάγονται άλλα σύμβολα. Στη φάση της ανάρρωσης ο ασθενής έχει επίγνωση αυτών των αρχετυπικών ενεργειών και μπορεί να τις διαχειρίζεται. Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να ανακαλύψει τη «σκιά» που κρύβεται στο υποσυνείδητό του, να συνδιαλλαγεί και να πορευτεί μαζί της, να κατανοήσει για ποιο λόγο υπάρχει εκεί. Διότι αν την αφήσει ασυνόδευτη και ανεξέλεγκτη, θα δημιουργήσει συναισθηματικά μπλοκαρίσματα, προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις, δυσκολίες στην καθημερινή ζωή ακόμη και ασθένειες, σωματικές ή ψυχολογικές.
Αυτή η «σκιά» που ενυπάρχει στον καθένα μας με διαφορετική μορφή, το κακό πνεύμα ή Αχριμάν όπως αναφέρεται στον Ζωροαστρισμό, μια από τις παλιότερες θρησκείες, προσωποποιήθηκε και έγινε ο γνωστός σε όλους μας Σατανάς. Είναι οι επιθυμίες για τις οποίες ντρεπόμαστε, είναι οι αντικοινωνικές σκέψεις για τις οποίες έχουμε ενοχές και σκοπεύουμε να τις κρύψουμε στο υποσυνείδητο. Πρόκειται για τον εσώτερο φόβο ότι θα οδηγηθούμε σε πράξεις μη αποδεκτές από το κοινωνικό σύνολο και οι άλλοι θα μας απορρίψουν. Πολύ εύστοχα αυτό παρουσιάζεται στο βιβλίο που αναφέρεται στην περίπτωση του Dr Jekyll και του Mr Hyde. Το σπουδαίο αυτό έργο εμπνεύστηκε ο συγγραφέας από έναν εφιάλτη του.
Όλες οι θρησκευτικές και φιλοσοφικές παραδόσεις μιλούν για φώτιση, για ένα λαμπερό φως που κατακλύζει τον άνθρωπο και δεν επιτρέπει την ύπαρξη καμιάς σκιάς. Δεν χρειάζεται να περιμένεις τη φώτιση, δηλαδή να αναδυθούν τα αρχετυπικά σύμβολα από το υποσυνείδητό σου. Μπορείς να επιλέξεις ένα από τα υπάρχοντα σύμβολα που τραβά την προσοχή σου (επίλεξε κάποιο από αυτά που γνωρίζεις αλλά ψάξε και για άλλα που θα νιώσεις ότι σε εμπνέουν) και να διαλογιστείς σε αυτό, ώσπου να βρεις μια δίοδο για επαφή με το υποσυνείδητό σου.
* Η Χαρά Ζήκα είναι Χημικός, Δρ. Φαρμακευτικής, συγγραφέας του βιβλίου «Έρωτας, Χημεία & Σεξ»-Εκδόσεις Ιανός και δημοσιογράφος. Ζει τη Μυτιλήνη και αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη στο Lesvosnews.net στη στήλη "Η αλχημεία του έρωτα"
