Το άγχος αποχωρισμού στην παιδική ηλικία
Γράφει η Μαρία Βερβέρη * Τα νήπια και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι φυσιολογικό να παρουσιάζουν κάποιου βαθμού άγχος σε περιπτώσεις απομάκρυνσης από το σπίτι και πραγματικού ή ενδεχόμενου αποχωρισμού από τα άτομα στα οποία είναι προσκολλημένα. Όταν ωστόσο το άγχος αυτό είναι υπερβολικής έντασης και εκδηλώνεται σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, τότε ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη της διαταραχής του άγχους του αποχωρισμού.
Για τη διάγνωση της διαταραχής άγχους του αποχωρισμού θα πρέπει το άγχος να είναι δυσανάλογο της χρονολογικής ηλικίας και του προσδοκώμενου αναπτυξιακού επιπέδου του παιδιού, να εκδηλώνεται με ασυνήθη βαρύτητα και να σχετίζεται με προβλήματα κοινωνικής λειτουργικότητας. Σύμφωνα με την αναπτυξιακή ψυχολογία, το άγχος του αποχωρισμού θεωρείται φυσιολογικό αναπτυξιακό φαινόμενο για τις ηλικίες των 7 μηνών έως και 6 χρονών.
Πυρήνας των φόβων από τους οποίους διακατέχονται τα παιδιά με τη διαταραχή αυτή, είναι η ανησυχία τους μήπως πάθει κάτι κακό αυτός που τα φροντίζει και έτσι χάσουν το πρόσωπο στο οποίο έχουν προσκολληθεί. Φοβούνται μήπως οι γονείς τους πέσουν θύμα ατυχήματος ή μήπως τα ίδια χαθούν κάπου και δεν μπορέσουν μετά να ξαναβρούν τους γονείς τους. Επίσης, έχουν νυχτερινούς εφιάλτες με θέμα τις φοβίες τους.
Λόγω του άγχους τα παιδιά πολλές φορές, επιμένουν να αποφεύγουν ορισμένες καταστάσεις. Συχνά μπορεί να αποφεύγουν να απομακρυνθούν από τους γονείς. Τα μικρά παιδιά μπορεί να είναι συνέχεια πίσω από τη μητέρα τους και να την ακολουθούν από δωμάτιο σε δωμάτιο. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να ζητούν οπωσδήποτε την παρέα της μητέρας τους για να πάνε κάπου. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις τα παιδιά αυτά μπορεί να αρνούνται να κοιμηθούν στο δωμάτιο τους. Επίσης είναι πολύ πιθανό το πρωί να βρίσκουν δικαιολογίες για να μην πάνε στο σχολείο.
Κλείνοντας, ωστόσο να τονίσουμε ότι το άγχος αποχωρισμού είναι ένα φυσιολογικό στάδιο της εξέλιξης του παιδιού. Στο στάδιο αυτό το παιδί ξεκινά να ανεξαρτητοποιείται, να διακρίνει τα πρόσωπα και σιγά σιγά να συνάπτει σχέση μαζί τους. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, οι γονείς χρειάζεται να δείξουν εμπιστοσύνη στο παιδί τους και αντίστοιχα να διαχειριστούν τα δικά τους συναισθήματα άγχους. Όταν το παιδί αντιληφθεί ότι οι γονείς δεν αγχώνονται και το στηρίζουν, το διευκολύνουν να «φύγει» από κοντά τους και να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του με ασφάλεια.
Βιβλιογραφία: Κακούρος, Ε.& Μανιαδάκη, Κ. (2003).Ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων.Εκδόσεις τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδάνος, Αθήνα.
* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr
Η Μαρία Βερβέρη αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net
