Το άγχος των εξετάσεων - Συμβουλές προς τους γονείς
Γράφει η Μαρία Βερβέρη *
Καθώς πλησιάζει η περίοδος των εξετάσεων, η αγωνία και το άγχος των μαθητών αλλά και των γονιών, αυξάνεται σημαντικά. Το άγχος και η ψυχολογική φόρτιση που συνοδεύει τις πανελλαδικές εξετάσεις μπορεί να έχουν ολέθριες συνέπειες στην ψυχική κατάσταση των μαθητών και των γονέων, προκαλώντας ακόμα και οικογενειακές εντάσεις και συγκρούσεις.
Η περίοδος των πανελληνίων συμπίπτει με την περίοδο της εφηβείας, η οποία από μόνη της είναι μία ιδιαίτερα έντονη περίοδος. Χαρακτηρίζεται από αυξημένες κοινωνικές απαιτήσεις, αλλαγές στο βίο-σωματικό και γνωστικό επίπεδο, έντονες συναισθηματικές καταστάσεις.
Οι δυσκολίες, λοιπόν, που παρουσιάζει η εφηβεία σε συνδυασμό με τις υπερβολικές απαιτήσεις των πανελλαδικών εξετάσεων προκαλούν άγχος. Το άγχος, βέβαια αξίζει να σημειωθεί, ότι μέχρι ενός σημείου είναι φυσιολογικό και δημιουργικό, μας κινητοποιεί σε απαιτητικές καταστάσεις να καταβάλουμε το μέγιστο των προσπαθειών μας. Όμως αν φτάσει σε σημείο που δεν μπορούμε να το ελέγξουμε, τότε μπορεί να γίνει επικίνδυνο. Οι επιπτώσεις του έντονου άγχους εκδηλώνονται είτε ψυχοσωματικά (κεφαλαλγίες, κοιλιακά άλγη, διαταραχές διατροφής-ύπνου, ταχυκαρδίες), είτε συναισθηματικά (ευσυγκινησία, ευερεθιστικότητα), είτε στο περιεχόμενο της σκέψης (αρνητικές σκέψεις, χαμηλή αυτοεκτίμηση).
Γι’ αυτό λοιπόν οι γονείς θα πρέπει να συμπαρασταθούν στα παιδιά τους και να τους παρέχουν συναισθηματική και ψυχολογική στήριξη. Οι γονείς πρέπει να δείξουν στα παιδιά τους κατανόηση, υπομονή, δεκτικότητα, στοργή, κουράγιο. Επίσης, είναι βοηθητικό να τα ενθαρρύνουν, να μιλούν και να εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους. Συζητήσεις για τους φόβους τους όσον αφόρα τις εξετάσεις και γενικότερα το μέλλον τους είναι βοηθητικές. Εάν οι σκέψεις τους είναι αρνητικές και μη ρεαλιστικές είναι απαραίτητη η βοήθεια για την αναγνώριση των δυσλειτουργικών αυτών σκέψεων καθώς και η πρόταση εναλλακτικών («δεν θα έρθει το τέλος του κόσμου αν αποτύχεις»). Είναι επίσης, μη βοηθητικό για το παιδί να του φέρνουμε για παράδειγμα ένα άλλο παιδί. Διαπαιδαγώγηση είναι να βοηθήσουμε το παιδί να δώσει τον καλύτερο του εαυτό και όχι να το ενθαρρύνουμε να μιμείται κάποιον άλλον. Συχνά επίσης οι γονείς, στην προσπάθεια τους να στηρίξουν τα παιδιά τους, συζητάνε μαζί τους πώς θα αντιμετωπίσουν μια ενδεχόμενη αποτυχία. «μη φοβάσαι εάν δεν γράψεις. Θα σε στείλω στο εξωτερικό». «Δεν πειράζει, εάν αποτύχεις θα ξαναδώσεις του χρόνου». Η στάση αυτή είναι λάθος γιατί δείχνουν σαν να μη πιστεύουν ότι θα τα καταφέρει και ταυτόχρονα το εξοικειώνουν με την αποτυχία.
Οι γονείς είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουν ότι δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μεταδίδουν τις δικές τους προσδοκίες και επιθυμίες στα παιδιά. Καλό θα είναι η παρουσία τους να είναι διακριτική χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα βρίσκονται συνεχώς δίπλα τους. Είναι επίσης σημαντικό οι γονείς να παροτρύνουν τα παιδιά τους να αξιοποιούν σωστά τον λίγο ελεύθερο χρόνο τους(βόλτες με φίλους μακριά από το περιβάλλον διαβάσματος, γεύμα με γονείς και τα αδέλφια ώστε να επικοινωνούνται σκέψεις και συναισθήματα με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας).
Εν κατακλείδι, λοιπόν, είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι το σημαντικότερο για τον μαθητή σε αυτήν την τόσο απαιτητική περίοδο της ζωής του, είναι να νιώθει ότι οι γονείς του είναι πάντα δίπλα του διαθέσιμοι να τον φροντίσουν, να τον ακούσουν και να τον συμβουλεύσουν αν τους ζητηθεί. Επιπλέον, οι γονείς πρέπει να αποσυνδέσουν τη σχέση τους, την αγάπη για τα παιδιά τους από τις επιτυχίες ή αποτυχίες τους. Είναι σημαντικό για το παιδί να αντιληφθεί ότι οι εξετάσεις αφορούν το ίδιο κατά κύριο λόγο και όχι τους γονείς του. Εκείνοι απλά θα είναι συνοδοιπόροι τους σε αυτό το ταξίδι!
* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr/
Η Μαρία Βερβέρη αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net
