Μητέρα-βρέφος: δεσμός ανεκτίμητης άξιας για μια ζωή

Γράφει η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου * Μανούλες έχετε αναλογιστεί ποτέ πόσο σημαντικό είναι το έργο που έχετε αναλάβει να διεκπεραιώσετε; Ποιο δηλαδή; Το να δημιουργήσετε ανθρώπους ασφαλείς, που θα μπορούν να κοινωνικοποιηθούν και να σχετιστούν με ασφάλεια με τους ανθρώπους γύρω τους. Γιατί, ναι, μέσα από τη σχέση του μαζί σας τον πολύ σημαντικό αυτό πρώτο χρόνο της ζωής του, μαθαίνει να συνδέεται με ασφάλεια ή με ανασφάλεια μαζί σας και μετέπειτα με όλες τις σχέσεις της ζωής του. Τόσο πολύ καθοριστικός είναι αυτός ο πρώτος χρόνος  και ο δεσμός που θα δημιουργήσει μαζί σας ή με όποιο άλλο πρόσωπο φροντίζει το παιδί, αρκεί να είναι σταθερό και να μην αλλάζει συνεχώς.

Τα βρέφη στο ανθρώπινο είδος έχουν την ανάγκη της φροντίδας των ενηλίκων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα είδη του ζωικού βασιλείου. Στα πλαίσια αυτής της παροχής φροντίδας αναπτύσσεται ο δεσμός ανάμεσα στο βρέφος και τη μητέρα. Το είδος της φροντίδας και των συναισθηματικών ανταλλαγών που αναπτύσσονται στα πλαίσια αυτής της αλληλεπίδρασης καθορίζει, σε μεγάλο βαθμό, την ποιότητα και τη λειτουργικότητα του δεσμού. Προβλήματα ενδέχεται να αναπτύξουν τα βρέφη που μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα που δεν τους παρέχεται επαρκής γονεική φροντίδα.

Το βρέφος γύρω στον 6ο με 9ο μήνα παρουσιάζει προτίμηση προς τη μητέρα ή άλλα σημαντικά πρόσωπα του οικείου οικογενειακού περιβάλλοντος. Τα πρόσωπα αυτά, λοιπόν, είναι σε θέση να καθησυχάζουν το παιδί σε στιγμές ανησυχίας και να του προκαλούν τη μεγαλύτερη χαρά σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο. Ταυτόχρονα, κάνουν την εμφάνιση τους δυο αρνητικά συναισθήματα: το άγχος αποχωρισμού απ΄ τη μητέρα και ο φόβος για τα ξένα πρόσωπα. Η φυσιολογική διαδικασία ανάπτυξης του δεσμού είναι ένα μείγμα από θετικά και αρνητικά συναισθήματα, όπως αγάπη, αγωνία και φόβο. Οι πιθανότητες για την εμφάνιση ανασφαλούς δεσμού αυξάνονται όταν τα αρνητικά συναισθήματα που συνοδεύουν τη διαδικασία ανάπτυξης του δεσμού αρχίζουν να κυριαρχούν και να καταλαμβάνουν μεγαλύτερο χώρο από τα θετικά συναισθήματα στην αλληλεπίδραση ανάμεσα στο βρέφος και το πρόσωπο που το φροντίζει.

Το είδος του δεσμού (ασφαλής ή ανασφαλής) που θα αναπτύξει το βρέφος με τη μητέρα του, έχει άμεσες επιδράσεις στη γενικότερη κοινωνική και συναισθηματική του αναπτυξιακή πορεία. Τα βρέφη που αναπτύσσουν ασφαλή δεσμό, έχουν περισσότερες πιθανότητες ομαλής κοινωνικοποίησης και ανάπτυξης θετικών και σταθερών διαπροσωπικών σχέσεων στη μετέπειτα ζωή τους. Τα παιδιά με ιστορικό ασφαλούς δεσμού, βιώνουν πιο έντονα συναισθήματα εσωτερικής ασφάλειας και διαμορφώνουν καλύτερη εικόνα για τον εαυτό τους, με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν περισσότερες κοινωνικές δεξιότητες και ικανότητες προσέγγισης των άλλων ανθρώπων. Απ΄ την άλλη, τα παιδιά με ιστορικό ανασφαλούς δεσμού, εκδηλώνουν περισσότερο αισθήματα φόβου και θυμού προς τους άλλους.

Οι ακραίες μορφές διαταραγμένου δεσμού αναπτύσσονται σε ένα πλαίσιο όπου εντοπίζεται αμέλεια ή κακοποίηση του παιδιού από τα πρόσωπα φροντίδας ή έλλειψη ενός σταθερού οικογενειακού περιβάλλοντος, με συχνές αλλαγές αυτών των προσώπων που έχουν την ευθύνη για τη φροντίδα του παιδιού.

Δώστε, λοιπόν, τη δέουσα σημασία στο να συνδεθείτε με ασφάλεια, ενσυναίσθηση, φροντίδα, στοργή και αγάπη με το βρέφος σας. Ακούω πολύ συχνά ότι «Το μωρό είναι μικρό, δεν καταλαβαίνει». Πόσο λάθος κάνετε αν πιστεύετε πως το παιδί σας δεν καταλαβαίνει και το μεγαλώνετε τελικά με βάση αυτή την πεποίθηση. Αναθεωρήστε σύντομα!

Το να επενδύσεις στη σχέση με το παιδί σου, είναι μια «επένδυση» που θα κρατήσει για πάντα. Θα του έχεις δώσει εφόδια ώστε να αισθάνεται ασφάλεια μέσα στις σχέσεις του και να σχετίζεται με ένα υγιή τρόπο με τους ανθρώπους γύρω του.

* Η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου είναι Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια με πιστοποίηση στις Αγχώδεις Διαταραχές Παιδιών & Εφήβων και εξειδικευμένη στη Νόσο Alzheimer. Εργάζεται στο δικό της Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας «Ψυχή & Λόγος» στην οδό Καβέτσου 13, Μυτιλήνη. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2251104284. Περισσότερες πληροφορίες στο eirinichatzianagnostou.blogspot.gr

Η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net