«Τέλειο»: το άπιαστο όνειρο

Γράφει η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου *

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ μήπως το κυνήγι του τέλειου έχει γίνει πρόβλημα στη ζωή σας; Μήπως αυτός είναι ο λόγος που όλη μέρα, κάθε μέρα είστε πλημμυρισμένοι με άγχος; Μήπως τελικά δυσκολεύεστε να αποδεχθείτε την αποτυχία ή ότι κάπου μπορεί να κάνετε λάθος ή να μην είστε τόσο καλοί όσο θα θέλατε;

Η κοινωνία μας δίνει τόση σημασία στην επιτυχία και στα προσωπικά επιτεύγματα ώστε μας είναι πλέον δύσκολο να αποδεχθούμε τις αποτυχίες μας. Ο τρόπος με τον οποίο αντιδρούμε στην απογοήτευση και τις αποτυχίες μας μπορεί να μας ωθήσει στην κατάθλιψη, ιδίως αν εμπλακούμε σε έναν φαύλο κύκλο επιθέσεων εναντίον του εαυτού μας. Μπορεί να σκεφτούμε ότι είμαστε άχρηστοι, ανίκανοι ή ότι δεν αξίζουμε την αγάπη και την αναγνώριση των γύρω μας. Ίσως χωρίς να το συνειδητοποιούμε, έχουμε γίνει τελειομανείς και ανταγωνιστικοί με αποτέλεσμα η ιδέα της αποτυχίας να μας προκαλεί τρόμο.

Ας δούμε όμως μερικές σκέψεις που μπορεί να κάνουν εκείνοι που κυνηγούν το τέλειο:

• «Πρέπει να τα κάνω όλα τέλεια. Αλλιώς θα είμαι αποτυχημένος/ η».

Αυτό αποτελεί μια ρητή και αδιαπραγμάτευτη δήλωση των ανθρώπων που κυνηγούν το τέλειο. Δεν υφίσταται δηλαδή για εκείνους το μέτριο. Αν κάτι δεν είναι τέλειο, είναι αποτυχημένο. Μήπως όμως είναι τα δυο άκρα αυτά;

• «Θέλω να εντυπωσιάζω τους άλλους».
• «Δεν θέλω να γνωρίζουν οι άλλοι την αδύναμη πλευρά μου ή τα λάθη μου».
• «Δεν θέλω να με κατακρίνουν και να με θεωρούν άχρηστο».
• «Η ζωή δεν έχει νόημα αν δεν είσαι επιτυχημένος/ η».
• «Δεν πρέπει να απογοητεύσω τους άλλους».
• «Δεν μπορώ να ανεχτώ να είμαι δεύτερος/ η».

Το κυρίαρχο συναίσθημα που συνοδεύει αυτές τις σκέψεις είναι η πίεση. Δεν μπορείτε ποτέ να χαλαρώσετε και να χαρείτε τη ζωή. Πιέζεστε συνεχώς για να πετύχετε και να προοδεύετε, με μεγάλο κόστος στην προσωπική σας ευχαρίστηση. Μήπως δεν σας απομένει ελεύθερος χρόνος για τα χόμπι  σας, ή μήπως και στα χόμπι σας επιδιώκετε να είστε τέλειοι; Ίσως όλο αυτό να μην γίνεται αντιληπτό από εσάς που βρίσκεστε μέσα σε αυτή την κατάσταση, αλλά από τους γύρω σας. Οι άλλοι πιστεύουν πως έχετε επιτύχει πολλά, αλλά εσείς θεωρείτε τις επιτυχίες σας δεδομένες. Αποτελούν απλά μια εκπλήρωση των απαιτήσεων που είχατε από τον εαυτό σας. Και αυτή είναι η στιγμή που αμέσως υποτιμάται/ απομυθοποιείτε την επιτυχία σας και πάτε για τον επόμενο στόχο.

Γράφει η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου

Ίσως αναρωτιέστε γιατί συνεχίζετε να πιέζετε με αυτό τον τρόπο τον εαυτό σας. Όσο εξαντλημένος/ η κι αν είστε, συνεχίζετε να αναλαμβάνετε περισσότερες ευθύνες, μήπως και νιώσετε την ικανοποίηση που επιθυμείτε. Αυτός ο συνεχής αγώνας για την ικανοποίηση είναι που σας κρατάει σε εγρήγορση και δίνει νόημα στη ζωή σας. Δεν έχετε συνειδητοποιήσει όμως ακόμη, πως ο τρόπος με τον οποίο επιδιώκετε την ικανοποίηση, τελικά την καθιστά αδύνατη. Κατά βάθος, δεν νιώθετε άνετα με τον εαυτό σας παρά μόνο όταν παλεύετε για κάτι. Αυτή είναι για σας μια οικεία κατάσταση. Είναι ο τύραννος που υπάρχει μέσα σας και που πολύ καλά γνωρίζετε. Είναι ο εσωτερικός σας κριτής που αν δεν κάνετε πράγματα κι αν δεν επιτυγχάνετε, σας κρίνει πολύ αυστηρά λέγοντας σας άχρηστους και ανίκανους.

Πώς όμως γεννήθηκε αυτός ο τύραννος, ο εσωτερικός δικαστής μέσα σας;

Μήπως η αγάπη των γονιών σας εξαρτιόταν από τα επιτεύγματα σας όταν ήσασταν μικροί; Μήπως κι εκείνοι ήταν τελειοθηρικοί; Μήπως σας κατέκριναν όταν δεν καταφέρνατε να ανταποκριθείτε με επιτυχία στις δραστηριότητες σας; Μήπως τελικά από παιδιά έχετε μάθει να βάζετε τον πήχη ψηλά και το μόνο αποδεκτό αποτέλεσμα για εσάς είναι η επιτυχία και η τελειότητα;

Φυσικά, αυτός ο τελειοθηρικός τρόπος σκέψης δεν θα μπορούσε να μην αντανακλάται και στις σχέσεις σας. Μπορεί να θέλετε τον/ την τέλειο/ α σύντροφο και να μην συμβιβάζεστε με τίποτα λιγότερο. Το πιθανότερο οι αισθηματικές σας σχέσεις να είναι προβληματικές, αφού μπορεί να είστε υπερβολικά απαιτητικοί και επικριτικοί με τον/ την σύντροφο σας. Θέλετε οι άλλοι να φανούν αντάξιοι των προσδοκιών σας. Ίσως όμως όταν αυτό δεν συμβαίνει, να θυμώνετε μαζί τους και να τους περιφρονείτε. Μπορεί να σας προσελκύουν τελειοθηρικοί σύντροφοι που θα ανταποκρίνονται στα υψηλά σας πρότυπα, ή σύντροφοι που είναι χαλαροί και βολικοί ώστε να αντισταθμίζουν τη γεμάτη πιέσεις ζωή σας.

Πρέπει να τονίσουμε και την στάση των γονιών προς τα παιδιά τους. Εσείς που είστε γονείς, όταν συνειδητοποιήσετε ότι όντως σκέφτεστε και λειτουργείτε μ’ αυτό τον τρόπο, θα δείτε ότι το μεταδίδετε και στα παιδιά σας. Ακόμα και τις ώρες που βρίσκεστε μαζί τους, δεν ηρεμείτε και έχετε την τάση να τα καταπιέζετε ώστε να λειτουργούνε με τον δικό σας «τέλειο» τρόπο. Αφήστε τα να αναπτύξουν την δική τους προσωπικότητα, ακόμα κι αν αυτή περιλαμβάνει και αποτυχίες. Είναι κι αυτός ένας υγιής δρόμος μέσα από τον οποίο θα αποκομίσουν τις δικές τους εμπειρίες.

Αν είμαστε σε θέση να αντιμετωπίζουμε τις αποτυχίες μας και να μην τρομοκρατούμαστε από αυτές, είναι πολύ πιο πιθανό να τα καταφέρουμε και να είμαστε σε θέση να κάνουμε ό,τι πρέπει με πολύ πιο ήρεμο και χαλαρό τρόπο. Η τελειοθηρία και η ανταγωνιστικότητα, σε συνδυασμό με τα μη ρεαλιστικά μας ιδανικά, είναι οι λόγοι για τους οποίους οι αποτυχίες μπορεί να είναι τόσο οδυνηρές. Αν έχετε ,λοιπόν, τελειοθηρική στάση, θα βιώσετε πολλές αποτυχίες απλώς και μόνο επειδή η τελειότητα είναι σχεδόν ανέφικτη!

* Η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου είναι Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια παιδιών- εφήβων- ενηλίκων, και εξειδικευμένη στη Νόσο Alzheimer. Εργάζεται στο δικό της Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας «Ψυχή & Λόγος» στην οδό Καβέτσου 13, Μυτιλήνη. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2251104284. Περισσότερες πληροφορίες στο eirinichatzianagnostou.blogspot.gr

Η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου αρθρογραφεί κάθε Παρασκευή στο Lesvosnews.net