Ταξίδι στην Άγιο Ευστράτιο

Ένα μικρό, ακριτικό αιγαιοπελαγίτικο νησί σημαδεμένο από τη σύγχρονη πολιτική ιστορία του τόπου μας, καθώς απετέλεσε τόπο εξορίας, ο Άγιος Ευστράτιος - Άη Στράτης για τους ντόπιους - κοσμείται όχι μόνο από την ομορφιά του τοπίου του, αλλά κυρίως από τη λεβεντιά των ανθρώπων του. 

Ο μοναδικός οικισμός του νησιού είναι χτισμένος στην κοιλάδα που σχηματίζουν δύο χείμαρροι. Εδώ, μέχρι τον ολέθριο σεισμό του 1968, οι κάτοικοι του Άη Στράτη είχαν τα περιβόλια τους. Ο παλιός οικισμός βρισκόταν σκαρφαλωμένος στην κορφή του λόφου, πάνω από το λιμάνι, με λιθόχτιστα, διώροφα ή τριώροφα σπίτια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Μετά το ’68 όμως, οι λιγοστοί κάτοικοί του αναγκάστηκαν από τη στρατιωτική κυβέρνηση (χούντα) να μετακομίσουν σε ομοιόμορφες κατοικίες, εγκαταλείποντας την παλιά «χώρα» τους. Ευτυχώς, από την ολική καταστροφή διασώθηκαν μερικά πέτρινα σπίτια που οι Αγιοστρατίτες αναστήλωσαν με ευλάβεια, όπως και η Μαράσλειος Σχολή του 1909 που σήμερα στεγάζει το μουσείο της Δημοκρατίας.

Ο Άη Στράτης με τους 250 μόνιμους κατοίκους, έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον πολλών ερευνητών, καθώς ζει στους δικούς του ρυθμούς, αποκομμένος από τον υπόλοιπο κόσμο από συγκυρία ή από ιδιοσυγκρασία. Μια Γαλλίδα σκηνοθέτης, η Ζαν Μαρί Τομασί, κατέγραψε πριν από μερικά χρόνια την καθημερινότητα και τις ιστορίες τους, γιατί - όπως έλεγε και η ίδια - της θυμίζουν πολύ το δικό της νησί, την Κορσική, με τους ανένταχτους επαναστάτες της.

Όμως για μας τους Έλληνες, ο Άη Στράτης δεν είναι τόσο παράξενος τόπος. Μερικές μέρες φτάνουν για να ανακαλύψετε τη δίψα για επικοινωνία, την καλοσύνη και την ευγένεια των ντόπιων. Χωρίς αιδημοσύνες και επιφυλάξεις, χωρίς παραδοπιστία και κρυφά κίνητρα, θα σας ανοίξουν την καρδιά τους και το χάρτη του τόπου τους. Θα σας μιλήσουν για την ηφαιστειογενή, γκρίζα παραλία με τα ζεστά νερά, μπροστά από τα σπίτια τους. Από το όμορφο λιμάνι, δίπλα στα καΐκια και τις ψαρόβαρκες, θα ξεκινήσετε με τα δικά τους πλεούμενα για το γύρο του νησιού και την περιήγηση στις παραλίες που δεν είναι προσβάσιμες από την ξηρά: τον Άγιο Δημήτρη τον Τρυγάρη, την Τρυπητή, το Φτελιό, τον Γουρνιά, το Λυδαριό.

Θα σας πάνε στο Αλονίτσι, την παραλία - ησυχαστήριο με τις βραχονησίδες σε απόσταση αναπνοής. «Με ένα μακροβούτι φτάναμε απέναντι» θα σας πουν οι πιο τολμηροί...

Ησυχαστήριο και καταφύγιο, όχι μόνο για τους ανθρώπους που κούρασε η ζωή στο μελίσσι της πόλης αλλά και για τη σπάνια πανίδα μας, εδώ, στις θαλασσοσπηλιές του Άη Στράτη, βρίσκει ιδανικό καταφύγιο η μεσογειακή φώκια Monachus Monachus. Στους απόκρημνους βράχους του φιλοξενούνται αρπακτικά και θαλασσοπούλια. Στους βυθούς του εκτείνονται τα θαλάσσια λιβάδια των μεσογειακών θαλασσών (που οι ντόπιοι αποκαλούν φυκιάδες), πολύτιμος βιότοπος για έναν τεράστιο αριθμό θαλάσσιων οργανισμών και τείχος προστασίας των νησιών από τη διάβρωση.

Και αν νομίζατε ότι βρίσκεστε στο ξερονήσι των διηγήσεων των εξορισμένων, σας περιμένει μια τελευταία έκπληξη: στο νοτιοανατολικό τμήμα του Άη Στράτη, κυριαρχεί το πράσινο με ένα, μοναδικό στο είδος του, δάσος βελανιδιών, που προσφέρει ανεκτίμητες ευκαιρίες για περπάτημα και ρέμβη. Σε ένα τόσο μικρό νησί άλλωστε, το οδικό δίκτυο 50 χιλιομέτρων βατού χωματόδρομου αποκαλύπτει την πρόθεση των ανθρώπων του νησιού για αξιοποίηση και της τελευταίας σπιθαμής του τόπου τους.

Δείτε οπωσδήποτε τα λείψανα της αρχαίας πόλης στο λόφο του Αγίου Μηνά, τις εκκλησίες του Χριστού, του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Βασιλείου (που χτίστηκε το 1727) και ενδώστε στην πολυτέλεια ενός ολόφρεσκου αστακού στο τραπέζι σας. Οι αστακοί του Άη Στράτη δεν είναι μόνο πεντανόστιμοι. Είναι και πανάλαφροι, καθώς δεν κοστίζουν το βάρος τους σε χρυσάφι, όπως στο υπόλοιπο, κοσμικό Αιγαίο...