5 χρόνια χωρίς τον Δήμαρχο της καρδιάς μας , τον Άνθρωπο Κώστα Δούκα

ΚΩΣΤΑΣ ΔΟΥΚΑΣ

Δήμαρχος Μήθυμνας (1975 - 1990)

… Για μερικούς όμως ανθρώπους είναι τέτοιο το έργο τους, όσα χρόνια και αν περάσουν από τότε που το υλοποιούσαν, ώστε τους κάνει αθάνατους τους ίδιους και την ιδιότητά τους. 

'Έτσι και ο Κώστας Δούκας για τους Λέσβιους που ζούσαν όταν ήταν Δήμαρχος ήταν και θα είναι ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ". 

------------

Την 11.07.2022 συμπληρώνονται πέντε χρόνια από την απώλεια του ΔΗΜΑΡΧΟΥ Μήθυμνας (Μολύβου). 

Ενθυμούμαστε και τιμούμε το Συγκάτοικο μας, τον Άνθρωπο, τον Δήμαρχο κ. Κώστα Δούκα και με την αφορμή αυτή δημοσιοποιούμε το 2^ο και (ένα τμήμα από) το 3^ο  μέρος  των συνεντεύξεων που καταγράψαμε την 21^η και 29^η Ιουνίου 2011. 

Ο ίδιος και οι καλεσμένοι μας αφηγούνται με χαρισματικό και συναρπαστικό τρόπο την ιστορία της περιοχής από το 1930 έως το 2011 δίνοντας εκπληκτικές πληροφορίες για τα οικονομικά - κοινωνικά δεδομένα της εποχής, τον τρόπο ζωής, τις συνήθειες, τις συνθήκες και τον πολιτισμό της Μήθυμνας (Μόλυβος) και της Λέσβου σε αυτή την περίοδο. 

Επισημαίνουν την καταλυτική επίδραση των ιδεών του Μιχάλη Γούτου και πάρα πολλών άλλων σημαντικών διανοητών της επιστήμης, της τέχνης και του πολιτισμού στη διαμόρφωση των ιδεών του Κώστα Δούκα και τη σύνθεση του «οράματος» του για τη Μήθυμνα και τη Λέσβο. Αναφέρονται στοιχεία και λεπτομέρειες στον αγώνα για να τα υλοποιήσει στην περίοδο της Δημαρχιακής του θητείας (1975 - 1990), την οποία ας μας επιτραπεί να τη χαρακτηρίσουμε ως «Μηθυμναία Άνοιξη». 

Στην περίοδο της μακράς Δημαρχιακής του θητείας ο τόπος μεταμορφώθηκε, αντιστράφηκε η μακρά περίοδος παρακμής του, αναδείχθηκε η μοναδική ομορφιά και οι ατελείωτες δυνατότητες του.  Διασώθηκε μεγάλο μέρος της πολιτιστικής - και όχι μόνον κληρονομιάς της, προσετέθη νέος πλούτος.

Με αφοσίωση, πάθος, αγωνιστικότητα, επικοινωνία,  διαρκή «διάλογο» του επιθυμητού με το εφικτό, επιμονή και υπομονή υλοποίησε έργο θαυμαστό και ταυτόχρονα εφάρμοσε στην πράξη ρηξικέλευθες μορφές διοίκησης, συμμετοχής, αποφάσεων και απολογισμού (λαϊκές συνελεύσεις, ετήσιοι απολογισμοί κ.α.).

Ο Κώστας Δούκας ήταν από εκείνους τους ωραίους Ανθρώπους που τους παίδεψαν πολύ τα όνειρά τους. Κατάφερε όμως να γίνει από τους ελάχιστους εκείνους που κατάφεραν να μεγαλουργήσουν με αυτά. Βρήκε τη δύναμη και τον τρόπο να τα μετατρέψει σε έργο λαμπρό και μοναδικό. Πίστεψε στο «ανέφικτο». Δημιούργησε και έζησε - μαζί με τους συντοπίτες του που συμμετείχαν σε όλο αυτό το εγχείρημα - μια λαμπρή περίοδο δημιουργίας που προκάλεσε έντονο εγχώριο και διεθνές ενδιαφέρον ως παραδειγματική περίπτωση ανάπτυξης με σεβασμό στο πολιτιστικό και κοινωνικό απόθεμα των τοπικών κοινωνιών.

Άκουσε τις ιδέες των Δασκάλων του τόπου και της εποχής του. Δεν τον φόβισαν οι «ουτοπίες» τους, μαγεύτηκε από αυτές. Κατάλαβε την αστείρευτη δύναμη της Τέχνης, της Παιδείας και του Πολιτισμού σε όλες τους τις εκφάνσεις. 

Μαγεύτηκε από την πέτρα, τη θάλασσα, τα ανθρώπινα έργα, την ιστορία, τις παρακαταθήκες των προηγούμενων γενεών, τις νέες ιδέες, τη μοναδική φύση, την ποικιλία. Πείνασε, έζησε τη φτώχεια, τη κατοχή, την αντίσταση, την παρακμή, την οπισθοδρόμηση, την αναχρονιστική και κοντόφθαλμη εξουσία της εποχής (όπως και κάθε άλλης εποχής) και πάλεψε για μια καλύτερη και δικαιότερη ζωή. 

Η συνεισφορά του είναι ανεκτίμητη και οι παρακαταθήκες του τεράστιες. Νομίζουμε η φράση : «Η ιστορία έχει υποκλιθεί στο μεγαλείο του Δημάρχου Μήθυμνας». ²   με την οποία τον προσφώνησε ο τέως Δήμαρχος Λέσβου, σε ειδική εκδήλωση το 2016, αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο την αναγνώριση που του οφείλεται.  

ΚΩΣΤΑ ΔΟΥΚΑ, Ευχαριστούμε.

-------------

Ως Κινηματογραφική Ομάδα νομίζουμε ότι οφείλουμε να σημειώσουμε και τα ακόλουθα που αποκομίσαμε από τις συνολικές καταγραφές μας και ιδιαίτερα αυτές με τον κ. Κώστα Δούκα, όπως και από τη γενικότερη ζωή μας στην περιοχή. 

Η διαδρομή αυτή της «Μηθυμναίας Άνοιξης» δεν ήταν εύκολη ή ντετερμινιστικά ευθύγραμμη ούτε και αποφεύχθηκαν λάθη ή παραλείψεις. Οι μικροί και φτωχοί τόποι έχουν τους δικούς τους άτυπους νόμους, οι σχέσεις προσδιορίζονται από διαφορετικές αρχές και κανόνες, οι άνθρωποι έχουν συχνά άλλου είδους ιδέες, προκαταλήψεις, εμμονές, καχυποψίες, προηγούμενα, φανατισμούς και έναν συντηρητισμό απέναντι σε κάθε τι νέο. Ερμηνεύουν διαφορετικά τον κόσμο χωρίς να αξιολογείται εάν αυτό είναι σωστό ή λάθος. Το εξηγεί υπέροχα ο Ασημάκης Πανσέληνος στο περίφημο βιβλίο του «Τότε που Ζούσαμε».

Επιλέγοντας συνειδητά ο Κώστας Δούκας την εντελώς διαφορετική, εναλλακτική και «ουτοπική» πορεία του κατέστη πρωτοπόρος της εποχής του και της ιστορίας. Αλλά επωμίστηκε και ένα τεράστιο προσωπικό κόστος που το πλήρωσε με βαρύτατο τρόπο. Είδε την προσπάθεια του να διακόπτεται και να αποξηλώνεται σταδιακά. 

Εκ των υστέρων βέβαια και με μεγάλη καθυστέρηση επήλθε η δικαίωση του έργου του όπως και αντίστοιχη προσωπική του. 

Δυστυχώς, όμως, η ζημία έγινε. Άλλαξε η θεμελιώδης ιδέα των οραματικών στόχων των σοφών της εποχής και του ιδίου, αλλοιώθηκε το περιεχόμενο των όρων, διαφοροποιήθηκαν οι βασικές παραδοχές. Οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν μετά από αυτόν, δυστυχώς, ενστερνίστηκαν υφιστάμενα «μοντέλα» που εξελίχθηκαν σε προβληματικά και σε «μονοκαλλιέργειες» που εστίασαν στην ποσότητα και την «προσέλκυση» με κάθε τίμημα. 

Οι συνέπειες και οι κρίσεις ήταν προβλέψιμες και αναμενόμενες καθώς υπήρξαν και εξακολουθούν να υπάρχουν άπειρα παραδείγματα από πολλές περιοχές που τις βίωσαν με έντονο και καταστροφικό τρόπο.

Διασώθηκαν όμως πολλά ακόμη και κυρίως το αρχιτεκτονικό απόθεμα. Είναι το διαρκές πλεονέκτημα που πρέπει να διαφυλαχθεί με κάθε κόστος. Ο τόπος εξακολουθεί να θέλγει και ελπίζουμε πραγματικά να προσαρμοστεί αποτελεσματικά στην κατεύθυνση της  βιωσιμότητας (sustainability), ιδιαίτερα τώρα που ο κόσμος αναγκάζεται βιαίως, πλέον, να αναπροσανατολιστεί σε ένα περιβάλλον διαρκών κρίσεων των κυρίαρχων «μοντέλων - παραδειγμάτων». 

-------------------

Η Κινηματογραφική Ομάδα Μήθυμνας παραδίδει λοιπόν σήμερα το σύνολο του δημοσιεύσιμου έργου με τον κ. Κώστα Δούκα (τρείς ταινίες σε υψηλή ανάλυση, πολύ καλό ήχο, συνοδευτικά κείμενα για κάθε μία από αυτές, εξαιρετική μουσική που μας την προσέφεραν δωρεάν σπουδαίοι μουσικοί, ελεύθερες παντός είδους δικαιωμάτων) σε κάθε Πολίτη που στοχάζεται, ανησυχεί, ερευνά και σέβεται την ιδιότητά του, έτσι ώστε να καταγραφεί - διασωθεί η μνήμη του τόπου και ταυτόχρονα να υπάρξει η δυνατότητα επιστημονικής συγκριτικής μελέτης και αξιολόγησης του παρελθόντος, των έργων, των πράξεων, των σωστών και λανθασμένων εκτιμήσεων όπως επίσης και των προσωπικών συνεισφορών. 

Πρόκειται για εξαιρετικά ενδιαφέροντα ιστορικά ντοκουμέντα δοσμένα με μια μοναδική αφηγηματική καθαρότητα. Ως τέτοια λοιπόν ανήκουν στη δημόσια περιουσία και στο πεδίο ερευνών των κοινωνικών επιστημών. Οφείλουν να αξιολογηθούν από αυτές και ιδιαίτερα την ιστορική έρευνα και τη κοινωνιολογική μελέτη. Ομοίως οφείλουν να υποβάλλονται στη διαρκή δημόσια κριτική.

Μακάρι, με αφορμή ίσως αυτές τις δημοσιοποιήσεις, να ανοίξει ένας γόνιμος κύκλος συζητήσεων για τη «Μηθυμναία Άνοιξη» και τις σημερινές προκλήσεις.

 Κινηματογραφική Ομάδα Μήθυμνας

Δείτε και 3 βίντεο (τα δύο τελευταία κάνουν πρεμιέρα σήμερα)