Α
φιέρωμα Μνήμης μετά από 74 χρόνια …6 Απρίλη 1945...
Τo μεγάλο μακελειό των SS στις Φυλακές Στάιν Αυστρίας
ΑΠΡΙΛHΣ 1942...τελευταίο δεκαήμερο του και μια ομάδα 20 νέων από το Βορειοδυτικό τμήμα του νησιού αποφασίζουν να διαφύγουν απ’ το νησί για τη Μέση Ανατολή και να ενταχθούν στις εκεί συμμαχικές δυνάμεις. Είναι τ’ αδέλφια Γιάννης και Λάμπρος Καραγεωργίου, Γιάννης και Στρατής Κουτσμπέλλης ή Κωνσταντέλλης από το Σκαλοχώρι, Κώστας και Αντώνης Αλεξανδρής, Πετρίδης Νικόλαος και Ντίρλας Νικόλαος από το Σκουτάρο, Κυριάκος Δανιήλ, Αυγερινός Αυγερινού, Λημναίος Κώστας και Ναπολέων (ξαδέλφια), Φονιάς Πολύδωρος, Κάιτατζης Θεοχάρης, Δουκίδης Δημήτριος, Μιχαήλ Κλεάνθης από την Πέτρα, Ιγνάτιος Κικιλής από την Λαφιώνα, Χατζημουτάφης Ευστράτιος από την Αγ. Παρασκευή, Φτεριανός Δημήτριος από τον Πολιχνίτο και Κανταράς Αντώνιος την Άντισσα.
4 ΜΑΗ 1942… θα συλληφθούν από γερμανικές δυνάμεις και θα μεταφερθούν στο ανακριτικό άντρο της γκεστάπο στη Σουράδα. Στα αντικείμενα του συγκατηγορούμενού τους Δουκίδη θα βρεθεί επιστολή των οικείων του Πετριανού λοχαγού Σουβλερού που υπηρετεί στη Μέση Ανατολή. Αυτή η επιστολή θ’ αποτελέσει το κύριο ανακριτικό υλικό για να στηθεί η κατηγορία της διαφυγής. Μετά από πολυήμερες ανακρίσεις θα μεταφερθούν στο γειτονικό τοπικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, στα κτίρια της πρώην Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Στις 16 Ιουνίου 1942 θα καταδικαστούν από το τοπικό Γερμανικό Στρατοδικείο σε πενταετή φυλάκιση. Στις 29 Ιουνίου 1942, η ομάδα αυτή των 20 νέων μαζί με άλλους κατάδικούς, μετάγονται από τις φυλακές Μυτιλήνης στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Εδώ δυο από τα παλικάρια αυτά -Φτεριανός Δημήτριος από τον Πολιχνίτο και ο Στρατής Κουτσμπέλλης ή Κωνσταντέλλης από το Σκαλοχωρι- θα χάσουν τη ζωή τους από κακουχίες.
1η ΑΠΡΙΛΗ 1944…Από το στρατόπεδο Π. Μελά οι 18 πλέον συμπατριώτες, αφού παρέμειναν σ΄ αυτό 22 μήνες κρατούμενοι, σε μια από τις πιο μαζικές μεταγωγές σε στρατόπεδα συγκέντρωσης μαζί με άλλους 382 συγκρατούμενους τους «…μετήχθησαν υπό των Γερμανών, βιαίως και υπό συνοδείαν. ΕΚΤΟΣ της Ελλάδος, εγκλεισθέντων (...) αρχικώς μεν εις τας Κεντρικάς Φυλακάς Βιέννης-Αυστρίας, εν συνεχεία δε μετ’ ολίγας ημέρας, εις το Παράρτημα των Φυλακών (Κατέργων) Στάϊν εις Μόοζμπιρμπάουν της Αυστρίας, και από εκεί τας Κεντρικάς Φυλακάς (Κάτεργα) Στάϊν εις το Κρέμς της Αυστρίας.»
ΑΡΧΕΣ ΑΠΡΙΛΗ 1945 … ένα περίπου μήνα πριν την συνθηκολόγηση της ναζιστικής Γερμανίας οι συμμαχικές δυνάμεις σφίγγουν το κλοιό γύρω από τα γερμανο-αυστριακά εδάφη. Τα Σοβιετικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Βιέννη ενώ τα Γερμανικά στρατεύματα δίνοντας μάχες οπισθοφυλακής υποχωρούν προς το Βερολίνο.
6 ΑΠΡΙΛΗ 45…Η αυστριακή διοίκηση των φυλακών Στάιν στην πόλη Κρέμς της Αυστρίας, όπου βρίσκονται έγκλειστοι δεκάδες συμπατριώτες μας, αισθανόμενη την ανάσα των συμμαχικών στρατευμάτων, αποφασίζει την απόλυση όλων των κρατουμένων... Δεν πέρασαν όμως ούτε δυο ώρες και τα Ες-Ες, καθώς και ομάδες Αυστριακών Ταγμάτων Εφόδου εισβάλουν στο στρατόπεδο εκτελώντας εν ψυχρώ κάθε στόχο που κινείται... Οκτακόσιοι!!! κρατούμενοι, από όλες τις χώρες της Ευρώπης, υπολογίζονται ότι εκτελέστηκαν την ημέρα αυτή. Ανάμεσά τους και τέσσερις Λέσβιοι όμηροι... που ελεύθεροι-έστω για μια ώρα- μετά από 3 ή και 4 χρόνια κράτησης... βρήκαν το θάνατο με το πιο τραγικό τρόπο, από τα λυσσασμένα σκυλιά που ακόμη και στο παραπέντε ...αντί για μια συγνώμη... σκορπίζουν τον όλεθρο απέναντι σε παλικάρια που η πολύχρονη κράτησή τους τα είχε καταντήσει ανθρώπινα ράκη.
Τα τέσσερα αυτά παληκάρια είναι:
Αυγερινός Αυγερινός του Ιγνατίου
27 χρονών, από την Πέτρα
Ο Αυγερινός Αυγερινός του Ιγνατίου και της Καλλιόπης, το γένος Ματακούλια, γεννήθηκε στην Πέτρα το 1918 και ήταν το πέμπτο από τα έντεκα παιδιά της οικογένειας του. Όταν αυτός εκτελέστηκε, στις 6 Απριλίου 1945, τ’ αδέλφια του Μαριάνθη, Κωνσταντίνος, Βενετία, Αριστείδης, Φρόσω, Θελξιόπη, Παναγιώτα, Παρασκευή, Βασιλεία, Σοφία ήταν 33,30,24,23,22, 20,18,16 και 13 ετών αντίστοιχα.
Δανιήλ Κυριάκος του Μιχαήλ
25 χρονών, από την Πέτρα
Ο Δανιήλ Κυριάκος του Μιχαήλ και της Καλλιόπης, το γένος Αργενιώτη Γεωργίου, γεννήθηκε στην Πέτρα το 1920 και ήταν το τέταρτο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας του. Όταν αυτός εκτελέστηκε, στις 6 Απριλίου 1945, τ’ αδέλφια του Γεώργιος, Φωτώ, Κωνσταντίνα, Νικόλαος ήταν 34,32,31 και 23 ετών αντίστοιχα
Λημναίος ή Τσαγκαρέλλης Κων/νος του Ευστρατίου
27 χρονών, από την Πέτρα
Ο Λημναίος ή Τσαγκαρέλλης Κωνσταντίνος του Ευστρατίου και της Αγλαΐας, το γένος Κούκουρα Αθανασίου, γεννήθηκε στην Πέτρα το 1918 και ήταν, το δεύτερο από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας του. Όταν αυτός εκτελέστηκε στις 6 Απριλίου 1945, οι ορφανές κι από τους δυο γονείς αδελφές του Δέσποινα, Άννα, Εριφύλη ήταν 30,23 και 20 ετών αντίστοιχα. Ο μεν πατέρας πέθανε 2,5 μήνες μετά την σύλληψη-καταδίκη και μεταγωγή του γιου τους στο στρατόπεδο Παύλου Μελά -καλοκαίρι 1942- η δε μητέρα ένα χρόνο μετά -καλοκαίρι 1943-.
Τσαρδάνης ή Τσαρδανέλλης Δημήτριος του Παναγιώτη
29 χρονών, από το Αϊβαλί
Ο Τσαρδάνης Δημήτριος του Παναγιώτη και της Χρυσής, το γένος Σαμαρά Αθανάσιου, γεννήθηκε στο Αϊβαλί το 1916 και ήταν το τρίτο από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας του. Όταν αυτός εκτελέστηκε στις 6 Απριλίου 1945 τ’ αδέλφια του Απόστολος, Γεώργιος, Βασιλική ήταν 45, 41 και 27 ετών αντίστοιχα.
Απρίλης 2019
Γιώργος Γαλέτσας
-----
επιμέλεια αφιερώματος Παναγιώτης Μιχ. Κουτσκουδής /Φίλοι Ιστορικής Μνήμης και Πολιτιστικής Δημιουργίας
