Αφιέρωμα:Οι εκλογές της Μεταπολίτευσης στη Μυτιλήνη - 40 χρόνια εκλογές

Γράφει ο Στράτος Σαλαβός *

Μετά την πτώση της Χούντας τον Ιούλιο του 1974, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας επανέφερε τους δημάρχους που είχε εκδιώξει το καθεστώς της Χούντας το 1967.

Στο πλαίσιο αυτό, στο Δήμο Μυτιλήνης επανήλθε ως αντιδήμαρχος ο Απόστολος Αποστόλου, δεδομένου ότι δήμαρχος είχε τοποθετηθεί από την κυβέρνηση, μέχρι τη διεξαγωγή των δημαρχιακών, ο δικαστικός Γεώργιος Νικολακόπουλος

Στη μεταπολιτευτική Ελλάδα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά απ’ ό,τι πριν το 1967. Στη χώρα υπάρχει πλήρης ελευθερία, το Κ.Κ.Ε. δε βρίσκεται στην παρανομία και οι δημοτικές συνεργασίες παύουν να αποτελούν πρόβλημα για τα κόμματα.

Στις δύο δημοτικές εκλογικές αναμετρήσεις της δεκαετίας τού ‘70, η αντιπαράθεση κυβέρνησης-αντιπολίτευσης, «Δεξιάς»-«Αντιδεξιάς», επικρατεί με τη μεγαλύτερη φυσικότητα, σαν αυτονόητη, καθώς ανταποκρίνεται στο κλίμα της εποχής.

Έκτοτε, οι εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης εμπλουτίστηκαν το 1994 με τις εκλογές στο β΄ βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης (νομαρχιακές/περιφερειακές), ενώ με τις ευρύτερες αναδιαρθρώσεις στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης, το 1998 με τον «Καποδίστρια» και το 2010 με τον «Καλλικράτη», μετατράπηκαν σε βαθύτατα πολιτικές εκλογές, που σηματοδοτούν τα τοπικά πράγματα.

Δημοτικές εκλογές 1975
Το Δήμο Μυτιλήνης διεκδίκησαν δύο συνδυασμοί. Ο συνδυασμός του Απόστολου Αποστόλου, στον οποίον στεγάστηκαν οι δυνάμεις αυτές που εξέφραζαν τη λεγόμενη Αντιδεξιά.

Ο Απόστολος Αποστόλου είχε εκλεγεί για πρώτη φορά το 1956 με αναπληρωματικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν μετά την παραίτηση του τότε δημάρχου Μυτιλήνης Μίμη Γαληνού (πατέρα του σημερινού υποψήφιου δημάρχου Σπύρου Γαληνού), ο οποίος είχε εκλεγεί βουλευτής.

Ο Αποστόλου είχε κερδίσει και τις επόμενες εκλογές τού 1959 και του 1964. Ο αντίπαλος συνδυασμός του συνταξιούχου καθηγητή Δημήτρη Μαντζουράνη στέγασε τις δυνάμεις της Δεξιάς.

Ο Απόστολος Αποστόλου, όπως ανεμένετο, κέρδισε άνετα με ποσοστό 70,35% έναντι μόλις 29,65% του Δ. Μαντζουράνη, ο οποίος λόγω θανάτου δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει τη θητεία του. Πρώτοι σε σταυρούς από το συνδυασμό του Αποστόλου, οι Αθ. Παρασκευαΐδης (1.012 ψήφους), Κ. Βαβαφίγγος (947), Γ. Αθηνιώτης (936), Β. Καραχάλιας (708), Ηλ. Βουλγαράκης (633), Γ. Χρυσός (535) και Ν. Κονιαρέλλης (517). Από το συνδυασμό Μαντζουράνη, πρώτοι σε σταυρούς οι Α. Δελής (393), Ελ. Χατζηδιάκος (276), Ν. Κόρακας (271), Μ. Αποστολέλλης (223). Θ. Βούρος (217) και Γρ. Γλεζέλλης (216).

Δημοτικές εκλογές 1978
Το Δήμο Μυτιλήνης διεκδικεί και πάλι ο 77χρονος πλέον Απόστολος Αποστόλου, με αντίπαλο όμως τώρα τον Αλέκο Πεσμαζόγλου. Ο Πεσμαζόγλου, διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας, ιδρυτής του πολιτιστικού σωματείου «Το Μπουρίνι» και άνθρωπος με μεγάλη εμβέλεια στην τοπική κοινωνία, έδειξε ότι μπορούσε να κερδίσει τις εκλογές. Όμως από τη μια το κλίμα της εποχής που ευνοούσε συμπράξεις των λεγόμενων «δημοκρατικών δυνάμεων», και από την άλλη η δυνατότητα του Αποστόλου να προσελκύει πρόσωπα και από το χώρο της Δεξιάς, οδήγησαν στην εκλογική ήττα του Αλέκου Πεσμαζόγλου.

Ο συνδυασμός του Αποστόλου τελικά αναδείχθηκε για μια ακόμα φορά νικητής, με ποσοστό 53,35%, ενώ με διαφορά 650 ψήφων και ποσοστό 46,65% δεύτερος ήρθε ο συνδυασμός του Αλέκου Πεσμαζόγλου. Πρώτοι σε σταυρούς από το συνδυασμό Αποστόλου, οι Στρατής Πάλλης (1.366), Δημ. Μπουρνούς (720), Βασ. Τεντόμας (646), Βαγγέλης Χριστοδούλου (641), Γ. Αθηνιώτης (562), Τζ. Τσιλιμπής (550), Μ. Πίτσιος (517) και Γιάννης Παυλής (506). Από το συνδυασμό του Αλ. Πεσμαζόγλου, πρώτοι σε σταυρούς οι Γ. Γιαννέλλης (768), Γ. Αθηναίος (564), Μ. Αποστολέλλης (540), Ν. Κουζινόγλου (532) και Ν. Κόρακας (431).

Δημοτικές εκλογές 1982
Η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία άνοιξε τη δεύτερη περίοδο της ιστορίας των δημοτικών εκλογών της Μεταπολίτευσης, όπου εμφανίζονται και τα πρώτα ρήγματα στο δίπολο Δεξιάς - Αντιδεξιάς. Στο Δήμο Μυτιλήνης μετά από χρόνια έγιναν δημοτικές εκλογές με τρεις συνδυασμούς.

Ο φαρμακοποιός Στρατής Πάλλης, επικεφαλής του ψηφοδελτίου της κομμουνιστικής Αριστεράς, ο Αλέκος Πεσμαζόγλου για δεύτερη φορά θα εκφράσει το λεγόμενο κεντροδεξιό χώρο και ο δικηγόρος Λευτέρης Κιοσκλής το χώρο τού ΠΑΣΟΚ και του Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού. Ο Λευτέρης Κιοσκλής ήταν η (δυσάρεστη) έκπληξη των βουλευτικών εκλογών τού 1981, διότι παρ’ ότι εκλεγμένος βουλευτής το 1977, δεν κατόρθωσε να επανεκλεγεί, χάνοντας την έδρα από το Δημήτρη Βουνάτσο.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου τον τοποθέτησε γενικό γραμματέα του Υπουργείου Εμπορίου, κλήθηκε όμως το 1982 να ηγηθεί δημοτικού συνδυασμού τού ΠΑΣΟΚ για το Δήμο Μυτιλήνης.

Η πρώτη Κυριακή δεν ανέδειξε δήμαρχο. Ο Στρατής Πάλλης ήρθε πρώτος με 39,19%, με αντίπαλο το Λευτέρη Κιοσκλή ο οποίος έλαβε ποσοστό 32,33% Ο Αλέκος Πεσμαζόγλου δεν κατάφερε να περάσει στο β΄ γύρο, παίρνοντας ένα ποσοστό 28,48%, μικρότερο και από το ποσοστό τής Ν.Δ. στις βουλευτικές εκλογές τού 1981.

Στο β΄ γύρο επικρατεί ο Στρατής Πάλλης με ποσοστό 54,70%, έναντι 45,30% του Λ. Κιοσκλή. Πρώτοι σε σταυρούς από το συνδυασμό του Πάλλη, οι Βαγγέλης Χριστοδούλου (348), Μ. Ανδριώτης (293), Δημ. Μπουρνούς (278), Θωμάς Τσαγκαρέλλης (257), Σ. Αδαμίδης (240) και Κ. Αϊβαλιώτης (205). Από το συνδυασμό Λ. Κιοσκλή, πρώτοι οι Νάσος Γιακαλής (451), Γ. Αθηνιώτης (343), Σ. Γδούτος (293), Π. Καλδής (203), Στρατής Πόθας (184) και Π. Μαθιέλλης (168). Από το συνδυασμό Πεσμαζόγλου, οι Δημ. Δημόπουλος (340), Γ. Λαλέλλης (186), Ν. Δουλουμπέκης (155), Μ. Αποστολέλλης (143). Γ. Αθηναίος (139), Ν. Κουζινόγλου (139) και Γρ. Γλεζέλλης (129).

Δημοτικές εκλογές 1986
Το κλίμα αλλάζει και παρά το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία έχει χάσει τις βουλευτικές εκλογές τού 1985, συνεχίζει να αναδιοργανώνεται και να συγκροτείται ο κομματικός της μηχανισμός, διεισδύοντας και στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Καταφέρνει και κερδίζει τους τρεις μεγάλους δήμους της Ελλάδας, δημιουργώντας πολιτικό σεισμό και ανοίγοντας το δρόμο της εξουσίας στον Κώστα Μητσοτάκη. Στο Δήμο Μυτιλήνης, οι συνδυασμοί είναι πάλι τρεις, εκφράζοντας τις τρεις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις. Αυτός του δημάρχου Στρατή Πάλλη, του γιατρού Νάσου Γιακαλή και του καρδιολόγου Δημήτρη Δημόπουλου. Πρώτος την πρώτη Κυριακή, ο Δημήτρης Δημόπουλος, με ποσοστό 40,65%, και δεύτερος, ο Στρατής Πάλλης με 31,80%.

Ο Νάσος Γιακαλής, τρίτος με 28%, ποσοστό που στο β΄ γύρο «μετακομίζει» στο συνδυασμό του Στρατή Πάλλη, ο οποίος αναδεικνύεται για δεύτερη συνεχή φορά δήμαρχος Μυτιλήνης, με ποσοστό 54,80%. Ο Δημ. Δημόπουλος παίρνει το υπόλοιπο 45,20%, βάζοντας όμως πλώρη για βουλευτής.

Και πάμε στους σταυρούς. Πρώτοι από το συνδυασμό του Πάλλη, οι Δημ. Μπουρνούς (316), Βαγγ. Χριστοδούλου (312), Γιάν. Παυλής (255), Θ. Χοχλάκας (254), Βασ. Τεντόμας (246) και Μ. Ανδριώτης (244). Από το συνδυασμό Δημόπουλου, οι Δημ. Δημάκης (432), Χρ. Μουτζούρης (320), Στρ. Κουντσούρος (283), Γ. Ρεπαντής (240) και Β. Γιαννάκας (232). Από το συνδυασμό του Γιακαλή, οι Σ. Γδούτος (342), Μιχ. Δεμερτζής (243), Μαρία Καραχάλια (233), Γ. Κεμερλής (207) και Χρ. Σταθέλλης (176).

Δημοτικές εκλογές 1990
Κυβέρνηση της χώρας, πλέον, η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Μητσοτάκη, ο οποίος μετά από τρεις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις, καταφέρνει και γίνεται πρωθυπουργός. Το κλίμα όμως είναι ιδιαίτερα βαρύ, λόγω του σκανδάλου Κοσκωτά και της δικαστικής δίωξης του Ανδρέα Παπανδρέου και υπουργών του. Το Δήμο Μυτιλήνης διεκδικούν δύο συνδυασμοί.

Ο συνδυασμός του Νότη Παναγιώτου που τον στηρίζει το ΠΑΣΟΚ και η Ενωμένη υπό τη συλλογικότητα της Δημοκρατικής Συμπαράταξης Αριστερά, και αυτός του Μιχάλη Πίτσιου που στήριζε η Νέα Δημοκρατία. δήμαρχος αναδεικνύεται ο Νότης Παναγιώτου με ποσοστό 55,67%, έναντι ποσοστού 44,20% του αντιπάλου του.

Πρώτοι από το συνδυασμό του Παναγιώτου, οι Νάσος Γιακαλής (1.287), Στ. Μακίδης (1.140), Στρ. Πάλλης (880), Μάρω Μπουρνού (720), Βαγ. Χριστοδούλου (700), Γ. Τσακίρης (617) και Χρ. Κορδώνης (592). Από το συνδυασμό του Μ. Πίτσιου, πρώτοι σε σταυρούς οι Σ. Γδούτος (1.050), Δ. Δημάκης (911), Αλ. Τσόχατζης (714), Χρ. Μουτζούρης (677), Σπ. Γαληνός (416), Μ. Αποστολέλλης (360) και Ν. Δουλουμπέκης (360).

Δημοτικές εκλογές 1994
Η Νέα Δημοκρατία έχει χάσει την εξουσία, ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι ξανά πρωθυπουργός, η Αριστερά διασπάται, ενώ ο Αντώνης Σαμαράς έχει αποχωρήσει από τη Ν.Δ. δημιουργώντας την Πολιτική Άνοιξη. Πέντε υποψήφιοι φιλοδοξούν να κερδίσουν το Δήμο, αλλά η πρώτη Κυριακή δε βγάζει δήμαρχο. Ο Θόδωρος Χοχλάκας (ΠΑΣΟΚ) λαμβάνει 35,86%, ο Μιχάλης Πίτσιος (Ν.Δ.) 28,51%, ο Μάκης Βενέτας (Κ.Κ.Ε.) 13,50%, ο Λευτέρης Τατάς (ΣΥΝ) 13,02% και ο Κώστας Κεφαλιανός (ΠΟΛΑΝ) 7,51%. Τη δεύτερη Κυριακή επικρατεί ο γιατρός Θόδωρος Χοχλάκας με ποσοστό 52,80%, έναντι 47,20% του Μιχάλη Πίτσιου.

Πρώτοι σε σταυρούς από το Χοχλάκα, οι Στ. Μακίδης (724), Γ. Τσακίρης (719), Π. Πατερέλλης (513), Γ. Κεχαγιάς (416), Στρ. Πόθας (412), Ελ. Γιακαλή (367) και Απ. Πατέστος (315). Από το συνδυασμό του Μ. Πίτσιου, οι Αλ. Τσόχατζης (695), Σπ. Γαληνός (549), Γρ. Βαμβουρέλλης (460), Ν. Δουλουμπέκης (450), Στ. Ψαρρόπουλος (434) και Άσπα Αβαγιανού (340). Από το συνδυασμό Βενέτα, οι Β. Χριστοδούλου (422), Γ. Τηνιακός (208) και Σ. Αδαμίδης (177). Από τον Τατά, οι Γ. Αθηνιώτης (188), Β. Γκιγκιλίνης (154) και Π. Παπαρίσβας (147). Από το συνδυασμό του Κ. Κεφαλιανού, οι Δ. Χατζηγιάννης (58) και Ευαγ. Ψαρρού (51).

Δημοτικές εκλογές 1998
Στην εξουσία, το ΠΑΣΟΚ, αλλά με πρωθυπουργό τώρα τον Κώστα Σημίτη, και κεντρικό θέμα είναι η αλλαγή στους δήμους με τον «Καποδίστρια». Το διευρυμένο πλέον Δήμο Μυτιλήνης διεκδίκησαν και πάλι πέντε υποψήφιοι και η εκλογή κρίθηκε στο β΄ γύρο.

Στον α΄ γύρο, ο Θόδωρος Χοχλάκας (ΠΑΣΟΚ) έλαβε ποσοστό 25,66%, ο Χρυσόστομος Μουτζούρης (Ν.Δ.) 28,93%, ο Λευτέρης Τατάς (ΣΥΝ) 6,88%, ο Παναγιώτης Παρασκευαΐδης (ΔΗΚΙ) 8,26% και ο Νάσος Γιακαλής ως «αντάρτης» τού ΠΑΣΟΚ και με την υποστήριξη του Κ.Κ.Ε., αναδείχθηκε πρώτος με ποσοστό 30,28%. Παρά τα διάφορα μέτωπα που είχαν δημιουργηθεί μεταξύ των δύο γύρων, ο Νάσος Γιακαλής κερδίζει το Δήμο Μυτιλήνης με ποσοστό 50,86% έναντι 49,14%.

Ούτε 300 ψήφοι η διαφορά των δύο συνδυασμών! Πρώτοι σε σταυρούς από συνδυασμό του Ν. Γιακαλή, οι Π. Πατερέλλης (721), Α. Μουχτούρη - Κοντούλη (644), Στ. Δημηρούδης (586), Μ. Βενέτας (539), Αντ. Γιαννάκης (533), Β. Χριστοδούλου (518) και Μ. Δήμου (449). Από το συνδυασμό του Χρ. Μουτζούρη, οι Σπ. Γαληνός (851), Ευάγ. Μάκρας (659), Στρ. Κύτελης (420), Γρ. Βαμβουρέλλης (387), Θ. Μαντός (367) και Π. Μαγγούσης (348). Από το συνδυασμό Χοχλάκα, οι Στ. Μακίδης (874), Απ. Πατέστος (647), Μ. Ψήμμα (441) και Γ. Βατός (425). Από το συνδυασμό Π. Παρασκευαΐδη, οι Στρ. Αθηνιώτης (190), Μαρία Γαλανού (167) και Γ. Μακαρώνης (134). Από το συνδυασμό του Λ. Τατά, οι Κ. Αστυρακάκης (183), Γ. Αναγνώστου (131) και Βαγ. Γκιγκιλίνης (121).

Δημοτικές εκλογές 2002
Το ΠΑΣΟΚ συνεχίζει να κυβερνά με τον Κώστα Σημίτη, η Ελλάδα έχει μπει στο Ευρώ, ενώ ο «Καποδίστριας» με τα όποια προβλήματα, έχει γίνει πλέον βίωμα της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Τρεις οι υποψήφιοι. Ο Νάσος Γιακαλής (ΠΑΣΟΚ, Κ.Κ.Ε.), Άρης Χατζηκομνηνός (Ν.Δ.) και Παν. Παρασκευαΐδης (ΔΗΚΚΙ). Η εκλογή κρίνεται στο β΄ γύρο και πάλι στο νήμα, με διαφορά μικρότερη των 200 ψήφων! Δήμαρχος αναδεικνύεται ο δικηγόρος Άρης Χατζηκομνηνός με 9.241 ψήφους και ποσοστό 50,50%, έναντι 9.059 ψήφων και ποσοστό 49,50% του Νάσου Γιακαλή.

Πρώτοι σε σταυρούς από το συνδυασμό του Άρ. Χατζηκομνηνού, οι Βαγ. Μάκρας (827), Γ. Παλαιολόγος (787), Στρ. Κύτελης (760), Β. Κουνέλλης (718), Μάκης Βενέτας (637), Δ. Χατζηγιάννης (451) και Π. Ζαφειρίου (446). Από πλευράς συνδυασμού Ν. Γιακαλή, οι Π. Πατερέλλης (1.445), Αντ. Γιαννάκης (1.067), Β. Χριστοδούλου (802), Στ. Δημηρούδης (780), Γ. Φλώρος (677) και Μ. Δήμου (621). Από το συνδυασμό του Π. Παρασκευαΐδη, οι Π. Τσιράκης (987) και Απ. Πατέστος (805).

Δημοτικές εκλογές 2006
Κυβέρνηση πλέον η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή, και στο Δήμο Μυτιλήνης αντίπαλοι για μια ακόμα φορά ο Άρης Χατζηκομνηνός και ο Νάσος Γιακαλής. Το Δήμο διεκδικούν επίσης ο Στρατής Κόρακας (Κ.Κ.Ε.) και ο Γιάννης Ζερδελής (ΣΥΝ). Στον α΄ γύρο ο Νάσος Γιακαλής με 7.701 ψήφους και ποσοστό 40,74% αφήνει δεύτερο τον Άρη Χατζηκομνηνό, ο οποίος έλαβε 7.468 ψήφους και ποσοστό 39,51%.

Ο Στρατής Κόρακας έλαβε 2.272 ψήφους και ποσοστό 12,02%, ενώ ο Γ. Ζερδελής 1.462 ψήφους και ποσοστό 7,73%. Στο β΄ γύρο, κέρδισε ο Νάσος Γιακαλής με 8.783 ψήφους (ποσοστό 50,65%), έναντι 8.556 ψήφων (ποσοστό 49,35%) του Άρη Χατζηκομνηνού. Πρώτοι σε σταυρούς από το συνδυασμό του Ν. Γιακαλή, οι Π. Πατερέλλης (991), Γ. Φλώρος (546), Κ. Πρωτοψάλτη (522), Μαρία Λόζου (492), Απ. Πατέστος (472), Κ. Τατάκης (477) και Στ. Δημηρούδης (470). Από το συνδυασμό του Άρ. Χατζηκομνηνού, οι Γ. Παλαιολόγος (823), Στρ. Κύτελης (688), Μάκης Βενέτας (521), Β. Κουνέλλης (502), Μ. Παπαπαναγιώτου (484), Μ. Ταμβακέλλης (459) και Β. Μάκρας (458). Από το συνδυασμό του Στρ. Κόρακα, οι Β. Χριστοδούλου (341), Στρ. Σκοπελίτης (240) και Στρ. Καραγεωργίου (203). Από το συνδυασμό του Γ. Ζερδελή, οι Β. Ανδρεαδέλλη (145), Χ. Ανιτσάκης (116) και Απ. Σαλαβόπουλος (116).

Δημοτικές εκλογές 2010
Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό το Γιώργο Παπανδρέου, με το μνημόνιο να έχει ψηφισθεί αλλά χωρίς να έχει αντιληφθεί ο Έλληνας ψηφοφόρος τι θα του συμβεί τα επόμενα χρόνια. Κυρίαρχο θέμα, όμως, των αυτοδιοικητικών εκλογών, ο νέος νόμος του «Καλλικράτη», με τις μεγάλες αλλαγές. Η Λέσβος, πλέον, ένας Δήμος, τον οποίον και διεκδικούν πέντε υποψήφιοι.

Ο Άρης Χατζηκομνηνός (Ν.Δ.), ο Παντελής Πατερέλλης (ΠΑΣΟΚ), ο Βαγγέλης Παλαιολόγος (Κ.Κ.Ε.), ο Γιώργος Πάλλης (ΣΥΡΙΖΑ), αλλά και ο Δημήτρης Βουνάτσος ως «ανεξάρτητος αυτοδιοικητικός». Τα αποτελέσματα του α΄ γύρου βγάζουν πρώτο τον Άρη Χατζηκομνηνό με ποσοστό 29,63% και 13.939 ψήφους, ενώ στη δεύτερη θέση το Δημήτρη Βουνάτσο, με ποσοστό 26,30% και ψήφους 12.374.

Με διαφορά μόλις 60 ψήφων, τρίτος ο Παντελής Πατερέλλης, με ποσοστό 26,17% και 12.313 ψήφους. Ακολούθησε ο Βαγγέλης Παλαιολόγος με ποσοστό 13,25% και ψήφους 6.233 και πέμπτος ο Γιώργος Πάλλης με ποσοστό 4,64% και 2.184 ψήφους. Στο β΄ γύρο, ο Δημήτρης Βουνάτσος αναδεικνύεται δήμαρχος με ποσοστό 57,89% έναντι 42,11% του Άρη Χατζηκομνηνού.

* εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ