Γράφει ο Στρατής Νικολάου
Το Ναυάγιο των ενισχύσεων και οι ευθύνες του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Ο ερασιτεχνισμός και η επιπολαιότητα με τα οποία έγινε τόσο η πληρωμή του ελλειμματικού «τσεκ» των ενισχύσεων, όπως λέγεται στη γλώσσα των αγροτών η εξόφληση της Βασικής ενίσχυσης και του «Πρασινίσματος», όσο και η επικοινωνιακή διαχείριση της πληρωμής ήταν τα στοιχεία εκείνα που δημιούργησαν μεγάλη αναστάτωση, αβεβαιότητα και δικαιολογημένο θυμό στον αγροτικό κόσμο.
Ο ερασιτεχνισμός και η επιπολαιότητα έχουν να κάνουν με όλη την προετοιμασία και τις διοικητικές διαδικασίες της πληρωμής που φαίνεται πως στην περίπτωση αυτή, δεν τηρήθηκαν. Λέγεται μάλιστα ότι, η πληρωμή έγινε χωρίς καν να υπάρχει προηγουμένως η σχετική, για την περίπτωση αυτή, Υπουργική απόφαση για το εθνικό απόθεμα!
Όπως γράφτηκε ήδη αλλά και ανακοινώθηκε από το νέο Πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ κ. Θεοφάνη Παππά, το πρόβλημα δημιουργήθηκε από το μεγάλο ύψος των αιτήσεων στην λήψη δικαιωμάτων από το Εθνικό Απόθεμα.
Να εξηγήσουμε στους μη γνωρίζοντες ότι το Εθνικό Απόθεμα είναι ένας «κουμπαράς» που δημιουργείται, από μια προκαθορισμένη παρακράτηση ύψους (2,5% φέτος) στο συνολικό ποσό των ενισχύσεων, από δικαιώματα που δεν ενεργοποιούνται ή από τις μειώσεις δικαιωμάτων όταν αυτά μεταβιβάζονται μεταξύ των αγροτών, κ.α. Το ποσό του κουμπαρά μοιράζετε ανάλογα στους νέους παραγωγούς που μπαίνουν στην παραγωγική διαδικασία και κάνουν αιτήματα απόκτησης νέων δικαιωμάτων ενίσχυσης.
Η διαδικασία αυτή, μαζί με το γεγονός ότι η σημερινή ΚΑΠ δίνει τις ενισχύσεις στις καλλιεργούμενες πλέον εκτάσεις, ανεξάρτητα από άλλα στοιχεία της εκμετάλλευσης, άνοιξε την όρεξη κάποιων επιτήδειων να στήσουν κομπίνες με το εθνικό απόθεμα και τα βοσκοτόπια. Κι αυτό γιατί σύμφωνα με τα παραπάνω μπορεί κάποιος να λαμβάνει ενισχύσεις δηλώνοντας βοσκοτόπια χωρίς να έχει κατ΄ ανάγκη ζώα και να είναι επαγγελματίας κτηνοτρόφος!
Η διαδικασία γίνεται ως εξής. Εντοπίζονται οι εκτάσεις αυτές, δηλώνονται στη φορολογική δήλωση ως βοσκοτόπια ιδιόκτητα, ή ενοικιασμένα, και στη συνέχεια υποβάλλεται το αίτημα στον ΟΠΕΚΕΠΕ με το σχετικό ΑΤΑΚ για την λήψη της ενίσχυσης. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ κάνει τον διασταυρωτικό έλεγχο με την ΔΟΥ και αφού διαπιστώσει ότι αυτά το ΑΤΑΚ είναι υπαρκτό σε φορολογική δήλωση, αποδέχεται την αίτηση και προχωρά στην πληρωμή.
Το 2018 το ύψος του εθνικού αποθέματος, ήταν 18 εκατ. ευρώ, πέρυσι ανέβηκε στα 30 εκατ. ευρώ και φέτος πήγε στα 76 εκατ. ευρώ!. Η απότομη και κραυγαλέα αύξηση του ποσού θα έπρεπε να σημάνει την πρώτη μεγάλη καμπάνα για να «ξυπνήσουν» οι αρμόδιοι να αναλάβουν δράση για να προστατέψουν τόσο την αξιοπιστία του συστήματος πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ όσο και τα συμφέροντα των αγροτών και ειδικά των κτηνοτρόφων από τους διάφορους επιτήδειους που τους παίρνουν τις ενισχύσεις.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ εκτός από Οργανισμός πληρωμών είναι και Οργανισμός Ελέγχου οπότε θα έπρεπε με ελέγχους να περιορίσει το ποσό στους πραγματικούς κτηνοτρόφους πετώντας έξω τους επιτήδειους, στέλνοντάς τους και στον εισαγγελέα, ενώ θα έπρεπε να βρει τρόπο να μην δίνει δικαιώματα ενισχύσεων από το εθνικό απόθεμα σε βοσκοτόπια χωρίς να υπάρχουν και ζώα.
Πέρα από τα παραπάνω δημιουργούνται και άλλα ερωτηματικά. Γιατί με τη νέα ηγεσία του Υπουργείου και την αλλαγή της κυβέρνησης τριπλασιάστηκε το ποσό του Αποθεματικού; Μήπως η κυβερνητική αλλαγή και ο ερχομός της ΝΔ στην κυβέρνηση ήταν και το έναυσμα σε κάποιους να αρχίσουν ένα νέο φαγοπότι στις ενισχύσεις έχοντας πληροφόρηση από «τα μέσα» για εκτάσεις που είναι επιλέξιμες και μπορούν να δηλωθούν στο σύστημα πιστεύοντας παράλληλα ότι όταν «μαγκώσουν» τα πράγματα θα βρεθούν και οι κατάλληλες πολιτικές πλάτες στήριξης; Γιατί χρειάστηκε να κάνει τρείς πληρωμές ο ΟΠΕΚΕΠΕ χωρίς ακόμα να έχει κατορθώσει να εξοφλήσει τους αγρότες και γιατί δεν βγήκε κάποιος να τους ενημερώσει πριν την πληρωμή για το τι θα συμβεί; Το πήραν χαμπάρι ξαφνικά την τελευταία στιγμή πράγμα που σημαίνει ότι δεν είχαν κάνει τις σωστές προπαρασκευαστικές ενέργειες; Έχει αυτό σχέση με την μετακίνηση ή απομάκρυνση έμπειρων στελεχών του ΟΠΕΚΕΠΕ από κρίσιμους τομείς και Διευθύνσεις του Οργανισμού;
Σε κάθε περίπτωση το σίγουρο είναι ότι πρόκειται για την πιο αδιαφανή και ακατανόητη πληρωμή που έχει γίνει ποτέ στον ΟΠΕΚΕΠΕ και δικαιολογημένος είναι τόσο ό θυμός όσο και η αβεβαιότητα που νοιώθουν οι αγρότες. Η προηγούμενη κυβέρνηση του Σύριζα είχε κατορθώσει με μεγάλο κόπο να συμμαζέψει το σύστημα, να βάλει μια τάξη και μια κανονικότητα στις πληρωμές, τόσο στο ύψος, όσο και στον χρόνο πληρωμής των ενισχύσεων και με βάση αυτά ο κάθε αγρότης μπορούσε να οργανώσει την επαγγελματική και προσωπική του ζωή. Τώρα αυτή η κανονικότητα φαίνεται πως χάνεται και γι αυτό η αβεβαιότητα και ο θυμός.
Πέρα όμως από το αποθεματικό πολλά ακούγονται και για άλλες αιτίες που έχουν σχέση τόσο με το απόθεμα κρίσης όσο και με την εφαρμογή της εσωτερικής σύγκλισης των δικαιωμάτων. Μέχρι στιγμής είναι φήμες που όμως εντείνονται μέσα στον αγροτικό κόσμο, που εξακολουθεί να είναι ανενημέρωτος επειδή κανείς δεν βγαίνει να τον ενημερώσει επίσημα και με σαφήνεια.
Μια πρώτη εικόνα θα έχουν οι δικαιούχοι βλέποντας τα εξατομικευμένα στοιχεία πληρωμών τα οποία θα φτάσουν στα ΚΥΔ, όπως είπε ο πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, μετά και την πληρωμή της εξισωτικής ενίσχυσης στις 24 Δεκεμβρίου. Γιατί έπρεπε όμως στην ηλεκτρονική και ψηφιακή εποχή να εξαρτάται η ενημέρωση αυτή από την εξισωτική; Ήδη τα εξατομικευμένα στοιχεία πληρωμών θα έπρεπε να υπάρχουν στα ΚΥΔ.
Τέλος πρέπει να δηλώσει ξεκάθαρα ο κ. Βορίδης αν θα δοθεί και πότε το υπόλοιπο που περιμένουν οι αγρότες. Η λογική λέει ότι έτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα κάποια χρήματα από αυτά που περίμεναν να πάρουν οι αγρότες θα χαθούν, ειδικά από το πρασίνισμα και το υπόλοιπο του εθνικού αποθέματος σε όσους το δικαιούνται, και θα πρέπει να ασκηθούν πιέσεις για να μην συμβεί αυτό ή να περιοριστεί όσο γίνεται. Ήδη η διαδοχική πληρωμή της Δευτέρας δείχνει ότι οι αντιδράσεις και η θύελλα που ξεσηκώθηκε στον αγροτικό κόσμο από το βράδυ της Παρασκευής και όλο το Σαβατοκύριακο φόβισε την κυβέρνηση. Η ανακοίνωση εκ των υστέρων ότι η πληρωμή έγινε σε δύο δόσεις με την διαμεσολάβηση μόνο ενός Σαβατοκύριακου δείχνει πως ήταν προσχηματική και έγινε για την επικοινωνιακή διαχείριση της υπόθεσης. Άλλωστε η τριπλή ή τετραπλή πληρωμή, με αυτή που αναμένεται, δεν προβλέπεται και από τον σχετικό Κανονισμό.
Τέλος θα πρέπει το Υπουργείο να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατόν τον διάλογο με τους αγρότες για τη Νέα ΚΑΠ και τον τρόπο εφαρμογής της ώστε να ξέρουν και οι αγρότες τις τους περιμένει και πως πρέπει να πορευτούν.
Στρατής Νικολάου
Υπεύθυνος Αγροτικού Γραφείου ΝΕ ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Λέσβου
