Μ
ε έναυσμα τη σημαντική διάκριση του Γυμνασίου Αγιάσου, παραθέτουμε σύντομα -αλλά πολύ ουσιαστικά- στοιχεία για την εθνική προσπάθεια υιοθέτησης υγιών συνηθειών ζωής μέσα από την εκπαίδευση, καθώς και ενδεικτικά στοιχεία σε σχέση με την εξάπλωση του καπνίσματος στο μαθητικό πληθυσμό του Βορείου Αιγαίου:Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Υπουργείο Υγείας, η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρία και η Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Harvard στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης του εκπαιδευτικού κόσμου και της κοινωνίας διοργανώνουν το 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τον Έλεγχο του Καπνίσματος «Μαθαίνω να Μην Καπνίζω», το οποίο πραγματοποιείται από τις 9 έως τις 11 Δεκεμβρίου 2013, με τη διοργάνωση του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, στο πλαίσιο του Προγράμματος HEART II, κατά τη διάρκεια της σχολικής εβδομάδας κατά του καπνίσματος. Πρόκειται για μια δυναμική παρέμβαση προς την ελληνική κοινωνία για την αντιμετώπιση της μεγαλύτερης επιδημίας όλων των εποχών. Φιλοσοφία του προγράμματος HEART II και του Συνεδρίου είναι η ενεργοποίηση του εκπαιδευτικού δυναμικού της χώρας για ανάπτυξη πρωτοβουλιών κατά του καπνίσματος από τους μαθητές των Δημοτικών, των Γυμνασίων και των Λυκείων σε Πανελλαδικό επίπεδο.
Φέτος, το Συνέδριο παρουσιάζει μια σημαντική καινοτομία. Στο πλαίσιο του Συνεδρίου, πραγματοποιείται ο 1ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για τον Έλεγχο του Καπνίσματος. Οι μαθητές έλαβαν μέρος στο διαγωνισμό με ατομικά ή ομαδικά έργα που προάγουν την υγιεινή συμπεριφορά όσον αφορά στο κάπνισμα. Στο Διαγωνισμό, οι μαθητές των Δημοτικών Σχολείων της χώρας συμμετέχουν με έργα ζωγραφικής, οι μαθητές Γυμνασίων με σύντομα βίντεο ή μουσική/τραγούδι και οι μαθητές των Λυκείων με ψηφιακό υλικό.
Σύμφωνα με δημοσίευση του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ, 2012) στην οποία συμμετείχαν δειγματοληπτικά 683 ελληνικά σχολεία και 37.040 μαθητές, ηλικίας από 13 έως 19 ετών, ένας στους πέντε μαθητές είναι ενεργός καπνιστής. Το 2011 η έρευνα ESPAD υλοποιήθηκε από το ΕΠΙΨΥ σε συνεργασία και με την υποστήριξη του ΟΚΑΝΑ και των Κέντρων Πρόληψης ΟΚΑΝΑ/ Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Περιέλαβε 676 σχολικές μονάδες και συνολικά 37.000 μαθητές και μαθήτριες ηλικίας 13-19 ετών. Η συλλογή των στοιχείων έγινε με τη χρήση ανώνυμου, αυτοσυμπληρούμενου ερωτηματολογίου που χορηγήθηκε μέσα στην τάξη, χωρίς την παρουσία εκπαιδευτικού. Η συμμετοχή των σχολείων και των μαθητών στην έρευνα ήταν προαιρετική. Tα αποτελέσματα της έρευνας είναι αντιπροσωπευτικά για το σύνολο της χώρας, τις περιφέρειες και τους νομούς.
Από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου συμμετείχαν στην έρευνα 43 σχολικές μονάδες (13 από το Νομό Λέσβου, 14 από το Νομό Χίου και 16 από το Νομό Σάμου, με συνολικό τελικό δείγμα 2018 μαθητών).
Λέσβος
Σύνολο: Σχεδόν 1 στους 4 μαθητές που συμμετείχαν στην έρευνα (24,3%) αναφέρει ότι κάπνισε (≥1 φορά) τον τελευταίο μήνα πριν από την έρευνα. Συστηματικός καπνιστής (καπνίζει καθημερινά) είναι 1 στους 6 μαθητές (16,5%), ενώ βαρύς καπνιστής (καπνίζει τουλάχιστον μισό πακέτο τσιγάρα την ημέρα) είναι 1 στους 22 (4,9%).
Φύλο: Σε παρόμοια ποσοστά καπνίζουν τα αγόρια και τα κορίτσια (≥1 φορά τον τελευταίο μήνα: 23,7% και 23%, καθημερινά: 15,4% και 16,4%, βαριά: 5,5% και 4,3% αντίστοιχα).
Ηλικία: Έχουν καπνίσει τον τελευταίο μήνα πριν από την έρευνα το 4,7% των μαθητών ηλικίας 13-14 ετών, σχεδόν 1 στους 4 ηλικίας 15-16 ετών (23,5%) και 2 στους 5 μαθητές ηλικίας 17-18 ετών (40,5%). Καθημερινά καπνίζουν το 2,6% των εφήβων ηλικίας 13-14 ετών, 1 στους 7 ηλικίας 15-16 ετών (14,8%) και 2 στους 7 εφήβους 17-18 ετών (29,3%) (στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριών ηλικιακών ομάδων στις δύο προαναφερθείσες συμπεριφορές). Καπνίζουν τουλάχιστον μισό πακέτο τσιγάρα την ημέρα το 1,9% των μαθητών ηλικίας 15-16 ετών και 1 στους 10 ηλικίας 17-18 ετών (10,5%) (στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ αυτών των ηλικιακών ομάδων). Κανένας έφηβος 13-14 ετών δεν καπνίζει βαριά.
Αναλυτικά τα αποτελέσματα για τη Λέσβο:
Κάπνισμα Σύνολο: Σχεδόν 1 στους 4 μαθητές που συμμετείχαν στην έρευνα (24,3%) αναφέρει ότι κάπνισε (≥1 φορά) τον τελευταίο μήνα πριν από την έρευνα. Συστηματικός καπνιστής (καπνίζει καθημερινά) είναι 1 στους 6 μαθητές (16,5%), ενώ βαρύς καπνιστής (καπνίζει τουλάχιστον μισό πακέτο τσιγάρα την ημέρα) είναι 1 στους 22 (4,9%). Φύλο: Σε παρόμοια ποσοστά καπνίζουν τα αγόρια και τα κορίτσια (≥1 φορά τον τελευταίο μήνα: 23,7% και 23%, καθημερινά: 15,4% και 16,4%, βαριά: 5,5% και 4,3% αντίστοιχα). Ηλικία: Έχουν καπνίσει τον τελευταίο μήνα πριν από την έρευνα το 4,7% των μαθητών ηλικίας 13-14 ετών, σχεδόν 1 στους 4 ηλικίας 15-16 ετών (23,5%) και 2 στους 5 μαθητές ηλικίας 17-18 ετών (40,5%). Καθημερινά καπνίζουν το 2,6% των εφήβων ηλικίας 13-14 ετών, 1 στους 7 ηλικίας 15-16 ετών (14,8%) και 2 στους 7 εφήβους 17-18 ετών (29,3%) (στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριών ηλικιακών ομάδων στις δύο προαναφερθείσες συμπεριφορές). Καπνίζουν τουλάχιστον μισό πακέτο τσιγάρα την ημέρα το 1,9% των μαθητών ηλικίας 15-16 ετών και 1 στους 10 ηλικίας 17-18 ετών (10,5%) (στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ αυτών των ηλικιακών ομάδων). Κανένας έφηβος 13-14 ετών δεν καπνίζει βαριά.
Κάνναβη Σύνολο: Το 8,5% του συνόλου των μαθητών έχουν κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον 1 φορά στη ζωή τους, και τουλάχιστον 3 φορές έχουν κάνει το 5,6%. Φύλο: Έχουν κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον 1 φορά στη ζωή τους το 7,7% των αγοριών και το 9,3% των κοριτσιών, και σε παρόμοια ποσοστά τουλάχιστον 3 φορές (5,3% και 5,9% αντίστοιχα). Ηλικία: Χρήση κάνναβης παρατηρείται μεταξύ των μαθητών ηλικίας άνω των 14 ετών, ενώ κανένας μαθητής ηλικίας 13-14 ετών δεν ανέφερε κάτι τέτοιο. Επίσης, σημαντικά υψηλότερα ποσοστά εφήβων ηλικίας 17-18 ετών έχουν κάνει χρήση κάνναβης στη ζωή τους τουλάχιστον 1 φορά όπως και τουλάχιστον 3 φορές ( 20,2% και 12,9%) σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ποσοστά εκείνων 15-16 ετών (3,8% και 2,3%). Πρόσφατη χρήση κάνναβης (μαθητές 15-19 ετών): Το 3% των εφήβων ηλικίας 15-16 ετών και το πενταπλάσιο ποσοστό εκείνων ηλικίας 17-18 ετών (16,1%) έκαναν χρήση κάνναβης τουλάχιστον 1 φορά τον τελευταίο χρόνο πριν από την έρευνα (σημαντική διαφορά μεταξύ αυτών των δύο ηλικιακών ομάδων), ενώ αντίστοιχα τον τελευταίο μήνα το 6,9% και το 2%. Όσον αφορά την πρόσφατη χρήση κάνναβης στα δύο φύλα αυτών των ηλικιών, το 8,4% των αγοριών και το 11,5% των κοριτσιών έκαναν χρήση τουλάχιστον 1 φορά τον τελευταίο χρόνο, και αντίστοιχα το 4,5% και 5,4% έκαναν χρήση τουλάχιστον 1 φορά τον τελευταίο μήνα.
Αναλυτικά τα αποτελέσματα της έρευνας για όλες τις ουσίες στο επισυναπτόμενο αρχείο
Σύγκριση του Ν. Λέσβου με τους άλλους νομούς της περιφέρειας Β. Αιγαίου και με το εθνικό δείγμα
Σε επίπεδο περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, τα ποσοστά των μαθητών του Ν. Λέσβου δε διαφέρουν σημαντικά σε καμία από τις συμπεριφορές που σχετίζονται με τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών από τα αντίστοιχα των μαθητών του Ν. Χίου και του Ν. Σάμου. Συγκριτικά με το εθνικό δείγμα, ο Ν. Λέσβου βρίσκεται κοντά στο μέσο όρο στην πλειονότητα των συμπεριφορών που σχετίζονται με χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών (Γράφημα Β31). Ωστόσο, περισσότεροι μαθητές στο Ν. Λέσβου συγκριτικά με το σύνολο των μαθητών της χώρας αναφέρουν ότι κάπνισαν τον τελευταίο μήνα και ότι ήπιαν κάποιο οινοπνευματώδες ποτό τουλάχιστον 1 φορά το μήνα όπως και τουλάχιστον 10 φορές (Γράφημα Β31). Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Ν. Λέσβου κατατάσσεται: στην 1η θέση με το υψηλότερο ποσοστό στη χρήση εισπνεόμενων ουσιών, στη 2η θέση στην κατανάλωση οινοπνευματωδών τουλάχιστον 1 φορά το μήνα, στην 4η θέση στο κάπνισμα τουλάχιστον 1 φορά το μήνα και στη χρήση ηρεμιστικών ή υπνωτικών χωρίς τη σύσταση γιατρού, στην 6η θέση στη συχνή κατανάλωση οινοπνευματωδών (≥10 φορές το μήνα) και στην 8η θέση στο συστηματικό κάπνισμα. Το 6ο χαμηλότερο ποσοστό μαθητών της χώρας καταγράφεται στο νομό αυτό αναφορικά με τη χρήση έκσταση.
