Nαταλία Καψώτη , Μέλος Ομάδας Προστασίας, Λέσβος
Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπιστικής Δράσης 2024:
Επτά εργαζόμενοι στην Ύπατη Αρμοστεία μοιράζονται τις ιστορίες τους
Κάθε χρόνο στις 19 Αυγούστου, τιμούμε την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπιστικής Δράσης και τους εργαζόμενους στον ανθρωπιστικό τομέα, που από διάφορα σημεία του πλανήτη αγωνίζονται για να ανταποκριθούν στις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες, διακινδυνεύοντας τη ζωή τους στη γραμμή του καθήκοντος.
Καθώς οι κρίσεις κλιμακώνονται, τόσο αυξάνονται οι κίνδυνοι για όσους παρέχουν βοήθεια. Το 2023 ήταν η πιο θανατηφόρα χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ για τους εργαζόμενους στον ανθρωπιστικό τομέα. Το 2024 προβλέπεται να είναι ακόμα χειρότερο. Παρά τους καθολικά αποδεκτούς διεθνείς νόμους για τη ρύθμιση της διεξαγωγής ένοπλων συγκρούσεων και τον περιορισμό των επιπτώσεών τους, οι παραβιάσεις αυτών των νόμων συνεχίζονται αμείωτες, απρόκλητες και ανεξέλεγκτες.
Κι όμως, παρά τις προκλήσεις σε θέματα ασφάλειας και πρόσβασης, οι εργαζόμενοι στον ανθρωπιστικό τομέα σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να τιμούν τη δέσμευσή τους να προσφέρουν στους ανθρώπους που υπηρετούν, όποιοι κι αν είναι, από όπου κι αν προέρχονται, όποτε και αν αναγκαστούν να διαφύγουν.
Τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπιστικής Δράσης, φέρνουμε στο προσκήνιο τις ιστορίες επτά εργαζόμενων στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, που εργάζονται στο πεδίο, σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Από τον Έβρο έως την Κω, από τη Σάμο έως τη Θεσσαλονίκη και από τη Λέσβο και τη Χίο έως την Αθήνα, προσφέρουν σωτήρια βοήθεια, διασφαλίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και υποστηρίζουν τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο να χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον.
Ρωτήσαμε τους συναδέλφους μας πώς αποφάσισαν να εργαστούν στον ανθρωπιστικό τομέα και τι τους δίνει κίνητρο καθώς δουλεύουν μαζί με τις προσφυγικές κοινότητες για να κάνουν τον κόσμο μας ένα καλύτερο μέρος. Ποιες στιγμές δεν μπορούν να ξεχάσουν και τι προκλήσεις έχουν συναντήσει;
Η μια ιστορία είναι από τη Λέσβο...
Nαταλία Καψώτη
Μέλος Ομάδας Προστασίας, Λέσβος
Πώς θα περιέγραφες τη δουλειά σου;
Γυναίκες, μικρά παιδιά, πολλές φορές ασυνόδευτα, ηλικιωμένοι αλλά και νέοι άντρες, φτάνουν με μία βάρκα, βρεγμένοι και ταλαιπωρημένοι. Μόλις έχουν γλυτώσει από αδυσώπητα κύματα, αλλά πολύ περισσότερο από τρομακτικά βιώματα. Θα τους παράσχουμε ενημέρωση για τα δικαιώματά τους και τις διαδικασίες που θα ακολουθήσουν. Το δικαίωμα στην ενημέρωση είναι σπουδαίο, εδώ το κατάλαβα για τα καλά. Θα τους ακούσουμε προσεχτικά και θα τους βοηθήσουμε να ανακαλύψουν τις δυνάμεις τους και να τις αξιοποιήσουν για να βρουν την ασφάλεια που αναζητούν.
Το 2016 ανέλαβα τα ζητήματα παιδικής προστασίας, με πρώτο μέλημα να εντοπιστούν όλα τα ασυνόδευτα παιδιά και να διαμορφωθούν εργαλεία που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους, ενώ ασχολήθηκα και με τις ανάγκες προστασίας επιζωσών και επιζώντων έμφυλης βίας, σεξουαλικής εκμετάλλευσης/κακοποίησης, για να διαπιστώσω ότι η βία δε γνωρίζει σύνορα και η πρόληψή της είναι εξίσου αναγκαία με την αντιμετώπισή της. Πλέον συνεχίζω να εργάζομαι στο πεδίο της προστασίας παιδιών που έχουν αντιμετωπίσει βία και έχουν ανοιχτά τραύματα από το βίαιο εκτοπισμό τους, ενώ παράλληλα, ασχολούμαι με ζητήματα ένταξης, παρέχοντας πληροφόρηση στους αναγνωρισμένους πρόσφυγες για τα δικαιώματά τους, αλλά και καθοδήγηση για βήματα ανάκαμψης.
Πώς αποφάσισες να εργαστείς στον ανθρωπιστικό τομέα;
Απρίλιος του 2008. Ανυποψίαστη φοιτήτρια της Νομικής, παρουσιάζομαι για την πρώτη μου ημέρα πρακτικής στο Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Δε θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ πως ένα τρίμηνο πρακτικής άσκησης, θα καθόριζε έκτοτε εξ’ολοκλήρου τους στόχους και το όραμα της ζωής μου. Και, κυρίως, δε μπορούσα να φανταστώ πως οκτώ χρόνια αργότερα, θα γυρνούσα ξανά στο ίδιο πεδίο, με εφόδια να κάνω αυτό που είχα πλέον επιλέξει να σπουδάσω και το οποίο εφεξής με προσδιόριζε. Έχοντας πλέον ολοκληρώσει τις σπουδές μου στο Ανθρωπιστικό και Προσφυγικό Δίκαιο, το καλοκαίρι του 2015 των αυξημένων προσφυγικών ροών με βρίσκει σε μία πόλη της Ευρώπης, να μη με χωράει ο τόπος. Χωρίς δισταγμό, θα βρεθώ στα ελληνικά νησιά που υποδέχονται καθημερινά εκατοντάδες ξεριζωμένους ανθρώπους, να παράσχω βοήθεια, να απαλύνω τον πόνο, να βάζω ένα λιθαράκι στην ελπίδα. Οκτώ χρόνια πλέον σε αυτή τη δουλειά, στα ελληνικά σύνορα, συνεχίζω να κάνω αυτό το οποίο με νοηματοδοτεί: να τείνω χείρα βοηθείας σε αυτόν που βίαια εκτοπίζεται, και να μεταφράζω τη δυστυχία που αντικρύζουν τα μάτια μας σε δύναμη για να βοηθηθεί ο επόμενος που καταφθάνει αναζητώντας προστασία και ασφάλεια.
Μοιράσου μαζί μας μια ιστορία από τη δουλειά σου στο πεδίο, που δεν θα ξεχάσεις ποτέ.
Το 2017, κατέφθασε ο Άχμεντ, ετών 14, με μία βάρκα με 40 ακόμη ασυνόδευτα παιδιά. Ο Άχμεντ έχει αυτοπεποίθηση και δε χρειάζεται ούτε κοινωνικό λειτουργό, ούτε ψυχολόγο, μας λέει. Να τον αφήσουμε ήσυχο να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα, να φύγει να κυνηγήσει την τύχη του και να μην τον περιορίζουμε σε πλαίσια, διαδικασίες και νησιά, μας διαμηνύει. Δε φοβάται τίποτα.
Κι όμως, όταν θα καταφθάσει λίγους μήνες αργότερα μια άλλη βάρκα, αυτή που θα του φέρει στο νησί τη μητέρα του, ο Άχμεντ θα ραγίσει και θα κλάψει σα μωρό. Μαζί και η μητέρα του, που θα γονατίσει και θα του αγκαλιάσει τα πόδια, με ανακούφιση και λυγμούς ανείπωτης χαράς. Μαζί τους και εμείς, μάρτυρες της πιο δυνατής στιγμής που είχαμε ζήσει και που θα μας εξόπλιζε με κουράγιο για τα χρόνια που έρχονταν. Κάποιους μήνες αργότερα, ο Άχμεντ και η μητέρα του, ανάμεσα σε επιφωνήματα χαράς από φίλους και γνωστούς τους, θα επιβιβάζονταν στο πλοίο που θα τους οδηγούσε στην ενδοχώρα.
Κάποια χρόνια αργότερα, θα έβρισκα τυχαία τον Άχμεντστην Αθήνα, να εργάζεται πανευτυχής, θωρακισμένος και ανεξάρτητος, να συγκατοικεί με την Ελληνίδα σύντροφό του και να γελάει με τον εργοδότη του, που έντρομος μας ζητούσε «μη μου τον πάρετε πίσω, είναι ο καλύτερος συνεργάτης που θα μπορούσα να έχω!»
